agam, goya aklý sýra baþdan aya(ð)a bi ðözel gayarladý beni, o zamannar bakgal ya? Gul Osman’a bazardan ýsmarýç etmiþ bi laylom sýkma, bi gadife pontur o da za(ð)ar satlýkcýya “-iþde huncucuk, bacak gadak bi þiy” demiþ belki de Gul Osman da bizim Halil’e deye aldý ya da belki Halil’e ýsmarlandýydý da Ýsdambola gediyon deye iþde dutdular da keydirividiler bana valla orasýný bilmeyon gari hu takike etibarýyna(n) da ne desem yalan olu(r) hinci..
ponturun paçasý nerdeyse dizlerimde eskinkinnerin ettiði gibi yun çorabýn içine guysam da çorap ipini dolasam olcak yani zorunan iliðini ilikledik belim gara ðarýnca beli ðibi ðaldý þerefsizin.. ..
ömürde bi yeni asbap sa(hi)býsý olmuþuyun laylom sýkmanýn yakasýný zor-þer ilikleyinçe de soluk bile alamayon, mezbur baþýmý höyle (y)okara gasýyon bireþ de ondan, dimdik çýta ðibi duruþum.. .. emme elin adamý ne bilsin iþin bu cihetini zati unutmuþuyun önümü iliklemeyi dükkaným oldu-bitti açýk zati.. müleveslik belki..
senin annaca(ðý)n o ðüne gadak aðama yenisi alýnmadýkça yeni urbamýz olmamýþ ömürde ik-diba bi yesyeni bi sýkma pontur sabýsý olduk derkene okardan aþþa, yeni keydik deye yok paçasý gýsaydý yakasý darýdý beli ince þika(ye)t file nerden aklýma gelsin yeniyi bilmeyon ki þikat edeyin alca(ðý)m cevap belli açýlýr, seneye de keyersin..
Felek Sülemenin üsdü benden beter tamamen esgi-püskü valla iresmen dökük anasý ponturunun arkasýný yorgan ipliðiynen teðellemiþ paçasý sökük pabbasý demiþsin haralda bobasýnýn bir-kaþ numara böyük
ayoðlaycý! tohma !, “eþþemin anný sakar kendi la(ða)býný bana dakar” aklý sýra beni tangazaya alýyo; üsdünde yok baþýnda yok haline bakmayo fira bana gülüyo “esgi keyer yok gibi yeni keyer bok gibi” ne demeðise; güleyin de boþa getmesin iþde
zati benim yeni urbalarýn güçcük geldiðini görünçe barabar agam• “-dila(ðý)na yana(yým)n len Memet çýta ðibi ütülü pantulu da geyince fe(h)metdim ki sen bu sene bayaa atýkmýþsýn boyun irekmiþ gari öðsüzlükden yýrtmýþýn o bi seneye galmaz beni dutarsýn” dedi valla bi keyiflendim guru(r)llandým ki’.. sorma neyeyse, adam olduk öyle ya
bütün ahali toplaþmýþ, bazar gamyonunun geri döncee yere agam; “-ülen aklýmýza ðelse de Gul Osmana sana bi de acarýndan pabba ýsmarlayaydýk cedid yenisinden hemi de beg eyi olu(r)dun emme, neyse onu da Ýsdabol’dan alýsýn” dedi .. “-pabbanýn çýkdýðý yerden eee anasýna satayýn para ðazanacan gari”
papbanýn çýkdýðý yer Ýsdambul.. paranýn basýldýðý yer, yani kaymenin anavetaný Türküye’nin candamarý paranýn gazanýldýðý yer sen de gazancan gari.. bi de pavlikatör filen oluyon mu dah de imanýýmm ordan biri “Mýsýrýn Nili neyise Türkiye’nin Ýsdambolu da o” dedi ne demeð ise; amaan bana ne!
dedem “-buradaðý gýzlarý beðenmen gari dik topuklu, dodaklarý boyalý bi ðarý alýsýn o da buralarý beðenmez, “ayhh” der” .. “asvalt yok deye gelmez, seni de salmaz” gelse de taksiden enmez “eyi bi taksi al.. bi de þöfer dut” “sür olum Okarý Týrtar’a” “-Memet..! köye bi gel kii gören seni..”
