HARAY! ELLERİM HARAY!

Mukaddime:

Bu þiir, büyük þâir Muhammed Hüseyin Þehriyar’ýn meþhur “Heydarbaba’ya Selam” adlý þiirine bir nazire gibi yazýlmýþ olmasa da, büyük þâirin meþhur þiirinden esinlenerek kaleme alýnmýþtýr. Ayný dil içindeki ayný lehçe ve ayný gelenek ve göreneklerin iki ayrý evladý, ayný coðrafyanýn iki ayrý ucundan geçmiþi ve özlemleri mýsralarla resmetmiþlerdir. En büyük benzerlik bu olsa gerek!
Þiirde, baþtan sona kadar Azeri Lehçesinin Eleyez Daðý’nýn Batý yakasýndaki Aðbaba-Þöreðel yöresine ait þivenin kullanýlmasýna çaba gösterilmiþtir.
Þiir içinde zikredilen isimlerin tamamý gerçek kiþiler ve gerçek mekânlardýr...



-I-

Bayram gelif amma eþik borandý
Gurban ona kim ki xetir sorandý
Xelil emim at üstünde durandý

“Eye, size gurban olum ay ede!
Alma, heyva, nar getirdim; heybede”

Din gecesi gapý baca dalýnda
Baxt axdaran gýzlar yar xeyâlýnda
Umutlarý baðlanan þallarýnda

Kýþ çetindir eþikde kar-boran var
Ne bilsinler xeyâllarý boðan var

Bayram diye þadlýk düþdü emmize
Güneþ gene üzün gösderdi bize
Kar eridi seylab döndü denize

Bahar baþý gargara var, garðýn var
Barýþdýrax, küskünler var, darðýn var

Bahar kadem bastý toy, nanay çalýn
Uþaxlar eþikde; el, ayak yalýn
Gonax gelif, galxýn içeri alýn

Gelen gelsin canýmýza minnetdir
Yaz baharda Aðbaba bir cennetdir

Bacýoðlu’nun gül çiçeði açýlýr
Goyun guzu dört bir yana saçýlýr
Bulaxlardan soðuk sular içilir

Pongar bulax sanki ab-ý hayatdýr
Burda en son akla gelen mematdýr

Çerçi-satançýlar gelifler köye
Dünyamalý kiþi gayýdýf öye
“Bu ne zaddý bele, neçedi eye?”

Yað pendiri verip her zad alýllar
Gayýdýf evlere þadlýk salýllar

Bahar yaðýþlarý günbegün yaðýr
Terelik, Karahan çaðlayýf axýr
Þöreðel elleri yaylaya çýxýr

Goyun guzu mal danaya garýþýf
Yaylaçý göçleri Göydað’dan aþýf

Seher yeli Leylioðlu’ndan eserdi
Hacý dedem gurbanýný keserdi
Anam tendir üsde gazan asardý

Kalbay-nenem yýðar bizi baþýna
“Balam, bu senindi, bu gardaþýna!”

Aþxanada kemer ocax galanýr
Ayax deyip çaydanýmýz calanýr
Eðiþ üste kebabýmýz harlanýr

Kalbay-nenem, indi galxýf gelesen
Balana gene bir lâylâ deyesen!

Men Göydað’a sökemiþem dalýmý
Tasvir mümkün deðil her ehvalýmý
Gece yüz min yýldýz öper alnýmý

Güneþ Eleyez’den selâma duruf
Bir guruðþun kimi kalbimi vuruf

Güllübulak yaylasýndan yuxarý
Harxýnan açýlmýþ suyun axarý
Gýz gelinler yuyar orda paltarý

Gün ýþýðý çiçeklerde ýþýldar
Rüzgâr âþký gulaxlara pýçýldar

Dal Göl üste goyun guzu yayýlar
Axþam eve geldiðinde sayýlar
Uzaxtan bir kaval sesi duyular

Zafer emoðlunun sevdasýdýr bu
Nece cavanlarýn rüyasýdýr bu

-II-

Gomþu köyden Terekeme anlattý
Söz üstüne sözle lezzetler gattý
Ruhuma velvele salýp oynattý:

“Gün ortoydu, men ordoydum ay lele
Ýndi men anladým sen de duy lele

Çýxarttýlar hâkimin gavaðýna
Cavap verdim onun her soraðýna
Üzüm döndü gýz gelin duvaðýna

