BÝR TARLA NASIL SATILDI KÖY MUHTARINDAN DÝNLEYELÝM
“-bizimo(ð)lan! sen þe(h)erli adamsýn, Goca Çayýrdaký dört dönümü vereyin kömeli tarla! ne etsen olu(r) evelallah sen “muhtar! uzatma param yok, tek dönüm yeter bana köye yakýn ossun” deyon ya ayýb-olu.. hinci sana gerçi ikisi de yola çýkar ikisine de vesayýtýnan var “Köyöðündehi tek dönümü sana vereyin” deseeem saðý-solu baa(h)ç(a) oldu aðaç diksen emeðini gorutmaz sebzeliðetsen gün-görmez, yel almaz, tohur döl vermez eyraltý biþiy dökse onu da guþ gomaz..
neyye? neye dersen ……….. !! etirafý hep bahça iki ðün sonura; u(ð)raþ dur, iþin-gücün yoðusa olmaz valla emeðin heba bey(h)uda. arpa, buðday, sebze-meyva ne ekersen ek valla hoyuk dik, laylom da ba(ð)la,
isdermezsen içinden çýkma sapanýna takgalýðuþ govala elinden gelenin fazlasýynan emek ver.. durma çapala günaþýrý deði(l) de, hergün sula ?? ý-ýhh valla baþýna varmasan, deði(l) içinden çýkmazsan sulamasan zatinden olmaz ne demiþler “sürün varýsa baþýnda tarlan varýsa içinde” olacan demiþler.. “mal canýn yongasý”
zirat bu; ona-buna amanet etmeye ðelmez bi dölüm uçun deðer mi deðmez.. atdýðýn daþ ürkütdüðün gurbaya deðmez.. emme sen “yoð epap, haftada-onbeþde uðrarýn” dersen Goca Çayýrdaký dört dölümü alacan yýldan yýla bi yolað-aþdýrcan, iki ilaþ verecen ya onbeþde bi gelecen sulacan ya da vercen birine üþ guruþ ehline suladacan emme ey(i)yanný sen bilin,
tek dölüme bi verece(ði)ne dört dölüme iki ver tek dölüm gelcek sene ayný fiyet gene emme bi alma dikdin miydi, dört dölümün dördüne evel-Allah, ben deyen iki gatýna sen vizdaný zorla üþ gatýna ver elini öpene hemi de senesine
valla bak, sen sen ol, gel yabana atma sözümü Goca Çayýrdaký gonþularýn hepiciði de bizim köylü, senden eyi olmasýnlar, evel-Allah bek eyidirler onnar da senin gibi mamir dakýmý hepiciðine kefilin heþ birinden zerre mýkdar zaral gelmez, hemi de seni gollarlar aralarýnda olu(r)-ðedersin .. neyye dersen; emeð-emek bi elden bi ele ðelisin olcak ya; ya beli unudmuþsundur- ya küre(ði) ekmeði almýþsýndýr da, duzu unudmuþsundur bizim köylü oldukdan keyri hankýsýna varsan evel-Allah, hýzmat bitiriler geleme(z)sen sulayviriler. emme dediðim gibi eyi yanný sen bilisin …! bana soracað olusan gel etme-ðetme, sen Çayýrdaký dört-dölümü al yatar-gakar bana dova edersin neminazým dediðim gibi; bizim köylü gonþular eyidir.
Allahlarý var, kendileri yok hemi de buradakýnnarý bek tanýmayon, neden dersen hepiciði de vereseler ataþoðullarýynan, seferoðullarý ðibi geçinmezler “bi yanna selem (v)mersen”, ötekinner küserler “neyye o yanna selem (v)merdin” deye ta öyle!; ta da öyledirler
gopretif, mýhtarlýk seçimlerinde birbirlerine girerler “bi anacýk-bi bobacýk”olullar .. ayni mitli bizim mencilis iþde caným bi yannýn desdeklediðini, kimdir, nedir, ne düþünür-ne demiþtir gözünün yaþýna bakmadan öteyki taraf kösdekler.. neyye? neyeydiðini kendileri de bilmezler?