da’ nere para ðazanýyon len valla adam kýrtýklý ðuruþ gösdermedi de neyise halal hoþ olsun geldi-ðeþdi
de! ona ðelcez; ben esas duruþa ðeçip “-Yukarý Týrtar’lýyým abi” deyinþe adam “-Aþaðý Týrtarlý olsaydýn bili(r)dim” dedi “-Aþaðý Týrtarlý kimleri bilisin” deyinçe de adam “-sen!” dedi, ben baþladým saymaya
“-Mulla Hasannarýn Kemal, Mevlüt, Memiþ Sülünün Murat Þafiyimiþ hani Memonun Tahire ganat dakmýþ da “-salla Tahir salla” demiþ, haydi yavrum pardýdan aþþa arkasýndan itiymiþ ya o da bereket versin tersliðe çakýlmýþ, nayeti uþmuþ ya!
gerçi siz de bilisinizdir onnarýn evleri hep yerdenevdir bizim köyde yerden ev yok, emme çoð eveli bizim köydekinner de yerden evimiþ”
“-kimlerin evi yerden ev?” “-öyle bilmen de Ýbilinin Yaþar, Kerem Ali, Gök Musdafa, Ülfet , Kaz Ahmet, Dereli Somuncu, Dýrýcý, Imak, Ýbik, Mýdýk , Osduk, Üsüðün Memiþ Candýrmanýn Hasan, Goca Gulak, Goca Memet, Güçcük Ali Güçcük Ali saman atkýsý düzerimiþ
Dingin , Kireç Þakiri, Cimelek Þakiri, Alýcanýn Mamýt, Gara Sülemen, Leyleðin Halil, Eyvaz, Durgadýnýn Hasan Ali, Memonun Nuri, Ferudun, Sýrlý, Oli Mamýt, Hacý Köse’nin Cemil, Berber Köse Durmuþ, Alagöz, Torin, Bozayak Gara Ðulak, Gara Kamil, Gara Býçak
Dýrdýr Mustan, Kara Mutsan, Kör Mustan Kerimin Amat, Derelinin Amat, Deli Amat, Deli Osman Gadiro(ð)lu, Gartdik, Yanýç Osman Çomaðaþanýn Oluk Osman, Musaçavýþlarýn (Cöb(e)) Osman bizim köyde de osmannara cöbe deller emme ne manaya geli ben bilmen ne demek cöbe efendime söleyen Dekelik, Güpbük, Gebiz Garýsý, Dare Zýddýk, Zübüd, Miyeser, Zale ”
“-afferim delikanlý sen Aþaðý Týrtarý benden iyi biliyorsun vallahi” “-bilirin tabi, mesela……… sen Ýriciði biliyondur de(ðil) mi” “-bilmemiyin hiþ iri yarý bi adam, çok iri” “-orasýný ben bilmeyon da esgiden beri salak salak gonuþuyomuþ” “-ne deyomuþ” “-ne bileyin valla iþdecik” “-dur amma, Ýricik ölmüþdür belki” “-valla bilmeyon, orasýný Allah bili öldüyse Allah Irahmet eylesin saðýsa gulaðý çinlesin” “-amin de, ne deyomuþ”
“-o gayýpdan habar veriyomuþ” “-mesela” dedi adam “-mesela efendime söyleyen “gün gelceðmiþ iki köyün arasý gapancað”mýþ “iki köyü bi mýhtar idare edeceð”miþ yok efendim neyimiþ de “Angaradan ezen okunacaðmýþ” ” “-eee” “-bizim orda namaz gýlýncaðmýþ hiç olcak þey mi yaa” “-neye olmasýn” dedi adam “-peki aldým gabil etdim “köye teyyare inceð”miþ “her evin öðünde tomofil durcað”mýþ çoluk-çocuk bile sýþmaya tomofilinen getceðmiþ” “-Allah Allah”
“-“Demirel yüzüne bakalak gonuþçað”mýþ “isdemessen aðzýný gapatcað”mýþsýn, “isdersen de Musdafa Geceyatmaz’a gece zabbah deyene gadak türkü çaðýrtcað”mýþýn” “-eee”
“-gün gelceðmiþ, “yanýna varmaya cesaret edemeyceðin, alüyülala adama para vermeden þebeklik yapdýrcað”mýþsýn daha neler-neler güler misin-aðlar mýsýn,
“-e ee.. baþga” “-“Goca daða çýkmaðuçu merdimen dayacaðmýþ, en depesine ayna goycað”mýþ, da! “zabah erken olcað”mýþ, “ordan urgan gerceðmiþ saða-sola köyün üsdüne bi! çadýr gerceð”miþ “yaz boyu kölge”, yau o ðadar çul nerde, deðil mi? …..
