Sadaka Kültürü

• 16 Nisan 2013 Salı 12:37:02

Sadaka Kültürü

“Az sadaka çok belayı def eder!” Bu günümüzde nasıl oluyor?

Günümüzde sadaka belayı def etsin diye değil de ayıpları örtsün diye kullanılır olmuş!

Kökenine bakalım.

Eski Arap yarımadasında Cahiliyle dönemindeki zalimlerin pek çoğu sonradan hidayete erip savaşlarda ganimet ve cariyeler elde edip fakirlere de sadaka dağıtarak kendilerini aklamışlar! Bu alışkanlık bin yıllar devam edegelmiş…

Bakınız gelişmiş toplumlarda sosyal adalet önemlidir! Birileri ganimetten ulufe dağıtırsa bu toplumsal adaletin sağlanmasını gerçekleştirmez, birilerini yüceltmeye yarar! Sadaka kültürü de böyle gelişmiş! Osmanlıda refah dönemlerinde veren el alan eli görmez, vakıflar aracılığıyla yardımlaşmalar yardımı yapanın yardım edilenle arasında minnet oluşmasına mani olurdu…

İslam’daki zekat müessesesi de böyle işler. Yani zekatı Devlet toplar ve zekat verenle zekata muhtaç olanı karşılaştırmaz! Günümüzde vergi toplayan Devlet aslında zekat toplamaya benzer bir işi de yapıyor. Devlet topladıkları vergilerle halka hizmet eder! Yoksa halktan birilerini ön plana çıkarıp ganimeti onlar eliyle dağıtmak ve birilerini sivriltmek bozulmuş Arap geleneğinden kaynaklı… Bu zaman içinde sadaka kültürüne dönüşmüş.

Sağlık hizmetini sağlık Bakanlığı yapar! Yol, su ve kanalizasyon gibi hizmetleri Belediyeler yapar! Fakirlere yardımı Valilikler eliyle Devlet yapar! Düşkünler evi ve aş evlerini de Valilikler kurar! Kültür işlerini de Kültür Bakanlığı…

Günümüzde bu işler üzerinden prim yapmak nasıl olur?

Birileri dernek kurar, kamudan para toplar ve kendi yapılaşmasını oluştururken fakirlere yardımı da kendi kadrolaşmasına siper eder! Yol, su kanalizasyon yapmakla görevli olanlar makarna, kömür dağıtır; kültür işlerini organize etmeye kalkar, hatta hasta bakar! Bunlar asıl işin aksatılmasını perdelemeye yarar!

Sadaka kültürünün toplumda yaygınlaşması aslında felakettir! Neden mi?

Kurumlar kendi işlerini aksatıp sadakaya yönelir! Sosyal kurumlar sadakayla kendini oyalar. Oysa asıl olan sadaka değildir! Asıl olan zekattır! Zekat ise zaten toplanan vergiler bu manayı karşılar, sosyal eşit dağıtım sağlanırsa, dağıtımdan birileri kendi alt yapısını oluşturmaz ise toplanan vergiler bu maksadı karşılar! Sadaka geleneğinde ise geçiştirmek vardır. Göstermelik olur, hakiki yaraya merhem olmaz!

Konuyu uzatmayacağım. Yüzlerce vergi kalemi var. Gelir, gider, katma değer ana başlıklar. Yüzlerce kalemden aynı para defalarca vergilenir ki zekat bunun yanında kırkta bir kalır. Yüzde iki buçuk nerde, akaryakıt vergisi mesela nerede!

Son tahlilde; deveyi komple götürüp kulağını sadaka vermek toplumsal adalete uygun olmadığı gibi ahlaka da uygun değil. Bu bakımdan sadaka kültürü toplumu geriletir ve sosyal adaleti de sağlamaz. Sadaka bu haliyle anca ayıpları örtmeye yarayan bir peçe olarak kullanılır!

Saygılarımla,

Ahmet Bektaş