Kıyı Yazıları // "MIŞ" Gibi Entelektüellik

• 22 Şubat 2013 Cuma 21:36:20

Farklı ülkelerin kültürlerinden dilimize geçen birçok sözcükle aynı kaderi paylaşır entelektüel sözcüğü de. Fransa’dan başlamıştır yolculuğuna. Türkiye’deki; benim deyimimle gurbetçi sözcükler sınıfına girmiştir.

Türkçe karşılığı olan aydın kelimesindeki ciddiyet ve ağırbaşlılıktan sıyrılıp kendine daha modern ve popüler bir üslup edinmiş gibidir.

Aydın denince aklıma bir kısım yazarlar, gazeteciler, akademisyenler ve sanatçılar gelir; dünyanın sorumluluğunu sırtına yüklenmiş vefakar kimseler gelir hep. Araştıran, öğrenen ve öğrendiklerini defalarca mantık ve vicdan süzgecinden geçiren, çıkan sonucu geniş kitlelere ulaştırmaya çalışan kişiler gelir... Bu uğurda canlarından olan nice “uğurlu” aydınlarımız gelir gözlerimin önüne; tarihin tozlu sayfalarındaki yüzlerce düşünür gelir.Hayata bakış ve duruşumuzla “onlara layık olabiliyor muyuz? ” diye düşünürüm; içim sızlar.

Bir de günümüz popüler kültürünün aydın anlayışı var tabi; "entellik" deniyor buna da... İyi bir kariyeri olan, yaşam standardı yüksek bir çok insana entelektüel sıfatı yakıştırması yapılıveriyor. "Mesleği ve akademik eğitiminin dışındaki alanlarla ne kadar ilgili, dünyanın ve insanlığın haline ne kadar duyarlı, ne konuda ne kadar bilgi sahibi, bildiklerini kendi fikirleriyle yoğurup çevresine ışık tutabiliyor mu?" demeden hem de…



Bir de genellikle gençlerin dilinde dolaşan entelektüellik var. Standartların dışında ve adı "entel tarzı" haline dönüşmüş olan giyim stilleriyle, takıları, saç ve sakallarıyla, yeni tip tabirle "takıldıkları" mekânlarla tarif edilen bir entelektüellik tipi…

Bu; gençlerin daha çok üniversite yıllarında sabitleşecekleri sosyal kimliği ararken özenti duydukları, şekilciliği ön planda tutan bir tercihten başka bir şey değil bana göre. Hayat görüşü olarak eleştirmeyi benimsemiş gibidirler. Düşünmek, fikir üretmekten, kültürlü olmaktan ziyade; kültürlü görünmektir sanki amaç.. Bu davranışların altında, kişiye özel birçok etkenin rol oynadığı başka sebepler vardır çoğunlukla. Entelektüellik bu kadar basitse eğer, fikirleri uğruna çile çeken yüzlerce kişi boşa mı emek verdi?



Acaba hangisi mutsuzdur bu sözlerin? Şekilci bir takım insanların amaçlarına hizmet eden gurbetçi entelektüel mi, yoksa taklitleri korkak; asılları anlaşılamayan çilekeş kimselere sıfat olan aydın mı? Nasıl ki her zeki insan dahi değilse, her bilgi sahibi insan da aydın olamaz.

Mış gibi aydınlar, özentiden ibaret aydınlığı üstlerine geçirebilecekleri hale getirene dek kalıptan kalıba sokanlar; aydın olabilme kalıplarına kendileri girmeyi deneseler daha faydalı ve doğru olmaz mi?



Bana göre “mış gibi” aydın olmaz. Aydın olmak zaten “mış gibi”leri reddetmektir.



Nilgün Budak