Eski libas gibi aþýkýn gönlü Söküldükten sonra dikilmez imiþ Güzel sever isen gerdaný benli Her güzelin kahrý çekilmez imiþ
Bülbül daldan dala yapýyor sekiþ O sebepten gülle ediyor çekiþ Aþkýn iðnesiyle dikilen dikiþ Kýyamete kadar sökülmez imiþ
Sevdiðim deðildin böylece ezel Aþkýnýn baðýna düþürdün gazel Ýbriþimden nazik saydýðým güzel Meðer pulat gibi bükülmez imiþ
Seyrani’nin gözü gamla yas imiþ Benim derdim her dertlere baþ imiþ Ben baðrýmý toprak sandým, taþ imiþ Meðer taþa tohum ekilmez imiþ.. ………………………………. AÞIK SEYRANÝ ……………………………………………..
Türk Halk Edebiyatý’nýn zirve isimlerinden biri olan Develi’li (Everek’li) Seyrani’nin doðum tarihi kesin deðildir. 1800 veya 1807 yýlýnda doðduðuna dair kayýtlar vardýr. Bugün Kayseri ilinin en büyük ilçesi olan, o yýllarda Everek adýyla bilinen Develi’de doðmuþtur. Asýl adý Mehmet’tir. Babasý fakir bir mahalle camii imamý olan Hoca Cafer Efendi’dir. Çocukluðu ekonomik güçlüklerle geçmesine raðmen babasýnýn sayesinde medrese eðitimi almaktan geri kalmamýþtýr. Seyrani’nin hayatý ile ilgili kesin bilgiler mevcut olmadýðýndan halk kendisi için bazý menkýbeler yayarak bu eksikliði gidermeye çalýþmýþtýr. Seyrani’nin ününü duyan çevre vilayet ve kaza aþýklarý sýk sýk Develi’ye gelerek onunla atýþýrlar. Seyrani ustalýðýný konuþturarak onlarý pes ettirir. Ama artýk ona Develi dar gelmeye baþlamýþtýr, Ýstanbul’a gitmeyi arzular. Seyrani, büyük bir ihtimalle Sultan Abdülmecit’in tahta geçtiði yýl olan 1839 yýlýnda Ýstanbul’a gelir. O yýllarda Ýstanbul’da semai kahvelerine, söz meclislerine ilgi gösterilir, aþýklar birer bilge kiþi olarak görülür, dinlenirdi. Bu meclislerin tiryakileri, aþýklarý yalnýz býrakmaz, onlarý meclisten meclise, kahveden kahveye taþýrlardý. Saray’da devlet erkanýnýn konaklarýnda, zenginlerin köþklerinde bir araya gelen aþýklar, birbiriyle tanýþýr, söyleþir, atýþýrlardý. Bazý paþa ve beyler, þairleri himaye eder onlara rahat bir hayat saðlarlardý. Böylesi bir zamanda Ýstanbul’a giden Seyrani, zamanýn saz ve kalem þairleriyle tanýþýr, biliþir. Seyrani, Ýstanbul’a gelmiþken yarým kalan medrese öðrenimini tamamlar. Þu sözleriyle tanýmlamýþtýr bu günlerini: "Yedi yýl eðlendi, kaldý Seyrani Bütün tahsil etti ilmi irfaný Sendeyken her türlü mürüvvet kaný Bulmadýn derdime çare Ýstanbul" Ancak Seyrani karakteri gereði, etrafýnda gördüðü yanlýþlýklara, bu yanlýþlýklarý yapan Padiþah da olsa görmezlikten gelemeyen ve þiirlerinde bu durumlarý aðýr bir þekilde hicveden bir þairdir. Bu yüzden hakkýnda soruþturma açýlmýþ ve yakalanmamak için de Develi’li bir dostunun yardýmýyla Develi’ye kaçmak zorunda kalmýþtýr. Bir süre burada kalan Seyrani daha sonra Halep’e gider. Burada da tutunamayan Seyrani tekrar Develi’ye gelir. Yaþadýðý süre içerisinde Develi onun kýymetini pek anlayamamýþtýr. Yakalandýðý sinir hastalýðýndan dolayý ona "Deli Seyrani" denmiþ, son yýllarýný Develi’de yoksulluk içinde geçirmiþtir. Yoksulluðunu, çektiði acýlarý, dik kafalý bir ozan oluþuna baðlamak pek yanlýþ olmaz. Seyrani devrindeki geliþmeleri yakýndan takip etmiþ, yanlýþlýklarý eleþtirmiþ, þiirlerinde kendisinden önceki ozanlarýn alýþýlmýþ konu sýnýrlarýnýn dýþýna çýkmýþtýr. Olaylara genellikle eleþtirel gözle bakmýþ ve halkýn sesi olmaya özen göstermiþtir. Þiirleri hem ele aldýðý konu bakýmýndan hem de kafiye yapýsý bakýmýndan çeþitli ve zengindir. Þiirlerini daha çok hece ölçüsüyle yazmýþtýr. Asýl ününü hece ölçüsüyle yazdýðý koþma, semai, destan, nefes ve þathiyeleriyle kazanmýþtýr. Þiirlerinde daha önce kimsede rastlanmayan kafiye yapýlarýna yer vermiþtir. Þiirlerinde bazen bir tarikat ehli, bazen siyasi bir eleþtirmen, bazen de koyu bir aþýk olur. Bu da Seyrani’nin içten, dindar, duygulu ve duyarlý bir kiþi olduðunu gösterir. Seyrani, 19. yüzyýl halk edebiyatýmýzýn þüphesiz en deðerli örneklerinden birisi olarak diðer halk ozanlarýný da etkilemeyi baþarmýþtýr. Kendisi hakkýnda yapýlan araþtýrma ve incelemeler son yýllarda çoðalmýþtýr. Eserlerinden bazýlarý bestelenerek icra edilmiþtir. ……………………………………………………………………………………………….. )(-)(-)(-BUÐULU CAMLARA YAZDIM ADINI-)(((-67-)(-)(-)(
Dinle deli aþýk benim sözümü Güzelin nazlarý çekilmez imiþ Sevda üz/re yiðit olan yiðidin Kýrýlýr bileði bükülmez imiþ
Yerini bulmayan altýn öðüdün Faydasý olmayan senet kaðýdýn Kýymet bilmez ise seven yiðidin Ardýndan aðýtlar yakýlmaz imiþ