kendileri adam çýkarmazlar karþý tarafýn çýkardýðý adamýn alay(hi)ýna garþý tarafýn nisabýnýn tenziline çalýþýrlar neyye! “-onnar olmasýn da kim olusa ossun” deye birbirlerinin annacýndakýnnara pusula atarlar
bi taraf! öteki tarafýn “Allah bir” dediðine inanmaz birbirlerinden Allahýn selamýný sakýnýrlar birbirlerine hýrlý soluk solumazlar yolda-belde garþýlaþsalar donuz görmüþ gibi huylanýrlar birbirlerinin salýna bile girmezler gýz alýp-vermezler caamatta bile ayný safa, yan yana durmazlar
bi kaþ yýl oluyo;……. Garaçalýda bizim biladerin aðaçlarý kesildi, bizikinner üst ayaða gakdý, hepiciði her yerden n’oldum öldüm varývýralým yakývýralým, yýkývýlarým..! ..? “-varývýralým, yakývýralým-yýkývýralým nasý olsa beri yanýmýzdaký Göyneksizler kesmiþlerdir” dediler “-duuuurun” dedim, ? “-durun!!! annayýp-dinnemeden ataþýn üsdüne körüðünen getmen” sen hinci o beri yandaký gonþu kesdi deycen de(ðil)mi bana galýsa bizi “onnarýnan kötü ossunnar” deye ötekinner kesmiþlerdir..
bizikinner “-haklýsýn valla bizimo(ð)lan” dediler “-meselemenin bu yanný bizim hiþ aklýmýza ðelmediydi “-bunnardan her türlü melanet beklenir” deye sineye çekdiler..
seninki “-haklýsýn ýrafýk amma param yetmeycek” dedi “-yau epap” dedim “-bana ilazým olan bi toktur parasý üs yanný ne zaman verisen ver gocaðarý hasda olmasa, amenna! onu da demeycen hatda da tarla satmacan gecenin leylisinde geldik doktur hu demeden para dedi hinci ben nerden bulayýn da gerisini veri yatarsýn seni sýk boðaz eden mi var” “-valla onu da pangadan çekecen” ..
“-olduðu olcaðý bu, bana piyangodan mý çýkacak, ben de, ha hanýma alývýrýyon ýramatlýk gayýnnanýn terekesinden üþ guruþ düþmüþ sehmine de el kiri iþde!... .. ha! “zerzebil olup, getmesin” dedik ha! ilerde imkanýmýz olur da elimiz bollaþýrsa amenna! içine bi tol yaparýz dedik” dedi gasýtdý illa, “sen bana o tek dönümü ver” “-ne var elinde” dedim “-geþmiþ gün “-þu” dedi! acýdým haline, aldým gabil etdim.. “pekey! tamam aðða.. öyle ossun” dedim
“-get nalet olsun, kiminin parasý kiminin doasý öyle oluvusun bakalým, sen hinci Köyönü dekini mi dedin var hayrýný ðör Allah gönendirsin pekey epap, “-demediydin” deme yengen hasda olmasa valla tarla satcaðmýz bile yok emme madem alýmkersin , öyle minasip gördün dört dölümü yarý fiyetine almak varýkene bahalý bahalý tek dönüm inþallah hayýrýný görüsün” tokalaþdýk ……..
