Beydağının mor salkımlı
Yağmur bulutlarını getirdim sana.
Yüreğimin acısını koydum içine.
Bakarda görür, anlarsın diye.
Kaysı çiçeklerinin beyazını getirdim.
Taç yaparsın başına.
Ben vurgunum gözlerine kaşına.
Al! al! gönlümden baharları.
Al! al! gönlümden sevdaları.
*
Kirazların alını
Ayvaların dalını
Getirdim sana.
Canımın içinde
Can-ı
Yüreğimin içinde
Sevgimi, verdim sana.
Al! al! gönlümden baharları.
Al! al! gönlümden sevdaları
*
Sen iste.
Sen iste yeter ki.
Yıldızları bulutları
Yağmurları, bütün dünyaları.
Vereyim sana.
Fıratın sevdası karıştı
Beydağının piriç tane karına.
Al! al! gönlümden baharları.
Al! al! gönlümden sevdaları.
*
Malatya bulguru getirdim.
Kınallı ellerinle
Çiyköfte yoğurursun diye.
Bir çift
Sütlü kenger sakızı var.
Mor nakışlı heybemde.
Sana olsun hediye.
Al! al! gönlümden baharları.
Al! al! gönlümden sevdaları.
*
Arif Ocakçı. O-C-A-K-B-E-Y

KENGER (gundeli atournefortii) / compositae

Tanım

Kenger, yüksek yerlerde ,dağların sarp kayalık bölgelerinde kendiliğinden yetişen dikenli,şifalı bir bitkidir.kurak iklimi sever.bu bitkiden çoğumuzun bildiği anadolunun çok özel doğal ürünü olan kenger (dağ) sakızı elde edilir.Bilinen bileşimi mastix (sakız ) dır.

Kengerin bir dönemin uygarlıklarının sütun başlıklarını süsleyen, akantus denilen dikenli yapraklarla akraba olduğu da söylenir. Az gelişmiş bir enginar sayılabilir.

Elde Edilmesi

Bol dikenli kenger bitkisinin toprak altında kalan kısmını çaprazlamasına bıçakla kesilir ve üzerini temiz bir taşla kapatılır.kesme işlemi ustalık gerektirir.Bitkiden akan beyaz renkli sütü donduktan sonra da, bol su ile yıkanır ve elde edilen bu sakız çıkartılır.

Bir kenger bitkisinden üç defa sakız yapılabiliyor.Sabahtan gövdesi kesilerek sütü akıtılan bitkinin akşam sakızı toplanabiliyor.

Özellikleri-Faydaları

En önemli özelliği katkısız ,doğal bir ürün olmasıdır.Piyasada bulunan diğer sakızlarda katkı maddesi olduğu için vücuda faydası yoktur.Kenger sakızını yumuşatmak sabır ister.En erken 1 haftadan önce pek yumuşamaz.Bazı gençlerin önce epeyce çiğneyip sonra ebeveynlerine , yaşlı aile halkından birine verdikleri de duyulmuştur.

İnsan sağlığı için bugüne kadar tespit edilmiş ,bilinen hiçbir zararı yoktur.bunun aksine çeşitli hastalıkların giderilmesi için faydalıdır.Doğal ilaç olarak bilinir.TEspit edilen faydaları şunlardır :

Çürük dişin üstüne kenger sakızı konulup ısıtılan demirin sakızın üzerinde gezdirilmesi suretiyle dişağrısı giderici
Patlayan kulak zarının düzelmesi,
Safra kesesinden taş düşürme,
Kalp damarlarının gevşemesi,
Dişetlerini kuvvetlendirici,
Orta kulak iltihaplanması,
Mide ağrısı ve şişkinliği,
Aperatif / iştah açıcı,
Dişleri temizleyici,
Çene gevşemesi,
Hazımsızlık ,
Tansiyon,
Yüz felci,
Şeker,


Tedarik Edilmesi

Mevsiminde coğunlukla pazartesi ve cuma günleri türkiye malatya-darende çarşıdaysanız elinde su dolu plastik leğen içinde kenger sakızı ile gezen çocukları görebilirsiniz.Ayrıca istanbul mısır çarşısında malatya pazarlarında bulabilirsiniz.Temmuz ayının ortalarında üretilen kenger sakızının eylül ayının sonlarına doğru sezonu kapanır.

1. Turkiye-Malatya-Darende Ali Karataş
2. [email protected] tel:0536 420 38 87 www.geocities.com/yakupcinarc/

Tat-Koku

Kenger sakızı kekik tadını anımsatır.İlk çiğnemeye başlanıldığında tadı hafif acı olur.Ancak çiğnemeye devam edildikçe bu acılık kaybolur.
Kendine has karekteristik az kokuludur.

Muhafaza

Kenger sakızının 5-6 ay kadar kullanım süresi vardır.
Kenger sakızsız yapamam diyenler buzdolabında biraz daha uzun süre muhafaza edebiliyor.

Bir miktar çiğnendikten sonra yorulursanız yine su dolu bir kabın içine konulmak suretiyle muhafaza edilebilir.

Ticari Takdim

Yaprak kenger sakız ,damla kenger sakız olarak iki şekilde ticari olarak takdim ediliyor.
Satılırken,bekletilirken su içinde muhafaza ediliyor. Fiyatı 6 adedi yaklaşık (1500 ytl =1 usd) dir.

