Reha Erdem Sineması

• 19 Şubat 2014 Çarşamba 00:29:13

Reha Erdem film yönetmeni, senarist. Galatasaray Lisesi ve Boğaziçi Üniversitesi’nde eğitim gördü. Paris’te VIII Üniversitesi’nde Sinema ve Plastik Sanatlar bölümünü bitirdi. Türkiye’ye döndükten sonra çektiği ilk uzun metrajlı filmi ‘’A Ay’’ ile birçok ödül aldı. Film çekmediği uzun yıllar boyunca reklam filmi yönetmenliği yaptı.
Bu reklam filmlerinden kazandığı para ile sanatsal film kategorisine girmeyen iyi filmler çekmiş yönetmen. Yönetmenin kendine has bakış açısı Yeşilçam sonrası Türk sinemasına önemli katkıları olmuştur. Ne Nuri Bilge Ceylan ne de Zeki Demirkubuz, Reha Erdem kadar geniş bir sinema izleyici kitlesi oluşturamamıştır.
Birçok filminde ergenliği girmiş, ruhsal sorunlar yaşayan genç kız tiplemeleri yaygın olarak kullanılmıştır. Örnek: ‘’A Ay’’, ‘’Jin’’,’’Beş Vakit’’, ‘’Hayat Var’’. İran sinemasında çocuklar önemlidir, Reha Erdem sinemasında da tazecik genç kızlar! Anadolu insanını olduğu gibi yansıtmak Reha Erdem’in tarzı değildir. Daha çok bireysel konuları, çoğu zaman toplumdan soyutlanmış olarak verir. Sıradan olanın yönetmeni değildir Reha Erdem.
Filmlerine geçelim.
‘’Beş Vakit’’ (‘’Times and Winds’’, 2006, Dram)
Baba ile çocukları arasındaki gizli hisler, yobazlık, doğa, dinsel ögeler, cinsellik, kardeşler arasındaki kıskançlık! Ablanın yeni doğmuş olan kardeşini yere düşürmesi, ergenliğe giren kızın yatak odasına anahtar deliğinden bakması, hiçbir şeyi beğenmeyen yaşlı babanın oğlunu azarlaması, insan-doğa ilişkisi… Tamamlanmayan cümleler, fazla büyümüş çocuklar! Elit İşcan en dikkat çekici oyuncu filmde. Bu kızın oyunculuğu çok iyi bence.
‘’Hayat Var’’ (‘’My Only Sunshine’’, 2008, Dram)
Türkiye, Yunanistan, Bulgaristan ortak yapımı Reha Erdem filmidir. Ki-duk Kim havası var sanki bu filminde. Metropoldeki kırsal yaşamların yaşam biçimleri, değer yargıları, mücadelelerini izliyoruz. Genç kızın metropolün ortasında doğayla bütünleşirken ayyaş bir adam tarafında tecavüze uğraması kaçınılmazdır zaten. Çünkü metropollerdeki ıssız doğallıkla tecavüzcüler iç içe yaşamaktadırlar. Bu mekânlar genç kızlar için değildir. Her genç kız metropolde bu tür yerlerden geçerken korkuya kapılır. Genç kızın özgür olduğu doğal mekanlar metropol dışındaki doğadır. Bu filmde başrolde oynayan Elit İşcan ATV kanalında bir zamanlar oynayan ‘’Küçük Kadınlar’’ adlı TV dizisinde de oynamış bir oyuncu.
‘’Kosmos’’ (2010, Dram, Fantastik, Türkiye -Bulgaristan ortak yapımı)
Filmlerde akıcılık arayan sinemaseverlerin pek hoşlanmayacakları film. Yönetmen gerçekten ‘’Kosmos’’ ile kendini kanıtladı bence. Türk sinemasında fantastik ögelerin de uyumlu şekilde kullanılabileceğini göstermiştir bizlere. Genç adamla genç bayanın haberleşme şekli çok etkileyici. Kesilen ineğin göz kırpmaları filan bana Kuzey Avrupa sinemasını hatırlattı.
‘’A Ay’’ (‘’ Oh, Moon!’’, 1988, Dram)
Reha Erdem’in ilk çektiği sinema filmi. Filmin tamamı renksiz. Epey zaman önce izlemiştim bu filmi. Filmden aklımda kalanlar: Bir karga, Kuran’dan ayetler, hangi dil olduğunu şu an hatırlamadığım bir dilde genç kızın bir şeyler anlatması.
‘’Jin’’ (2013, Dram, Türkiye-Almanya)
Jin, hakkında ayrı bir yazı kaleme almıştım. İsteyenler o yazıyı okuyabilir. Reha Erdem’in siyasi olmayan siyasi filmi, diyeyim kısaca. Belgesel tarzında işlenen bir konu, genç bir kızın macera sayılmayacak yaşam mücadelesi. Kuş, böcek, ayı, eşek, yılan, gerilla, asker! Ve harika müzikler. (KPSS’de soru olarak gelebilir!)
‘’Şarkı Söyleyen Kadınlar’’ (‘’Singing Women’’, 2014, Dram, Türkiye-Almanya)
21 Şubat 2014 tarihinde Türkiye’de Sadece İstanbul’da gösterilecek (büyük ihtimalle) olan Reha Erdem’in son filmi. İstanbul’da yaşayan arkadaşlar bu filmle ilgili bir plan yapabilirler.
Diğer filmleri:
‘’Kaç Para Kaç’’ (1999, Dram)
‘’Korkuyorum Anne’’ (2004, Komedi)