köşe yazılarım/ ŞİİRE BAŞLAYAN HERKES CAUDWELL OKUMALI MIDIR?

• 16 Şubat 2008 Cumartesi 17:08:16

Önce Caudwell kimdir kısaca bir bakalım.

Christopher Caudwell, 20 ekim 1907 de İngiltere’nin Putney şehrinde doğmuş, ailesinin isteğiyle yollandığı papaz okulundan onaltı buçuk yaşında kaçarak yerel bir gazetede muhabirlik yapmaya başlayan zeki bir hayalperesttir.Henüz onaltı buçuk yaşındayken düşlerinin peşine düşmüş, sırf bu yüzden doğru dürüst eğitim alamamış, ama yazdıkları ve yaptıklarıyla insanları kendisine hayran bırakmıştır.

Kısacık yaşamnı yazın içinde fiilen yer alarak, daha yirmi yaşındayken
sürekli değiştirilebilen bir vites icat edip bilim çevresinin dikkatini çekmeyi başararak ve havacılık dersi üzerine (hiç eğitimini almadığı halde) beş de ders kitabı yazıp herkesi şaşırtmayı sürdürerek geçmiştir.

Mayıs 1935 de ilk ciddi romanı ‘this my hand’i yayımladı.Ama o güne kadar sürekli çalıştı, yazdı, yazdı, yazdı.Şiirler, analizler, makaleler ; yazınla ilgili aklınıza gelebilecek her şeyi yazdı. İlk romandan sonra da yıllardır üzerinde çalıştığı ‘yanılsama ve gerçeklik’in taslağını hazır hale getirdi.Bu arada komünist partinin Poplar’daki örgütüne katıldı, Paris’e örgüt adına bir ziyaret yapıp döndükten sonra da Yanılsama ve Gerçeklik yayıma hazırdı.Bir taraftan da psikolojik analiz içerikli başka bir taslak üzerinde çalışıyordu.

İşte tam bu sırada İspanya iç savaşı patlak verdi ve üyesi olduğu Poplar örgütüne bağlı olarak İspanya’ya savaşmaya gitti.Orada da bir çarpışmada vurularak 12 Şubat 1937 de öldü.

Caudwell yaşamını komünizm hayali üzerine kurmuş bir dehadır, yazdıkları ve özellikle ‘yanılsama ve gerçeklik’ kimileri tarafından Marksist, kimileri tarafından da burjuva hayranlığı olarak nitelense de şiirin doğuş ve varoluş sebebini Marksçı eleştiri yöntemiyle, temel estetik sorunları sistematik bir şekilde yeniden ele alıp, araştıran ve kapsamlı bir çözüme varmaya çalışan,ama bence varamamış bir kitaptır.

Peki okumamalı mıyız?Önder Adalı’nın ‘onaltikırkbeş’ dergisindeki analizinde söylediği gibi, ‘onda var olan dehanın daha başka yanlarını dikkate alıp, ondan hangi safta olursak olalım yararlanmanın yollarını aramalıyız.

Şiirin binlerce yıl önce yazılmış olanını ve güncel olanını okurken heyecanlanabiliyor, ilgi duyuyorsak şiirin tanımı için kolaycı tanımlamalar veya reçeteler üretmemeliyiz bence.Bu öyle bir kitapta okumakla açıklanabilecek kadar sığ bir konu değildir.Çünkü her ciddi tanım yeni bir ufuk açar, bu da şiirin yeni bir tanımlaması ve uygulaması demektir.

Şiiri bir takım etik,sosyal,psikolojik ve felsefik etkilerle yazmaz mıyız??Şiirin kuralları çizgileri nelerdir?Şiir kuralsız mıdır?Aklımıza esen her şeyi dilediğimiz gibi yazabilir miyiz?Yazamazsak ne olur?

Bütün bunların yanıtı şiirin tarihsel gelişiminde gizlidir ve Caudwell ‘yanılsama ve gerçeklik’ te bunlardan ciddi boyutta söz ediyor.

Caudwell kısacık ömrüne ciddi çalışmalar sığdırmış ve kendisiyle pek de ilgisi olmayan anlamsız bir savaşta hayatını anlamsızca kaybetmiş bir dehadır.Bence ‘yanılsama ve gerçeklik’ şiirle ilgili herkesin başucu kitaplarından biri olmalıdır.

Nasıl bulacağınıza gelince işte işin o kısmı biraz zor. Ben Beyoğlu Sahaflar Çarşısı’nın ikinci katındaki bir kitapçıdan elindeki son kitabı aldım, çok eski bir baskıydı, güçlükle bulabilmiştim ve neredeyse adamın elinden kaptım!

Eliot, ‘iyi bir çalışma yapmak için hiçbir şiir serbest değildir’ der. Buradan serbest yazanları dışlamaya çalışmaya cür’et eden hececi arkadaşlarımın kulağını çınlatıyor ve şiir hayattır diyorum efendim.