Ansiklopedik Şarap Sözlüğü "Türkçe

SON yıllarda şarap konusunda gösteriş yapmak isteyenlerin dillerine dolanan en önemli sözcük; `terroir`. `Efendim, biz terroir kavramına uygun şarap üretiyoruz.` Şarapsever dostlarıma soruyorum: Ne anladınız bu kavramdan? Neden, kimse anlamasın diye yabancı sözcükleri kullanmayı pek severiz? Aynı yaklaşım daha önce `cepage` (Fransızca`dan gelir, çeşit anlamında) ve `varietal` (İngilizce`den gelir, tek çeşit şarabı anlamında) sözcükleriyle de yapılmıştı. Çeşit sözcüğü varken `sepaj`, `tek çeşit şarabı` demek varken `varietal` veya `monosepaj` demek niye? Anlamak güç. Terroir kavramından ve iklimden bahsetmek olası. Fransızca`dan gelen bu sözcük; şarap dilinde belli bir bölgeyi, toprağı tanımlar. Ancak, bu toprak kavramına o bölgenin toprak yapısı yanında, iklim koşulları da yüklüdür. Örneğin, Nevşehir`in Sofular Köyü`nde, Emir üzümünün yetiştiği volkanik karakterdeki topraklar `terroir`dır. Avrupa şarap mantığında, bu koşulları bilinen toprakta herhangi bir çeşit üretilmez. Sadece yöreye özgü `Emir` üzümü üretilir. Bu yabancı sözcüklerden oluşan karma bir dil yerine, Türkçe şarap dilini oluşturmak kaygısı sonunda beni `Ansiklopedik Şarap Sözlüğü` yazmaya itti ve sözlük ağustos ayı başında piyasaya sunuldu. Merak eden dostlar, sözcüklerin Türkçe karşılıklarını ve kapsamlı açıklamalarını bu çalışmada bulabilirler. Diğer yandan, Türkiye`de söylenen bir başka anlamsız söz de; `Biz diğerlerinden farklıyız. Şato tipi şarap yapıyoruz.` Bu da nereden çıktı? Sormazlar mı; Hangi şato? Türkiye`de adlandırma (apelasyon) sistemi mi var? Bunu söyleyenler Avrupa sistemini hiç incelemediler mi?
Artık bağbozumunun sonuna yaklaşıyoruz. `Primeur` (genç) şaraplar yakında piyasaya çıkacak. Avrupa`da bağbozumu şenliklerinden sonra en önemli şenlik; genç şarabın gelişi. Her yıl kasım ayının üçüncü perşembesinde, bu turfanda şaraplar piyasaya sunuluyor. Fransızlar`ın `Gamay` üzüm çeşidinden ürettikleri `Beaujolais Nouveau`lar bu şarapların dünyadaki ilk örneği. Kavaklıdere Şarapları A.Ş.`de 1988`den beri bu geleneği Türkiye`de başarıyla yaşatıyor. Diğer yandan, bizde de bağbozumu şenlikleri arttı. Bozcaada bu işte başı çekiyor. Kalecik de bu konuda hareketlendi. Firmalar ise amatör şarapseverleri bağbozumu turlarına götürüyor. Şarap adına ne güzel gelişmeler.
Bundan sonraki yazılarımda sizlerle, üreticilerimizin yeni örneklerini yorumlayacak, iyi ve eksik yönlerini tarafsız gözle irdeleyeceğim.
Ertan Anlı