“-valla aynen böyle dedim, o senin bildiðin gayýnnarýn gatýndaký tek dölümü aldý, gýþa ðalmadan almalýk gardý nayeti dört evlek yere dört fidan dikdi çok sürmedi bizden intikal Köyöðündeki tek dölümü satlýð etdi bizim arkýdeþ bi dölüm almalýðý kim alcak sanki dört dölüme yüz aðaþ dikersen tek dölüme on-on-beþ, belli deði(l)mi gari
iþin aslý ……. benim gayýnnara minasip ga(y)ri ya onnar da “-aldýðýn fiyete gabil bizim tarlaya takgaya etiyacýmýz yok ki” demiþler tabi iþin aslý yalan deði(l) hakgaten adamlar tarlayý netçek ilazým ossa zati bana vermezler bizim bobalýkdan meres bizikinnerde köyönü deye zahýr dört o(ð)lan iþ yanda.. yoldan yanýný da bize, üleþdirmiþler valla ne kendim mardým ne de bizi(m)kini yolladým ne dediler ise gabil” .. “bi yaygara! bi cýbara seniki “Cýbýr’a aldýðý fiyetin on gatýna satasýymýþ” kimse inanmadý emme essah çýkdý! .. “-valla bizimo(ð)lan ben o gosgoca köyün bunca yýllýk mýhtarý olalak yüzküsür kilemetre depdim senin þerlinin aya(ðý)na gadak getdim ?? “-leyn Gaya bey biþiy duyduk Allasen essah mý, aslý var mý yau?” gayat laubali “aslý olmasa kerem yanar mý ne duydun ben nebilen muhtar?” “sen benden entikal tarlayý bizim köylü Göyneksizlerin Cýbýr’a satasýymýþsýn?” .. “hee!” .. “etiyaþ zuhur etdi satlýð-etdik kimin nesi bilmen, Nuri bey almak isdedi “hu fiyet” dedik “gabil” dedi hayýrlý osun dedik” ? “eyi de Gaya bey len o neyinen alcak Allasen” …
bak Gaya bey var benden güçcüð ol, aya(ðý)na gadak geldim gel etme-ðetme elini aða(ðý)ný öpeyin, bize bu zulümü etme arkadaþ eyidir hoþdur da adý üsdünde Allahýn cýbýrý sana neyinen ödeycek o parayý, ikiðün sonura sulf olamazsýnýz!”
baþladým yalvarmaya izah ediyorun fira “bak bizimo(ð)lan ! tabi ne de olsa elsin, bizim köyün yabancýsýsýn durumu bilmeye bilisin eðerine ki, burayý Cýbýra satarsan paraný alaman emme hemi de valla- hemi de billa goca köyü birbirine gatarsýn
hemi bi de isdediðin para Gaziri Ovasýnýn benin deyen yerinde valla-billa tam yirmi dölüm parasý bizim gayýnnar nerden geþcek yoldan yaný Cýbýrda olunþa onarý ordan geçirtmez onnarýn oldu-bitdi ýldýzlarý barýþmaz, gan çýka(r)tdýrýsýn kiminin parasý demiþ, kiminin dovasý gel etme-getme, burayý Cýbýra verme
ikiside eyi gonþudur, benim gayýnnarýn elin etlisine-sütlüsüne garýþmazlar ekmekleri yenir, sularý içilir senden eyi olmasýnnar temiz arkadaþlardýr ikisine kefilin evelallah beni gýrmazlar, hankýsý alýsa alsýn-varsýn sen alca(ðý)n paraya bak zaralý yok, cay!, ben onnardan alývýrayýn sana o parayý maatdabýn onar deðil benin
dediðim gibi bizimo(ð)lan bi eyinlig unudulmaz, bi de kötünnüg bak sana yalvarýyon; ben bu dövlete onyedi yýl bilfiyil mýhtar olalak hýzmat etdim elhamdürillah en ufak bi (v)mukatým yok þükür emrine! emme …………
sayanda bi mukat garenti.. bu durumdan bi mukuat çýkar, bi boklama olu(r)sa anam-avradým olsun yakana yapýþýrýn ………. hem malla-hem billa çoluk-çocuklarýnýn sebebi sen olusun bana verdiðiyin iki ðatý .. üþ gatý dedim “ý- ýhh” … “neytceðmiþ cayan” .. “neytcek ne cayan iki gatý tazminat mý verecek yau epap, Cýbýr sana ne verdi de, senden neyin iki gatýný ne isdeycek býrak Alla(h)ýn aþgýna ne senedi yau emme sen bilin valla “-gocaköy birbirine ðirdi” deye Hürrüyet gazatasýnda çýkarsa seni anayasa mahkemesine verin, kamý davasý aþdýrýn” dedim, seninki gayat biþgin “-o sizin porobleminiz”dedi apýþdým galdým, “-neeeee!” demiþiyin
sonura get nalet ossun, gözelliðinen halledeyin deye altdan aldým yýmýþacýýk, inekden süt endiriyomuþ gibi çocuða iþ dutduruyomuþ gibi böbeðe inne vurduruyomuþ gibi “elini ayaný öpeyin sýþ boklarýný yeyen” “ý-ýhh!”..