Bilinen Diğer İsimleri

Yayla gülü sakızı
Dağ sakızı
Çengel
Kengel
Çıtlık (sivas ilinde böyle söylenir),
(Gundeli atournefortii) / compositae (asteraceae)
Gundelia toumefortii (sıfıla)
(Kenger otu) (verwehende blätter (gundelie) gundelia tournefortii)compositae

Yetiştiği Yerler

1. Türkiye , Turkey-,
-Malatya
Darende
Ayvalık Köyü-Ziraat Tepesi
-Sivas
-Erzurum)
2.Transcaucasia,
3.Kıbrıs-cyprus,
4.Syria,suriye
5.Iraq, Irak
6 İran (tahmini),

Kenger Sakızı ve Oruç

Günümüzde üretilen sakızlarda, ağızda % 0.5 alfa amilaz enziminde tükürükle- çözülen katkı maddeleri bulunduğundan, ne kadar itina edilirse edilsin bunların yutulmasından kaçınılması mümkün değildir.Bu sebeple bu tür ağızda tükürükle çözülen katkı maddeleri içeren sakızları çiğnemek orucu bozar.

Kenger sakızı bünyesinde katkı bulunmaz ve çiğnendiğinde hiçbir eksilme olmaz.daha önce çiğnenmiş ve tadı kalmamış sakızların çiğnenmesi orucu bozmamakla birlikte,oruçlu iken böyle bir sakızı çiğnemek mekruhtur.

Oruçlu bir kimsenin evvelce çiğnenmiş olan sakızı çiğnemesi mekruh olup, yeni alınmış bir sakızı çiğnemesi ise asla caiz değildir. hele içinde tat ve koku bulunan çikletleri çiğnemek ise oruç için tehlikelidir.

Yemekleri

Aynı zamanda bir yaban sebzesi olan kenger haşlanır, kavrulur, varsa yumurta kırılır, bulgura katılır. tulukta yoğurtla ekşimeye bırakılır.

( Fermentasyon işlemi )

Kenger Filmi -Gani Şavata

Başrollerini Gani Rüzgar Şavata, Töre Anadolu ve İlknur Soydaş’ın paylaştıkları KENGER filmi Kanal 7’de izlenme rekoru kırmıştı.Aysun Güven, Levent Çakır, Ekrem Erkek, Aydın Aydın, Makbule Hasdemir, Kamuran Kılıç, Yusuf Özpolat, Enver Dönmez ve Dilber Ay gibi ünlü oyuncularında rol aldığı Kenger Malatya nın Darende ilçesinde çekilmişti.
Ayrılık, özlem ve aşk acısını anlatan duygu yüklü bir yapım olan Kenger, bir öğretmenin acılarla dolu hayat hikayesini anlatıyor.

Elif öğretmen ve eşi, Hakkari’nin Şavata Köyü’nde öğretmenlik yapmaktadırlar. Bir yılı daha geride bırakarak görev süreleri sona erdiğinde memleketlerine gitme hazırlığına başlarlar. Yola çıkmalarından bir gece önce aniden evleri basılır ve Elif öğretmenin eşi Mehmet acımasızca katledilir. Elif öğretmen çaresiz eşinin cenazesiyle birlikte Hakkari’den memleketine doğru yola çıkar. Malatya Darende’nin Kenger Köyü’ndeki Kavu’nun durumu da Elif öğretmenden farklı değildir. Çünkü Kavu da aynı gece Elif öğretmen gibi ailesini kaybetmiştir. Tek fark Kavunun ailesini katleden bir insan değil, doğanın kendisidir. Kavu dağda kenger yakarken yağmura tutularak yıldırım çarpmasıyla üç kızını ve eşini kaybetmiştir. Elif öğretmenin hatıra defterine kendi acısıyla birlikte Kavu ailesinin dramı da girer. Her ikisi içinde zorlu ve bilinmez bir yol başlamıştır artık

Yönetmen: Gani Rüzgar Şavata Oyuncular: Gani Rüzgar Şavata, Töre Anadolu, İlknur Soydaş, Aysun Güven, Levent Çakır, Ekrem Erkek, Aydın Aydın, Makbule Hasdemir, Kamuran Kılıç, Yusuf Özpolat, Enver Dönmez, Dilber Ay. Müzik: Metin Karataş Senaryo: İlker Barış/ Gani Rüzgar Şavata
Yapım: 7. Sanat Sinema/2005

Kengere İlişkin Bir Hikaye

iki çocuğu üvey anaları kenger toplamaya gönderir.Kızın elinde kengeri köküyle sökmeye yarayan bir tür keser. Oğlanın sırtında çuval. Çocukların ikisi de aç.Oğlanın gözü kengerin birini olsun soyup yemekte. Kız , sakın ha analığımız öldürürden başka bir şey söylemiyor çuvala atarken kengerleri. bir iki saat sonra kız bakar ki çuval yırtık , boş. nerde kengerler?diye haykırır. bilmem der oğlan ben yemedim. kız yedin dedikçe oğlan min nexwar! diye yanıtlar onu. yemedim işte aç karnımı, bak karnıma. Kızın ,analığından korkusuna boşuna yorgunluğu ve açlığı eklenmiştir. Keseri kardeşinin karnına indirir ve kanlar içindeki midenin bomboş olduğunu görür.

ve Kengere Veda Vakti Geldi.

Yayla gülü olan kenger sakızı sıcak yaz aylarında dikkat gerektiren,yoğun,zor,tehlikeli bir çalışmanın ürünü olarak elde edilmektedir.

Sizde vatanından ayrı, bu tadlara özlem duyan, bu şifalı ürününden yararlanmak isteyenlerden biriyseniz , bir şekilde de elinize her nasılsa zor da olsa ulaştıysa ,size bembeyaz misler gibi kenger sakızını çiğnemek , fazlaysa da ikram etmek ve hediye etmek kalır . Alırken de cebinizi biraz zorlayıp çok - çok alın ki ikram ettiklerinize tattıran siz olun.İşiniz zor.Çeneniz dert görmesin.



Afiyet olsun.Allah şifa versin.

ARİFOCAKÇI OCAKBEY