Sâki doldur kadehi badenin al renklisinden
Arzu-şikesten kalb ab-ı revan kokusu dolsun
Varsın kadehler yüz binlerce parçaya bölünsün
Ben destiyle içerim yeter ki gönül mest olsun

Sâki doldur kadehi ab-îhayat kevserinden
İçeyim Alem-îşahadeti farzı can bulsun
Âlem-î mâna’ya dalayım da ruhum şâd olsun
Âlem-îfani de tat yok bari iremim olsun

Bizler ki fani kullarız akibete göçenden
İçelim ayılmadan kadehler boşalıp dolsun
Asırlarca yaşa nedir.? Âlem’anede sonun
Geçelim nefsimizden Âlem ne olursa olsun

03_11_1986

Hanımağa34 / Nazife Görgün

Sözlük
1_Arzu-şikesten_arzuları olmayan hayal kırıklığı
2_Âbı revan- kalp huzuru
3_Âb-îhayat kevseri_ebedi hayat suyu
4-Âlem-îşahadeti_gerçek âlemde iman etmek
5_Âlem-îmana_mana alemi
6_Âlemifani_gelip geçici fani dünya
7_Âlemane _dünya da
8_Âlem_dünya
9_Nefs_insandaki fena şehvet hissi


***ŞİİR TAHLİLİ***

Şiir İsmi: Doldur Be Saki
Şair:Nazife GÖRGÜN

Doldur be sâki
Nostalji******

Sâki doldur kadehi badenin al renklisinden
Arzu-şikesten kalb ab-ı revan kokusu dolsun
Varsın kadehler yüz binlerce parçaya bölünsün
Ben destiyle içerim yeter ki gönül mest olsun

Sâki doldur kadehi ab-îhayat kevserinden
İçeyim Alem-îşahadeti farzı can bulsun
Âlem-î mâna’ya dalayım da ruhum şâd olsun
Âlem-îfani de tat yok bari iremim olsun

Bizler ki fani kullarız akibete göçenden
İçelim ayılmadan kadehler boşalıp dolsun
Asırlarca yaşa nedir.? Âlem’anede sonun
Geçelim nefsimizden Âlem ne olursa olsun

03_11_1986

Nazife Görgün


Geçelim nefsimizden Âlem ne olursa olsun



A
ŞEKİL BAKIMINDAN:

Şiir, dörtlüklerden oluşmuş, kısa bir hece şiiridir. 15’li hece ölçüsüyle kaleme alınmış şiirde, hece ölçüsü
kuralları maalesef çiğnenmiş görünüyor. Şiirde yer yer durak olmasına karşın, genelinde mısralarda durak yok.
Duraksız bir hece şiirinin, ahenkli olmayacağı ya da ahenginden çok şey kaybedeceği âşikârdır.

Kafiye şemasına bakacak olursak;

1.Dörtlük:

a-b-b-b

-ol/öl sesleri ile yarım uyak yapılmıştır.

2.Dörtlük:

a-b-b-b

-ol sesleri ile yarım uyak yapılmıştır.

3.Dörtlük:

a-b-b-b

-ol sesleri ile kafiye yapılmışsa da bir mısrada kafiye hatası vardır. -on sesi ile kulak kafiyesi yapılmaya
çalışılsa da görsel kafiyede büyük bir hatadır.


Şiir şekil olarak ilk defa rastladığım bir metin. Çünkü böyle bir kafiyeleniş şeklini daha önce Türk Şiiri’nde
hiçbir yerde görmedim. Özellikle hece tarzında olan şiirlerde, bütün bölümler aynı şekilde kafiyelenemez.
Zaten halk şiir geleneğinde, 15’li hece ölçüsüne çok nâdir rastlanır. Çünkü hece sayısı bakımından yazılması ve akılda tutulması
hayli zordur.Özellikle durakları ayarlayabilmek, ciddi bir uğraş gerektirir.

Şiir, eğer rubâi nazım türüyle karşıma çıksaydı, gerçekten ayakta alkışlardım. Çünkü tek tek ayrı ayrı şekilde öne konulacak olan
bu şiir, Ömer Hayyam’ın ve Mevlâna’nın rubâilerinden eksik olmayacaktı.


B
MUHTEVÂ BAKIMINDAN:

Şiir, 1986 yılında yazılmış. Bu bakımdan dili bugünkü konuşma diline uzak olsa da anlaşılmaz değildir.