“-eyi kine dabancayý filen almamýþýyýn belli olmaz valla insan çeker vuru(r) bunun böylesini gene aþþadan aldým bak epap, sennen irtibatý keserin epap bile demen seni Türküye Cumhuriyeti Baþsavcýlýðý’na aðýr ceza ireysine ihbar ederin bu köyün mýhdarý olalak hakkýnda suç duyurusunda bulunurun kamý davasý aþdýrýn Anayasa ma(h)kemesine verin “köydeki gýtalliðin müsebbibi bu arkadaþdýr” derin iki-ðözüm önüme aksýn þartlar-þart osun üþden-dokuza dinime imanýma anam avradým ossun, valla-billa ederin etmezsem namerdin kendimi köy meydanýnda düzdürün eþþek olu(r) anýrýrýn dedim ……………… yok boba yok! bana mýsýn demeyyo! þaþ gardaþ!
bakdý iþ ciddi okarýya doru bakdý bekledi.. þükür insafa geliyoru dedik narasýn gardaþ.. bekledi.. bekledi gafasýný gaþýdý nayet seninki “-madem öyle Nuri Aðayý ikna edin, ondan alýn” deme(z) mi
“-yau gardaþým gosgoca köy mýhdarý olalak aya(ðý)na gadak gelmiþiyin elini ayaðýný öpeyin bak sana yalvarýyon ha ýçcýk da sen elini vizdanýna goyvu hinci ben Cýbýr Nurinin aya(ðý)na mý gedecen zatin önüþden beri býrak mabbeti selem (v)merdiðimiz yok hele seçimden bu yana gonuþmayoz kine deyelim ki ..
deyelim ki.. gonuþdu; bizden yanna satmaz kine hele bizikinnere asla ve kat’a” dedim Cýbýr bize satmaz! o satsa, sülalesi satdýr(t)maz, .. adam bizinen bazarlýða ga(l)kýþsa Göyneksizler denen o tingozalar onu köyden sürerler valla kimse tarlasýndan geçirtmez gayfaya çýkartmaz gýzlarýný alan olmaz baka-galýr valla o da böyle biþiyi göze alamaz” …..
tulumun bini bi para emme seninki hiç oralý deðil, “-varidatý-sermiyasý-geliri ya da baþga biþiyi yoðusa bana borcunu ödemeð uçu mezbur satacak, nasý(l) olsa size satmazsa? siz de sattýðýndan alýsýnýz” dedi
eyi de Gaya beyim! eyi de mezburen gene kendilerinden yana satar, hiþ bize satar mý? ondan alan da bize satmaz ki .mýna godumun tingozalarý valla iki ucu boklu deynek halt etmiþ borlumbok bi durum .. seninki epili bi düþündü “-hýh!” dedim gönlü oldu þerefsiz deyyusun haralda bu goya aþþadan aldý “-o zaman” dedi durdu , durdu, höyle bi saða-sola ðetdi yüzüme bakdý ……. (de) ……… “buyur?” ? “-sayýn mýhdarým … gözlerini kýsdý “-evvet beyim!” “-ben Nuri Aðaya bi danýþayýn”
“-ne!” demiþiyin .. “-sen bizim boynumuza ilmeði geçiriyon ipin ucunu da Cýbýra veriyon valla ayýb-ediyon Gaya abeyim sen beni iresmen harcayon .. ben köydekinnerin yüzüne nasý(l) bakacan, zati o Cýbýr derde derman uçu.. derde derman uçu barnaða iþeyvimez bizden yana “hüüff” bile deyvimez ..