Sayalý’nýn her iþini göreerdim
Öyde oturuf hörremi hörtdedeerdim

Zalýmoðlu birden çekif oddadý
Düþmanlýðýn ataþýný xoddadý
Soyaðacýn budaxlarýn budadý

Gede, menim gavaðýmda mef oldu
Acýlarý yüreðime sef oldu”

Hasan emim dam üstünde dureerdi
Gün ýþýðý üzümüze vureerdi
Del- Ýse de köy xalgýný gýreerdi

Deyin görek yalandan kim ölüfdü!
Del-Ýse’nin sirrini kim bilifdi?

-III-

Eleyez eteði hep bizim eller
Yuxarý Aðbaba alt yaný Deller
Hepsi bizim çaylar, hep bizim göller

Arpaçayý, garþýya bir selâm de
Eski Bacýoðlu’na bir çift kelâm de

Eleyez, sen menim uca daðýmsan
Eleyez, sinemde çapraz daðýmsan
Eleyez, yuxumda acým, aðrýmsan

Efsus indi yad ellerin olufsan
Men yazýðý ataþlara salýfsan

Bir çetin kýþ günü düþtüm yollara
Yol mol yox aslýnda saplandým kara
Bir balaca uþax, ne ki kar yara!

Boran, tipi her yer kara büründü
Birden Eleyez’in baþý göründü

Sol yanýmda bir heybetli dað indi
Hissettim ki yüreciðim sað indi
Xeyâlime cennetten bir bað indi

Sevincimden nârâ attým, baðýrdým
Yaradan’ý imdadýma çaðýrdým

O gün bugündür ki sana âþýðam
Sen de oldun menim gardaþým, gaðam
Sevdan serimdedir neçe ki saðam

Þâirem, sözlerim senin âþkýna
Baþýndaki duman, çenin âþkýna

Senin baþýn yarýk yar hevesinden
Göz gözü görmez ki duman, sisinden
Bir haray sal volkanýn üstünden

Göydeki durnalar gatar gatar hey!
Belke sesin Aðbaba’ya çatar hey!

Atayurt hesreti kâr etti câna
Bilmirik ki galxak gedek hayana?
Âbâd elim indi dönüf verana

Bacýoðlu’ndan, Okçuoðlu’ndan bir ses yok!
Garaçanta, Goncalý’dan nefes yok!

Mescitler kilise, susuf münacat
Ezanlar kiriyif, heyhat ki heyhat
Hardadý meclisler, haný cemaat?

Mezarýmýz gâvurlara yol oluf
Çeþmimizin yaþý axýf sel oluf

Vatan elden getdi her yan düz oldu
Hasretinden yandý yürek köz oldu
Leyl-i nehar dilimizde söz oldu

Çaðýr Þah-ý Merdân gelsin haraya!
Merhem sürsün bu onulmaz yaraya!

-IV-

Hep dolardý Hac-Hüseyn’in otaðý
Eksilmezdi gapýsýndan gonaðý
Gece gündüz heç sönmezdi çeraðý

Faðýr-yoksul sufrasýndan doyardý
Hamý onu baba kimi sayardý

Molla Yusuf mersiyeye gelerdi
Dam üstünden münacatýn vererdi
Sine vuruf “Vah Hüseyn’im” deyerdi

Eset Dayý: “Alem garalý geldi!”
Sinezenler: “Hüseyn yaralý geldi!”

Uþað idik biz de sine vurardýk
Hardan bazý yorulardýk, durardýk
Çeraðlarý iþkab üste yaxardýk

Eset Dayý: “Alem garana gurban!”
Sinezenler: “Hüseyn yarana gurban”

Molla Yusuf ciðerleri daðlardý
Goca, cavan, arvad-uþax aðlardý
Gözyaþlarý sel oluban çaðlardý

Yüz nefere birden çörek vererdik
Bir künçde de biz oturar yeyerdik!