Şiirde koyu bir tasavvuf havası var. İlk olarak başlıktan başlamak istiyorum. Sâki, tasavvufta, şeyhlere içki
sunan
Aşk şarabı
hizmetkârdır. Bu terim, sadece tasavvufta kullanılır.

1.DÖRTLÜK:

Şair, sâkiden şarabın en koyu renklisini istiyor.Sukut-u hayale uğramış bir kalbin, kırılmış ve/veya şevkine ulaşamamış bir
arzunun verdiği hüznün etkisiyle dert unutmayı isteyen bir gönlün mest olma yani kendinden geçme isteği olduğunu anlatıyor.
Anladığım kadarıyla, İlâhi güce ulaşmaya çalışan ancak maneviyatının buna yeterli kadar kudretinin olmadığını gören
birinin, İlâhi aşkın şarabıyla ruhunun göğe ulaşma isteği var.

Maddenin, ne kadar önemsiz olduğunu vurgulayan şair, kadahlerin bin parçaya bölünmesine aldırmayacağını söyleyerek,
aşk şarabının gerçek yüzünü de vurgulamış oluyor.

Tasavvufun temeli olan ’hiç’ felsefesini tam olarak göremesem de hissettiğimi söyleyebilirim.

2.DÖRTLÜK:

Şair, sâkiden hayat suyu
tasavvufta ab-ı hayat denilen İlahi aşk şarabı
istiyor ve sitemle yakınıyor.Madde aleminin tatsızlığından,
basitliğinden, yapaylığından dem vuruyor. Karşı konulmaz bir istekle, madde aleminden ma’na alemine geçmek isteyen şair, cennetin
bahçelerinde hazza varmak istiyor.

Bu bölüm, tasavvufî edebiyatta sıkça duyulan, naçizâne insanoğlunun İlâhtan beklentilerini anlatan bir yapıdadır.
Zaten şairin kullandığı Farsça terkipler de bunun kanıtıdır.

3.DÖRTLÜK:

Bu bölüm, şairin sâkiye değil de umum insana seslendiği bölümdür. Dünyanın faniliği ve varılacak yerin belli olduğunu
anlatan bu bölüm, maalesef ki şairin en basit mısralarının olduğu bölümdür. Ahengi ve manayı yok etmiş şair bu bölümde.Aslında
bunda, anlatılacakların diğer bölümde çok fazla anlatılmış olmasından kaynaklanabilir.

Şairin kafiye ve ölçü kaygısı, son dörtlüğü yerlebir etmiştir. Oysa daha uygun kelimelerle daha uygun bir anlatım
sağlanabilirdi.


Görüldüğü gibi genel anlamada kulağa hitap eden bir şiir olmasına rağmen, aslına bakıldığında kulağa değil akla hitap
edildiği görülecektir. Çünkü şiire sadece mana yahut şeklen yaklaşıldığında hep aklın gösterdiği cihet noksan kalacaktır.


Şiirin berceste mısraına gelince, şiir genel bir bütünlük havası taşıdığı için, mısralara pek anlam yüklenmemiş.
Ancak yine de bir mısra diğerlerinin arasından sıyrılıp gösteriyor kendini. İşte berceste mısra:


’Geçelim nefsimizden Âlem ne olursa olsun’


C
UMUMÎ EFKÂR:

şiir, yazıldığı dönem itibariyle dil açısından gayet iyi. Yalnız şiire asıl zarar veren yazım hataları ve noktalama eksiklikleridir.
Özellikle tamlamalar yanlış yazılmış.Farça terkip kuralları çiğnenmiş.
Sanırım bunda hece kaygısı etkili.

Çoğu tasavvufî kelime ya yanlış uzatma işaretiyle mana kaybına ve şekil bozukluğuna uğratılmış; ya da tamlamanın nispet ’i’ si
kullanılmamış. Meselâ arzu-şikeste değil Arzu-yı şikeste olmalıydı...

Noktalama zaten hiç kullanılmamış. Oysa noktalama şiirin her şeyidir.Bu bakımdan vasatın altında.

Şiiri genel olarak başarılı buldum diyebilirim. Ama çok iyi olmamakla beraber...

Orta derecenin üzerinde bir şiir...

Şairine başarılar dilerim.


Not: Hasta olduğum için, anlamakta sıkıntı çektiğim yerlerde bazı hatalı yorumlar olmuş olabilir. Öyle bir vaziyet varsa özür dilemek borcumdur.



Emrah KURUL
Niğde Üniv. TDE Bölümü Öğrencisi




Nazife Görgün