Söylem

• 19 Ekim 2012 Cuma 00:20:43

Söylem

Mevlana’nın söylediği gibi; dünle beraber gitti düne ait ne varsa bu gün yeni şeyler söylemek lazım, cancağızım. Bunu sadece yeni şeyler söylemek şeklinde sınırlamak da doğu olmaz. Evren ve insan sürekli gelişiyor, yenileniyor. Eski söylemler yeni ihtiyaçları tam olarak karşılamaz. Eski zamanın kabulleri ve tekamül durumu yeni zamanla aynı değil. O zamanlar insanlık daha ilerdeydi ya da gerideydi şeklinde polemik yapmak da faydasız! Geçmiş, adı üzerinde geçmiştir.

Özgün olan değerlidir. Eski zamanda değer kazanmış kişilerin sözlerini papağanlamak başka, kendi özünden söz çıkarmak başka... Eskisi olmayanın yenisi olmaz. Elbet eski söylemlerden ders alacağız ve kendi söylemlerimizi üreteceğiz!

Eski zamanda "Doğru" kabul edilmiş söylemleri sık sık tekrarlamak, yeni söylemleri olmayanlara toplumda itibar kazandırabilir. Ancak sakıncaları da vardır; o zamanın şartları, toplumsal kabulleri günümüze değişerek gelmiş ama söylem değişmemiştir. Hatta söylemi değiştirmek, asliyetini bozmak da uygun olmaz. O halde o söylem, o zamanındır; bunu kabul edip bu gün yeni şeyler söylemek, yapmak gerek.

Toplumda ve sosyal medyada sık rastlıyorum. O kadar beylik söylem var ki; insanlar birbirine laf sokmak veya yandaşlık gösterisi yapmak için eski zaman filozofları ve din adamlarının, şairlerin (yaşadıkları zaman ve mekana göreceli) "Doğru" söylemlerini kullanıyor. Bu da yeni zamanın insanına, her zaman ve durumda tıpa tıp uymayabiliyor. Birkaç örnek: Şunu yapmayan bizden değildir, şöyle yapanlar baş üzerindedir, şunu kabul edenler ahmaktır, bunu reddedenler cehennemliktir; şunları söyleyen, yapanlarla savaşmalıdır, şunun tarafında olanlar haindir, buna taraf olmayan bedbahttır. Üç şey vardır onu yapan gafildir; 1,2,3 şeklinde, örnekler uzar gider!
Bu şekilde, eski söylemleri kullanarak yeni insanları göklere çıkarmak ya da yerin dibine sokmak doğru bir davranış mıdır?

Son tahlilde; eski, yeniye kaynak oluşturur. Kaynak, yeni metotlarla işlenmeli ki işe yarasın. Petrol, eski zamanda işe yaramaz kara bir sıvı iken günümüzde kara elmas oluverdi! İşlenince değer kazandı. İşte eski zaman sözleri de böyledir, işlenirse çok işimize yarar. Laf sokmak ya da yandaşları yüceltmek için kullanılırsa kararır, israf olur.

Selametle,
Ahmet Bektaş