Elimiden geldiğince Allahü Teâlâ’nın 99 ismini şiirselleştirerek anlatmaya çalıştım. Kusurum olduysa önce Allah affetsin, sonrada siz dostlarım. Âmin…

Araştırdığım kaynaklara göre cevabını verecek olursam; Allahü teâlâya Onun 99 isminden başka bir isim söylemek caiz olur mu? Mesela Padişah, Sultan, Çalap, Hüda gibi isimler caiz olur mu?
İbadet olmayan yerlerde kullanmanın caiz olabileceği, ancak ibadet olarak kullanılamayacağı söylenilmektedir.

Birgivi vasiyetnamesi şerhinde, Allah’ın isimlerinin tevkifi olduğu, yani dinin bildirdiği isimleri söylemek gerektiği, Esma-i hüsnâdan başka isim söylenemeyeceği açıklanmaktadır.

Şerh-i mevakıfta da, (Allahü teâlâya yakışan mana ile 99 isminden başka isim söylemek, âlimlerin çoğuna göre caiz değildir) Denmektedir. Yani az da olsa, Allahü teâlâya yakışan başka isimlerle çağırmanın da caiz olduğunu söyleyen âlimler var demektir.

Esma-i hüsnâdan olmadığı halde, Mevla, Rab, Nasır, Galip, Ekrem, Allahü teâlânın ismi olarak Kur’an-ı kerimde kullanılmıştır. Hadis-i şeriflerde ise, Hannan, Mennan, Cemil gibi isimler kullanılmıştır. (

Tasavvuf şairi Kuddusi efendi diyor ki:

Ey rahmeti bol Padişah,
Cürmüm ile geldim sana,
Ben eyledim hadsiz günah,
Cürmüm ile geldim sana.

Yunus Emre de, Çalap ve daha başka isimleri ilah manasında, ibadet dışında kullanmıştır. Bir çok menkıbede, hükümdar, sultan kelimeleri ibadet dışında kullanılmıştır. Âlimlerin kullandıkları isimlerden başka isimleri ise en güzele kullanmamaktır.

El-berr’den, sabûr’e


Günahı bağışlayan, tövbeler kabul eden.
Et-Tevvâb şefkatiyle, bağışlayıp, affeden.
Cezasını verendir, asi ve zalim her kim?
Cezayı hak edene, cezadır El-müntekim.

El-Afüvv affı olan, günah mağfiret eden.
Er-Raûf şefkat eden, merhameti de bilen.
Mâlik-ül Mülk’ ü ile, varlık, mülkün sahibi.
Zül-Celâli vel İkrâm, şerefli, azametli.

Mazlumlara hak alan, adaletle hükmeden.
El-Muksit adı ile, her işi uygun veren.
El-Câmi hükmü ile, zıtları toparlayan
Her türlü mahlukatı, kıyamette toplayan.

Bereketli El-Ganiyy, ihtiyacı olmayan.
Her şey ise çaresiz, ona hep muhtaç olan.
Müstağni kılan adı, zengin eder fakiri.
İhtiyacı giderip, gözetendir El-Mugnî

Dilemezse yaptırmaz, engel olur El-Mâni.
Yanlışa mani olan, engelleyendir ismi.
Ed-Dârr’ la yaratmış, zarar veren mahluktan.
Fayda veren şeyleri, En-Nâfi’ yle yaratan.

En-Nûr’ la nurlandıran, âleme nurlar veren.
El-Hâdî, hidayeti, sınırsız hidayetten.
Harikalar yaratan, örneksizdir El-Bedî…
El-Bâkî sonsuz varlık, belirsiz ve ebedi.

Her şeyin sahibi o, El-Vâris, asıl olan
Er-Reşîd ismi ilen, doğru yolu anlatan.
Ceza vermeden önce, çok acele etmeyen.
Sabrına sabır katan, Es-Sabûr hikmetinden.

Öz adı Allah olan, Alemlere can veren.
Tüm güzel sıfatları, tek isimde içeren.
Doksan dokuz adıyla, vasfın ihtiva eden.
El-berr’den, sabûr’e, Esmâ-ül Hüsna ilen.

MEHMET FİKRET ÜNALAN