B)-NEFES
Soluk alýp verme olarak bilinen NEFES, Edebi anlamda ise genel olarak Alevi-Bektaþî dergâhlarýn da, Cem evlerinde düzenledikleri semah programlarý aralarýnda saz eþliðinde ve genellikle bir makam ile okunan nükteli, zarif, yer yer laubali ifadeler de ihtiva eden manzumelere
Nefes deniliyor.
Þekil bakýmýndan halk edebiyatý nazým türlerinden koþma gibi dörtlüklerden meydana gelen nefesler, çoðunlukla ve hece vezni ile yazýlýr. Nefesler, ele aldýklarý konulara göre âþýkâne, kalenderâne, felsefî veya didaktik mahiyette hicviyye, methiye ve mersiye tarzýnda, "insan-ý kâmil", "On iki imam" hakkýnda yazýlmýþ da olabilir.
Müziksiz okunanlarýna "nutuk", saz eþliðinde (ezgi ile söylenenlere) ise "nefes" denilir.
Nefeslerin büyük bir kýsmýn da insandan, insani deðerlerden, yeryüzündeki varlýklar içinde insanýn özel ve üstün oluþundan, ilâhî deðeri bulunduðundan söz edilir.
.
NEFESÝN ÖZELLÝKLERÝ
Bektaþi þairlerinin yazdýðý tasavvufi þiirlerdir. Genellikle, nefeslerde tasavvuftaki Vahdet-i Vücud felsefesi anlatýlýr. Bunun yanýnda Hz. Muhammed (A.S.M) ve Hz. Ali (R.A) için övgüler de söylenir. Nazým birimi dörtlüktür. Dörtlük sayýsý 3 ile 10 ve daha fazla arasýnda deðiþir. Hece ölçüsüyle yazýlýrlar. Ama aruz ölçüsüyle yazýlan nefesler de vardýr. Nefeslerde, kalenderâne ve alaycý bir üslup dikkati çeker. Duygu ve düþünceleri nükteli bir þekilde ve zarafet ölçüleri içinde söylemek nefesin en belirgin özelliðidir.
DEMEDÝM MÝ ?
Güzel aþýk cevrimizi
Çekemezsin demedim mi.
Bu bir rýza lokmasýdýr
Yiyemezsin demedim mi.
Yemeyenler kalýr naçar
Gözlerinden kanlar saçar
Bu bir demdir, gelir geçer
Duyamazsýn demedim mi.
Gidelim ali seyrine
Çýkalým meydan yerine
Can-ü baþý hak yoluna
Koyamazsýn demedim mi.
Pir Sultan Abdal Þahýmýz
Hakk’a ulaþýr rahýmýz
On Ýk’imam katarýmýz
Uyamazsýn demedim mi
Pir Sultan Abdal
************************
Bu da Aþýk Lüzumsuz’dan bir nefes
BÝLMEDÝÐÝN
Adem oðlu, hele bir bak
Çok sýrlar var bilmediðin
Nasip etmez her þeyi Hâk
Çaðrýlar var gelmediðin
Aydýnlatýrken, gündüzü
Gecesiyle, tarttý bizi
Niye verdi, bahar, yazý
Çok öðüt var almadýðýn
Örnek Muhammet le, Ali
Nerden çýktý bunca veli
Özel yaratýrken gülü
Kaç derya var dalmadýðýn
Boþa hayal kuruyorsun
Gönlü niye yoruyorsun
Hala benlik sürüyorsun
Gururun var salmadýðýn
Lüzumsuz’un hazý var da
Elinde de sazý var da
Ömrün kýþý, güzü var da
Namazlar var, kýlmadýðýn
Sadýk DAÐDEVÝREN
Aþýk LÜZUMSUZ
Sosyal Medyada Paylaşın:
(c) Bu şiirin her türlü telif hakkı şairin kendisine ve/veya temsilcilerine aittir.