Her emel aslýna ricat eyledi
Hac-Hüseyin arz-ý vücûd eyledi
Getdi Beytullah’da sücûd eyledi

Selâm verdi, dedi, gelsin gardaþlar
Tek birce Allah’a eðilsin baþlar

Hac-Hüseyin Muhammed ümmetiydi
Onun iþi imama xidmetiydi
En gözel terefi sexavetiydi

Ýndi her þey hikâyetdi, naðýldý
Felek vurdu tufaðýmýz daðýldý

El kadrini bilmek böyük hünerdi
Kaçak Nebi kimi boz at binerdi
Menim atam ki bir er oðlu erdi

Keþke çýxýf ordan bir sesleneydi
Kerim Kýlýç adý bir efsaneydi

Gurur duydum onun her niþânýndan
Baþým göðe erdi þeref, þânýndan
Ezildim ve korktum ad-ý sânýndan

Kazýdým kalbime, hem zikrim-virdim
“Hayatta ben en çok babamý sevdim”(1)

Anamý sorsanýz o da yiðitdi
Elde silah, beþ yetimi böyütdü
Devran onu acýmasýz öðütdü

Ezelden axire garaymýþ baxtý
Yýkýlsýn düþmanýn tac ile taxtý

Zehir kattým yürek sancýlarýma
Hüseyn’in acýsý acýlarýma
Zeyneb’in garasý bacýlarýma

Keremine þükür olsun Ýlâhi
Elbet sensin gönlümüzün penahý

Þekvâ hakkým yoktur elbet hâlimden
Þaxta vurdu kâm almadým gülümden
Danelerim tek tek getdi elimden

Belke talih düþman, belke de kader
“Henüz tipi dinemedi ki Müzehher!” (2)

Ömrüm nehri bulanýktý; duruldu
Baþaklarým rüzgârlarda savruldu
Hasret ateþiyle baðrým kavruldu

Gittikçe açýldý aramýz daðlar
Daha da baðlanmaz yaramýz daðlar

Var vücûdum imtihana çekildi
Ömrüm kalesinin burcu söküldü
Pünhan sýrrým âlemlere döküldü

Ya Rab, kimse derde düçâr olmasýn
Yaxþý görüm yaman güne kalmasýn

-V-

Soruþdum bu kimin nesidir gelen
Toylar meclisinin süsüdür gelen
Mehmet Hicrani’nin sesidir gelen

Bir Atüstü, bir Zarýncý, Xoþdamak
Âdet oldu yâda salýf aðlamak

Bir yiðit ki atlarýn þehsuvarý
Yýktý geçti karanlýk duvarlarý
Okçuoðlu’nun bize son yâdigârý

Dilan’da bir Hasan Aða varýydý
Medenî dergâhýn ilk serdarýydý

Öðün vatanýnla ey bizim elli
Arxamýz Ziyaret, bir yan Býðelli
Zirveleri karlý eteði güllü

Kanlý yaylasýnda Zülfikar Aða
Aða da aða ha! Salma ayaða!

El deyif de geçmek olmaz; gevherdi
Her garýþý düþmanlara siperdi
Mehebbeti yürklerde çeperdi

Men de bir gayýdýf orya gedeydim
Gedeydim de öz elimde öleydim

Amma gelin görün devran ne döndü
Neçe hanedanýn nesli süründü
Hac-Abbasoðlu’nun ocaðý söndü

Hani ata-dede, nerdedir baba?
Otur geçmiþine aðla Aðbaba!

Çok kötü verdik biz, bu imtihaný
Kiminin serveti, kimini caný
Keher kýsraklarý binenler haný

Kýzaklarýn özü yitti, adý var
Bu dünyanýn ne tuzu ne tadý var

Ayrýlýk bezminin cemine dolduk
Hasret bahçesinin gülüydük, solduk
Arzu’dan, Aslý’dan, Leyli’den olduk

Biz, Mecnun’u getirmezken dillere
Peren peren oluf düþtük çöllere

Gocalýðýn birce belin gýraydým
Cavanlýðýn günlerine varaydým
Eleyez’in zirvesinde duraydým

Baðýraydým “Haray! Ellerim haray!
Lal olufdu þirin dillerim haray!”




Cahit Kýlýç
Ýstanbul, 6-16 Kasým 2011



_________________________________________
(1) : Can Yücel’den.
(2): Tarafýmca, Mahmut Yesari’nin Tipi Dindi adlý romanýndan bir diyaloga âtýf.


Sosyal Medyada Paylaşın: