köye yakýn tarlalar, arpalýklar bi de ovanýn köyden yanný Gayacaaðýl, Depeyurdun altý köylünün kelek tarlasýydý
günden yaný çürürdü keleklerin Depeyurdun altýnda, Ankaralý o havalenin kelek bekçisi Mayýs dedimi dut dutabilisen ovaya inerdi bekçiliði de iþte öylesine kuþlarý kiþelerdi anca hýrsýz gelse neydivicek sanki çok þükür memleketimizde hýrsýzlýk bilinmezdi amma adamcaðýz kelek tarlasýný yurt bellerdi
nadasa býrakýlan yerler, bahar da dedimiydi, önce iki, ardýndan dört yapraða binerdi kelek tarlasýnda kökenler köylü ot çapasýna inerdi seyreltir-çapalardý kýzlar-gelinler kiminin karný yüklü, kiminin sýrtý bebekli
sere serpe yayýlýrdý, her bir yana ulamadan, yarpýzdan , ayrýkdan arapdaþþaðýndan, köygöçüren býtýraðýndan baþýný gurtaran Suvatýn çorak topraðýnda deðil Depeyurdun kara topraðýnda kelek kökeni
kendi kökeninin altýna saklanýrdý dokanmamalý, düðelek olmalý geceleri, kelek tarlasýný ziyaret etmiþse iki diþ izi tavþandan gündüzleri serçe, sýðýrcýk, saksaðan, gýyamet gibi çekindikleri yoktu hoyuktan moyukdan kestele baðlanmýþ uçuþan laylomlardan
Ankaralý, gari o havalenin kelek bekçisi her sene mayýs-haziran ayý geldi miydi sarar “gara eþþeðe” dengini, ovaya inerdi yaþlý, zayýf, ufak-tefek, kýsýk sesli kendi halinde bir adamcaðýzdý Üseyin Emmi.. nam-ý diðer Angaralý
ama "-hüþþþ!" diye ortalýðý yaran guþlar aleminin ödünü sýdýrtan kuþlarý kovalama sesi, ortalýðý kaplardý kuþ alaylarý kalkardý kuyunun hizasýnda ovanýn tek taþduvarlý tarlasýnýn bittiði yerdeki toncun üsdündeki badem aðaçlarýnýn arasýnda küçük bir tolda yaþardý
kýl çuldan çatýsýný "-cibinnik sivsisineði endirmez" yerdeki kýl çula bakýp, önce "-ilan kýla gelmez" diye anlattý o boðuk, boðuk gýrtlaktan gelen sesi ile
“-ilan insaný durduk yerde ýsdýrýp sokmaz velevkine üstüne filen basdýysan kendine ’kazzýk baðý’ attýrtma zaten ilan avýný filen boðar, sokarda ha deyince insaný sokmaz korkutmaðuçu ýsdýrý o ðadar"
“-maazallah ilan aya(ðý)ný sokduysa dinelelek, baþýný (y)okarda dutacan, uyuyayýn demecen ponturuyun paçasýný çiðilinen , helik daþýnan ne bulusan burkalaþtýrýp, ilanýn zehirini yüre(ði)ne utaþtýrma(ya)ca(ksý)n, a(ð)zýnýnan emip tükürecen sarýmsaklý yoðurt her ze(hi)r(lenmey)e bambýl sokmasýna file birebir hele hele kese yoðurdundan ayranýnan herþeye eyi gelir
ben bunca yýldýr ovadayýn hâþâ “ben demek kör þeytan(nýð)ýmýþ” emme ne ilan soktu beni, ne govaladý iþin aslý heþ bi mahluk insana karþý meremetsiz deðildir neye dersen insan eþref-i mahlukatdýr dünya insan gelecek deye yaradýlmýþdýr emme insan!!! .. insan öyle mi? insaný býrak her mahluða karþý meremetsizdir, ilandan bile zehirlidir
sen! sen ol yerde sürünen ilandan ilanýn sokmasýndan deðil de yörüyen iki ayaklý ilanlardan, insanýn sokmasýndan korkacan dili da(h)a zehirlidir imkanýný gücünü hayra gullanmaz
arý sokarsa sokacýný çýkarmak ilazým ne soktuðunu bilmeyosan em tükür havangýný alsýn deye, tahranýn, býça(ðý)n çeliðini sür ya da balçýðýnan sýva, en eyisi i(n)sandan ilana sokulmakdan uzak dur nemi(e) nazým
gecenin geç bi yarýsýnda mübarek baþlar “-dayý, dayý, dayý ” výzýldar durur dayýsýz iþ yapamayanlar bal yapmaz arý ðibi výzýldayýp durannarý emsiz oðlak gibi meleyenneri andýrý
sen sen ol, birine dayýlýk taslama, yaparsan da ertesi ðün ayaðýna dolaþacaðýný unutma dayým deye de kimsenin utlusu olma Allah sana da vermiþ iki ayak gendi ayaklayýrýn üsdünde dur “çalýya golununa yasdanýrsan yamýþýr duvara sýrtýný dayanma caðýþýr”
biri sana bi eyilik ettiyse de, yüzünü ðara çýkarma
sana gol-ganat gereni, uþaðýn sanma güvenme dayýna azzýðýný al yanýna
insan oðlu çið süd emmiþdir, kýrk yýl sýrtýnda davþý gel bi de sen bana bin demez sýrtýndan endirmeye gakdýn mý senden kötü bellemez
yapdýðýn eyinlik, gün geli mazifen olur yapdýðýn eyinliði baþa kakarsan da etdiðin unudulmaz amma eyinlik unudulur..
ne demiþler eyinlig ed at suya, balýk bilmezse Halýk bilir eyinlik yapan insan, eyi insan olur
eyi insan demek; çoluk-çocu(ðu) hayýrlý gazancý bereketli sýhatli-afiyetli dutduðu iþ yüz güldüren gonu-gonþusu þerrinden emin olan iþleri yolunda, onun-bunun malýnda-ýrzýnda gözü olmayan bulduðuna þükreden fazlasý uçun çalýþýp-çabala(y)n illaki Allahdan isdeyen öldüðünde hiç kimsenin arkasýndan “-donuz mezerinde yatasýca hortlaysýca singildeyesice” demediði, çoluk-çocuðunun arkasýndan beddua etmediði, gurullandýðý insan demek
deðilise’……… hu ðadar mal mülk, ev dam, olsa ne, olmasa ne sende varýsa eyi, yoðusa elimden ne ðeli(r)
önce o(ð)lun-gýzýn baðrýný gere-ðere filanca bobam! deyemedikden sonura neye yarar dünyanýn sabýsý olsan kimin evi damý yok, kim ölmüþ, aþlýkdan
kim ölmüþ de bi arþýn bez bulamamýþ, kim gelmiþde bi arþýn bezden fazlasýný götürmüþ, “kefenin cebi yok” demiþler
köylünün azzýðý bi yoðurt kesesi harmanda ganlýnýn ganadýna yolmada aðacýn buda(ðý)na asýp keseyi sýrkýtmalý ekmeðin katýðýna denk olmalý Allah çoluk-çocuðu gazadan beladan, nusibetden esirgesin cemi-cümle ümmeti derin(m) acýkýnca ekmeð-aþ, susayýnca su bir ömür bu! gerisi Allah Kerim.
karpýzýn erdiðini bilmeðuçu da býyýðýnýn kuruduðuna bakacan emme týkýladýðýnda tok-tok deye ses gelise daha ermemiþdir týk-týk deye ses vercek ya da arkasýndan öðüne sýkýþdýrdýðýnda çýtýr-çýtýr ses vermeyosa kabak demekdir benzi daha matlaþmadýysa þalakdýr
armýt sulandýysa sararýr, yumuþar ucu kalkamaklý bi sýrýðýnan alacan ay tepsi ðibi olmadan finde dikilmez göðeriyi ya zabahdan sulacan ya aðþamüsdü tepsersin bosdan toplaycaðýsan kökene elini deðirme acýlaþýr acý bosdaný yeyeyin deme midene dokanýr benin deyen adamý maf eder
acýlýk varýsa da sapýnýn yanýndan kesip birbirine epili bi sürtele acý südü galmayana ðadak südünü kes at, soymayý býrak, yemene bak bamya aþý gaþþýðýnan garýþdýrýlmaz garýþdýrýsan sümüklenir, daðýlýr ay dönmeden badýlcan garýða sokulmaz, gurtlanýr
“-eveli aðanýn biri yanaþmasýna “daðdan bana bi yeycek getir ben de yeyen sen de ye tavýk da didsin gursaðýný doldursun kuþlar da nasiplensin eþek de kemirsin” adam ol gör düþünememiþ
yazýn biðün aðaynan düþmüþler yola varmýþlar bosdana aða da titiz biriymiþ haralda aða eþþekde yanaþma arkada eve gelmiþler
“-aða “garpýz” demiþ aða “-eee” “-hani aðam bana böyle böyle dediydin ya “-haaa ben onu ha öylesine deyvidiydim demek unutmadýn mýy dý” “-len aða valla benim gýþ geceleri boyu uykumu gaçýrtdýydý senin bu mesel”
Çalý / 1723
DÝPNOTLAR yarpýz: yabani nane, ancak çok yýllýk deðildir gýcýtmak: yabani otun kökünden tamamen yok edilemeden kopartýlmasý gýlik / gilik: çekirdek düðelek : kelek, olmamýþ kavun kýyamet gibi : yoðun, çok (daha çok olumsuzluklar için kullanýlýr) hoyuk: korkuluk kestel:dokunan halý tamamlandýktan sonra tezgahta kalan direzi iplik tol: dört sýrýk direkle yapýlmýþ gölgelik cibinnik / cibinlik: sivrisineklik, sivri sineðin inmesini önlemeye yarar çul, çarþaf, tül vs. yýlan çiðil: çakýl, küçük taþ havank: zehirlenmeden mütevellit aðrý-sýzý-ateþ balçýk: ham topraktan çamur dayý dayý dayý :sivrisinek výzýktýsý dayýlýk : kabadayýlýk, birilerine böbürlenme, hava atma, dayýlýk taslamak : kaba kuvvetle ezmek istemek baþa kakmak (yapýlan iyiþliðin baþa kakýlmasý): önceden yapýlan yardýmýn baþkalarýnýn yanýnda ya da kiþinin kendisine söylenmesi tifsimek: pörsüyüp dökülmek gýlik: çekirdek þalak: büyümemiþ, olgunlaþmamýþ, oldukça ham karpuz kalkamak: kalkýk uç, tepecik deðirmek: deðdirmek, temas etmek, dokunmak
Resim Ankaralýnýn kýzý Meyremce, eþi Pese (ne demekse), kýzlarý Zeynep
Sosyal Medyada Paylaşın:
İbrahim Çelikli. Åžiirleri
(c) Bu şiirin her türlü telif hakkı şairin kendisine ve/veya temsilcilerine aittir.