kýrk yýllýk Göyneksiz, Kýrt Nuri, Allahýn Cýbýrý iresmen aða oldu hemi de “Nuri Aða” onyedi yýllýk mýhdarýn, bu ðadar irezillik gelmediydi baþýma elimiz mahkým boynumuzu kösdük “-nalet osun hallet hu iþi nasý halledersen, kaça halledersen” o ðece, gözümü gýrpmadým vallahi-billahi.. ? aççýk kendimden geçiviriyon Cýbýr Efe bi föter keymiþ, Mersedesin arka yandan iniyo gayfada herkeþe çay ýsmarlayo benim gayýnçýlar iþmecen” dedikçene ne gadak çay varýsa yedek-medek yüzlerine hayalarýna döküyo basýyo gýþlarýna kýmþýyý çin iþkencesi, ermaný mezalimi çekdiriyo
bana file iresmen emireri mamelesi çekiyo mýntýka temizliði yapdýrýyo ot toplatdýrýyo yat-gak-sürün, seðirt yüz þýnav benim iki gayýnçý, ayaklarýmdan dutup galdýrýyollar geri geri çekiyollar ..
ben ellerimin üsdünde burnumu saban edip, ayrýklý tarlada çi(f)t sürdürüyo anamdan emdiðim südü burnumdan getirdiyo
onnar, iþi gaylangaþ dutdular mýydý yeyollar gýrbacý depelerine emme ben mayýþdým mýydý ýscak yað döküyo fücuduma, hayalarýma gayýnçýlarý ver Allah ver nodullayo
ahaliye seyretdiriyo, zor(u)na bakmayana, gülmeyene onu þakþaklamayana etmediðini gomayo vala
candýrma getirtmiþ bi tabýr.. onnara bi iþaret ediyo candýrma bize ataþ ediyo bakýyo görüyo ki candýrmalar bizi vurmayo alývýrýyo ellerinden makeneliyi yaylým ataþýna dutuyo bizikinneri
goca goca sürü köpeklerini kýskýrývýrýyo üsdümüze o ilannar-çýyannar cabasý cehendem bundan daha gorkunç olamaz, cehendem de bile böyle bi zulüm yokdur þeytanýn aklýna ðelmez böyle bi eza-cafa
anam avradým ossun o ðece saþlarým aðarmýþ serim-sebebim o þeerlidir o þeerli denen ganý bozuk Gaya beydir yaðlarým filen eridi, kayýþým iki delik birden bollaþmýþ ha deyinþe kendime gelemedim, essahdan zopa yemiþiyin gibi her yannarým sýzým sýzým sýzýlayorudu .. bizim böyük gayýnçý adamcaaz kesenin a(ð)zýný aþdý, varýný yoðunu sarfetdi o goya Nuri a(ða)dan aldýðýmýz o tek dölüm yok mu iþde orasý müsebbibim..
hala böbreklerim sancýyoru hâlâ ya gabýzýn, ya amelin narasýn yemeden iþmeden kesildim gar getirtdim Gök Mustafa’nýn Bayrama, Goca Daðdan içim yanmýþ içim dinnermiyin”
“-Beyefendi goya ýrazý etmiþ Cýbýrý otuz dölüm parasýna sulf oldu meðerise Cýbýrdan pey olalak aldýðý, bi cýðara parasýyýmýþ Aþcý Üseyinde garnýný doyurmuþ, bi bire içirmiþ, iki cýðara buna iki paket de tütün alývýmýþ Cýbýr köfte, cebine de bi yalan söylemeyen bi yüz lira sýkýþdýrývýmýþ hepiciði bu! Cýbýýr? cýðara daðýtdý köyde, öðüne ðelene “-için .mýna ðoyan beleþ enayi parasý” deye ..