“gýþlarý etirafýný gapadacað”mýþ “gocca köyü bi zobaynan ýsýdacað”mýþ, “ahýrlardan bi boru uzadýyoru ovada herkeþ zebze etiþdiriyo, harýmlardan firenk-bosdan gýþ boyu” daha neler öðüdürümüþ duysan bi!
öðüne gelene “-hý” deyvi aðþama gadar anladývýsýn valla gülmekden yerlere yatarsýn “-demeð o ðadar ileri görüþlüymüþ” “-mesela bi de þey… mesela…… “adam tarlada çift sürüp duruyokana asgerlik yapan oluyna gonuþcað”mýþ” “-nasý olcaðmýþ bu iþ” “-len olcaðýndan mý iþde ya aklýna eseni gonuþuyomuþ” …………..
“-zati bizim köyde biri mehesiz Hacallar ðibi gonuþmaya durdu muydu “-dinnen gari bizim Ýriciði” deye onun uçu deniyoru
“-Hacallar nasý gonuþuyor da” “-iþde e ne bileyin valla aslýsýz-asaletsiz goðlaþma deðil de ýýýýýý ……………………….”
“-kimleri tanýyon baþga” “-bi de o köyden gaymakam mar emme ðetmiþ taa þe(hi)rden evlenmiþ köyden bi ðýz gurtarsa olmamýydý”
“-doðru amma köylü ðýzý kaymakam karýlýðý yapamazsa” “-neden yapamasýn, mesela bizim köyde kýzlar hemi çok fýzlý halý dokurlar hemi ekmek-aþ ederler hemi de geçi-goyun saðarlar”
“-kaymakam karýsýna halý mý dokudacak koyun mu saðdýracak” “-dokutma mý gaymakam yoðurt peynir yeme(z) mi” …………. “-ee ne yeyip ne iþcekler” ………….. “-eli boþ neytcekler” ……......... “-halý dokuycak gýzý olmayannar hep fakirler ya bak söz temsili agam da hep o(ð)lan var el gayfaya, o tarlaya” ………… “-evinde halý dokunmayannar gaveye bile gedemezler neyye gavede çay parayna sanýsýn ayný mitli þe(hi)r” …………….. “-söz temsili Mercenin Osman tarlalarý neyinen alýyo ondan sonura Mýrý Þaban oðlaný neyinen okuduyo”
“-demek Osman Aða epey tarla aldý ha” “-alma mý len ha boba ha Garþýbaðda, Yazýlýda, Mezerdüzde, Gocaduzlada almadýk tarla gomadý valla kim saltýk etse elgo(yu)yo(r) hemide peþ para boba!..”
“-demek Þaban aða oðlaný okutu öyle mi” “-yau biliyon zati ebi-cetti olmuþu bi oðlan onu da okutdu mamir etdi köydeki tarlalarý n’olcak hinci Garþýbað’a baktý(ðý)nda, Killikgediðine aþývýdýðýn yerdeki en köþe tarla Þaban Emmigilin sanýsýn men edilmiþ gibi o tarlalar n’olcak hinci iki ðün sonura onnara kim bakcak de(ðil) mi”
“-demek kýzý olmayanlar fakir ha” “-helbet, bi evde gýz yoðusa o evde huzur, bereket, dirlik arama emme oðlan; gayfa parasý demek, asgere getcek para okumaya getcek para evlendirmeye gak “baþlýk parasý” ona keza düðün demek para hep masýraf, cep hastalýðý bi de dirlik olmadý mý ayýrmaya gaksan ev hani neyinen meþgil olacak deðil mi bi de arayerin goðu-gýybeti iþin yoðusa dert annat..
