D)-Aðýt
Baþta ölüm olmak üzere, yaþanýlan acý olaylar sonrasýnda (hastalýk, hasretlik, esaret, deprem, sel, yangýn, kaza vb. felaketler) le ilgili duygu ve düþünceleri dile getiren ürünlerdir. Aðýtlar, insanlarýn bir arada yaþamaya baþladýðý ilk dönemlerden Ýtibaren var olan sözlü ürünlerdir ve insanlýðýn ortak özelliklerindendir. Aðýtlar halk þiiri türünde olup kafiye ve mýsra düzeni koþma ve destanlara benzer. Düzenli ve düzensiz söz ve ezgilerle ifade edilir. Aðýt’a Ýslamiyet öncesi Türk Edebiyatýnda “sagu”, Divan Edebiyatýnda “mersiye” denilmektedir.
Türk kültüründe oldukça köklü bir maziye sahip olan aðýt ve aðýt söyleme veya aðýtçýlýk geleneði, çeþitli Türk boylarý tarafýndan günümüze kadar yaþatýlan ortak en eski geleneklerden birisidir.
Orhun Âbideleri’nde "Sýgýt" ve "Sýgýtçý" olarak gördüðümüz aðýt ve aðýt söyleme geleneði, Türk boylarýndaki dil ve gelenek farklýlaþmasý ile geniþ bir coðrafyaya daðýlma sebebiyle çeþitli kelimelerle adlandýrýlmýþtýr. Bazý Türk boylarýnda, bugün, aðýt ve aðýt söyleme geleneðiyle ilgili þu kelimelere rastlamaktayýz.
Doðu Türkistan’ da yaþayan Uygurlar aðýt türü þiirlere "Mersiye koþuklarý", Kuzey Kafkasya’ da yaþayan Kýpçak lehçesiyle konuþan Karaçay - Malkar Türkleri; "Küv", Kerkük Türkleri; "Sazlamað", Kýrým Tatarlarý; "Taqmaq" adýný vermektedirler.
Aðýt : Almanca’da karþýlýðý "totenlage", Fransýzca’da "élégie", Rusça’da "plaç, priçitaniya", Ýngilizce’de "lament" olarak adlandýrýlýr.
MEHMET
Sýnýr boylarýnda, hemen her yerde
Vataný korurken, ölüyor Mehmet
Onlar birer gonca, olur seherde
Makamýný görüp, gülüyor Mehmet
Gözünü kýrpmadan, gidiyor amma
Canýný vatana, adýyor amma
Hakkýný da helal, ediyor amma
Peygambere komþu, oluyor Mehmet
Mehmet den bahsetsem, tutulur dilim
O anda, duaya, uzanýr elim
Henüz yirmisin de, gelirken ölüm
Þehitlik ne demek, biliyor Mehmet
Ateþ düþen ev le, yanýyor oba
Ayakta kalmaktýr, anada çaba
Bu Vatan sað olsun, derken her baba
Milletten, helallik, alýyor Mehmet
Amentü diyerek, boynunu eðip
Ele kýna yakýp, kefenin giyip
Yurt olan her yeri, kutsalý sayýp
Topraðý kanýyla, suluyor Mehmet
Bitmek bilmiyor ki, düþmanda akýn
Bu Ülke Türk yurdu, çiðnetme sakýn
Dünya’da bir eþi, var mý bir bakýn
Memleket aþkýyla, doluyor Mehmet
Asker doðar ölür, burada her fert
Tarihe bakýp ta, bilmez mi namert
Lüzumsuz cevabýn, haine çok sert
Ýne girse bile , buluyor Mehmet
Sadýk DAÐDEVÝREN
Aþýk LÜZUMSUZ
Sosyal Medyada Paylaşın:
(c) Bu şiirin her türlü telif hakkı şairin kendisine ve/veya temsilcilerine aittir.