valla billa ayný mitli ürüyamda gördüðüm gibi .. tabi bizim gayýnçýlar almayollar o zorunan herkese bi de gulað-arkasý veriyo yüzümüze baka-baka söðdüðü de içime oturuyo valla Allah mafaza þeytana uyup da bi bela çýkarmadýlar ne de ossa galender arkadaþlar
yau bu .mýna godumun tingozalarýný köyden atmanýn bi yolu yok mu harp file mi çýksa da gavýra atýyon deye, kim vurduya getse döyüsler ya da ahaliyi toplaycan üs(t)lerine salcan .mýna ðor valla tükmüðüne boðarýz bunnarý
neye köyde durular bilmen ki tarla-takka yok mal maþat yok bunnar da emme varýsa hepisinde beþer-onar sýpa hepisi de avlýkçý, tabi keyfleri bey de yok “bi abýkata filen sorayýn bunnarý köyden süreyin” deyorun gafamca
neçeden sonura herkeþin a(ð)zýnda, senin böyük gayýnçý hayallamýþ Kýrt Nurinin gapýyý çalmýþ meðerisem Cýbýr da“-toh” deye yanarýmýþ “-þe’rliden bi senet alsaydým tanzimat uçu” deye dizini döðmüþ bizim otuz dönüme denk, o tek dönüme alma garmýþ esgi sahabý tam oniki fidan gayýnçý hepiciðini köklemiþ atmýþ þe(he)rli beyefendi baya bonkörümüþ bonkörümüþ valla bi cýðara parasýna ucuz atlatdýk vartayý köyü birbirine gatmak varýdý ……….. bi de harcadýk mýhdarlýðý!
da! efendime deyen!; bin nasihattan bi musibet evladýr derler bizikinner de, Göyneksizler de gan davasýndan caydýlar, bilâ meçcane, sulf oldular Allah þe’rliden bi deði(l) bin gatýndan ýrazý olsun “bizi meçcanen sulf etdi” dedi Göyneksizler bizim saþlarýn aðardýðý “köpeð aya(ðý)na su dökmüþ gadak” höküm ifade etmedi
amma bu sayada bizim devr-i mýhdarlýk bitti mezbur galalak feragat etdik Göyneksizlerin benim haným “-bi-ta seçilise takavit olcak” deye epili bi gýç atdý, bobalýk gilinen kötü oldu el öpdü, gýç yaladý olmadý gapý-gapý dolaþdý emme “söz aðýzdan çýkar, ben söz vermiþiyin” demiþler
bakdým (adaylýk) gosam gene gazanacan, “-ý-ýh” dedim arýn bokuna Allah da belaný versin þe’rli isdikbaliminen oynadý gavat hadi mýhtarlýk neyise de tekavit olma þansý valla sayasýnda o da bitti bakalým gari gelcek seçimlere bizim yalvar yakar, gazinoda balýk ýsmarlayýp da boççaya ðodurduðumuz okul-mokul, yol-su, ganelizasyon bu tingoza Göyneksiz mýhtara nasib oldu gerçi vatandaþ biliyo da namýkördür bunnarýn deðilise gelcek seçim de geri alýrýz mýhtarlýðý ölmez sað olusak”
Resim; Köyönü Mevkii (Eðridir Gölünün Kuzey uç sýnýrý) tabi bir asýr önce terk edilen Gaziri köyü için köyönü.. þimdiki köyler 5 Km uzakta daðýn eteklerinde
DÝPNOTLAR
eyraltý: zayýf, ufak-tefek, önemsiz, yuka, olaðandan küçük dökmek: çiçeðin meyveye dönmesi, oturmasý takkalý kuþ: baþý hotozlu, meyvelere musallat olan bir tür (göçmen) irice serçe nisap: yeterli sayý, oy çokluðu pusula: mektup, yazý, not, kastedilen oy hýrlý : uslu, güvenilir, dürüst iyi, tersi; hýrsýz hýr: kavga, gürültü, hýrlama anlamýna geliyorsa da burada ses düþümü ile aslýnda hayýrlý soluk solmazlar mý denilmek istendi yoksa hýrlý / hýrsýz zýtlýðý ile hýrsýz eli uzun, hýrlý da dili uzun mu demek bilemedim.
alýmker / alýmkâr : almaya niyetli, cýbýr: bitli, sefil, beþ parasýz, pulsuz, çulsuz, çok fakir boklama: ikilik, zýtlaþma, kötülük, bela, içinden çýkýlmaz durum, iki ucu boklu deynek apýþýp kalmak: þok olmak, abandone olmak, çok þaþýrmak, kalakalmak þakþak: alkýþ kýskýrmak: kýþkýrtmak, birilerinin üstüne salmak
Sosyal Medyada Paylaşın:
İbrahim Çelikli. Åžiirleri
(c) Bu şiirin her türlü telif hakkı şairin kendisine ve/veya temsilcilerine aittir.