halbuku gýz öylemi.. gýz gýsmý halý dokur, ekmeð eder, aþ biþiri(r) süt saðar çocuð avýdýr.. her þey eder.. bi evde gýz evlat yoðusa o ev yandý demekdir.. ne dirlik galýr ne huzur.. ne ekmeð aþ” … “-haa.. gerçi Canab-ý Allah yaratdýðý gulun ýrýzgýný veri(r) dünnede aþ mezeri yok helbet o baþga bi me(v)zu ..
hani de(yeceksin)cen ortakçýlýð etse ortakçýlýðýnan filen garýn doyar mý amca gýþ altay mal besle nadasý, yeygisi samaný ona keza get valla baþa çýkýlcaklayýn deði(l) tohumu, ilacý, otu yolmasý, sapý-harmaný denesi-samaný zýfýr-zýfýr elde var zýfýr hesap etsen yeyemen ee.. anam anam gadýn anam”
“-evet, zor gerçekten, kimler ortakçý mesela” dedi adam saydým inneden ipliðe “-Avilden, Hebiboðlu Hacý Mamýdýn Osman Goca Durmuþ, Sakýzlýnýn Iramazan”
ha bire sayýyon gari anasýný satayýn yalan-yannýþ daha kimler kimler adamcað(ýz)ýnda iþi yoðumuþ kiyne verip-alýp beni eþeleyo, tastikleyo” adam sanki onnarý tanýyomuþ ðibi mayýl-mayýl dinneyo
ben de bulmuþuyun gonuþcak birini meseleme baþga iþin aslý birez de gorkudan sýrf, maksat -adam buraðýp getmesin- pýrtýlarý çaldýrmayan annadýyon da annadýyon gari kýrk yýllýk asger arkadaþý epabýz sanki koyu bi m(uh)abbed dutdurmuþuyun ki deme ðetsin
DÝPNOT
gayarlamak / kayarlamak: yenilemek, elden geçirmek, eskiyi kullanýlýr hale getirmek, ayarlamak kayarlamak: küfretmek bacak gadak / bacak kadar : ufak tefek çocuk üst / üst-baþ: giysi, giyecek, esvap, urba teðel: eðreti tutturmak, seyrek dikiþ tohma: yaramaz, serseri, soytarý, fýrlama, edepsiz, piç, belki kastedilen katýr yani ana babasý gibi olmayan, daha çok asil ailelelerden gelen asil olmayanlar için kullanýlýyor olmalý. Sapkýn, • “agam” diye kasdettiði aslýnda babasýdýr, köyde sadece Gozirlerin evinde Goziroðlu Ramazanýn çocuklarý babalarýna aga derlerdi, herhalde halalarýyla yakýn yaþta olmalarýndan, ondan görerek aga demeye alýþmýþ olmalýlar. atýkmak: boy atmýþ, boylanmýþ öksüzlükten yýrtmak: anasýz da kalsa kendi baþýyýn çaresine bakabilir, kendi ayaklarý üzerinde dikilebilir, kendi kendisine yeter yerdenev: tol, tek kat, baraka ülfet: yarenlik, kastedilen kiþi Rifat Kýlýç mýdýk: gýdak, gaga, burun, ibik, galak(takke siperliði) dingin: aþýrý yorgun, adeta ölgün, kýmýldayacak kadar da olsa takatsiz yanýç: yengeç, yangýç, yengecin yan yürümesinden esinlenilerek yanýç/yangýç denilmiþ olmalý düriye, zübeyde, müesser, zeliha/züleyha gayýp/gaip: bilinmeyen, henüz olmayan goð /kov / koð :dedikodu, çekiþtrime, baþkasý hakkýnda onu incitecek þeylerin konuþulmasý
Sosyal Medyada Paylaşın:
İbrahim Çelikli. Åžiirleri
(c) Bu şiirin her türlü telif hakkı şairin kendisine ve/veya temsilcilerine aittir.