Bakü Cephesi’nde Şehit Düşen Kerküklüler

• 8 Haziran 2012 Cuma 10:10:20

2006 yılında Azerbaycanın başkenti Bakü’ye gittim ve orada ziyaret ettiğim yerlerden biri de Türk ve Azeri şehitlerin yan yana yattığı Şehitler Hıyabanı oldu.
Azerbaycan ve Türkiye’nin bayrakları arasında bir anıtla hatırlanan Türk gençlerinin isimleri bakır plakalara kazınmış. Şehitler Hıyabanı denen bu şehitler tepesinde Osmanlı şehitleri anısına yapıldığı anıt ile bir de cami bulunuyor. Cami Osmanlı mimarisinde Türkiye Diyanet vakfı tarafından inşa edilmiş.
Bakü’de ve Azerbaycan’ın diğer yörelerinde şehit düşen Osmanlı askerlerinin isimleri ve memleketleri yazılı, Türkiye ve Azerbaycan Bayrakları direklerde beraber dalgalanıyor.
Kendi memleketimden olan Kerküklü şehitlerinin isimlerini görünce insanın ister istemez duygulanmaması mümkün değil. Çanakkale şehitliğini gezerken hissettiklerimi Bakü şehitliğinde de hissettim. Çanakkale’de olduğu gibi Bakü’de şehit düşen Kerküklü şehit düşen dedelerimizin isimlerini rastladım.

Onlar Kerkük, Süleymaniye ve Bağdat’tan gelmiş burada şehit düşen askerlerimizin Adlarını ve askeri rütbelerini ilk kez olarak aşığıda sıralıyorum:

1-HÜSEYN OĞLU ER MEHMET(SÜLEYMANİYE)
2-İSMAİL FETTAH OĞLU ER MEHMET (SÜLEYMANİYE)
3-RÜSTEM OĞLU ER RAMAZAN(SÜLEYMANİYE)
4-HASAN SAKİ OĞLU Ü.TEGEMEN İBRAHİM(KERKÜK)
5-ABDULLAH OĞLU TEĞ MEHMET EFENDİ (KERKÜK)
6-MEHMET OĞLU TEĞ TEVİK EFENDİ (KERKÜK)
7-HURŞİT OĞLU ER ZEYNALABDİN(KERKÜK)
8-ABBAS OĞLU Ü.TEĞ ALİ GALİP EFENDİ (KERKÜK)
9-HACI SÜLEYMAN OĞLU ER SIDDİK(KERKÜK)
10-DERVİŞ MEHMET OĞLU TEĞ TEVİK EFENDİ (KERKÜK)
11-ABDURREZZAK OĞLU YD.SB MUSTAFA ŞEVKET(BAĞDAT)

Onlar, Eylül 1918’de Bakü’de ve civarında şehit düşen Kafkas İslam Ordusunun Osmanlı askerleriydiler.
Çarlık Rusya’sının yıkılmasından sonra 28 Mayıs 1918 yılında kurulan Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti, bu defa Komünist Rusya’nın pençesine düşmüştür. Kafkasya’da Türklerin bağımsızlığını bir türlü hazmedemeyen Lenin, Çarlık Rusya’sının hudutlarını tekrar ele geçirmek ve Kafkasya’ya tekrar hâkim olmak için ilk adımını Azerbaycan’ı işgal ederek atmıştır.

Ermeni kopili Stepan Şaumyan’ı fevkalade komiser olarak atayan Lenin, bu adamı Kafkasya’ya göndermiştir. Tiflis’te tutunamayan Şamunyan, Bakü’ye gelerek Ermeni Daşnak ve Rus askerlerinden istifade ederek Bakü’yü ele geçirmiştir.

Azerbaycan Türkleri bu işgale şiddetli tepki göstermiş ve 30 bine yakın şehit vermiştir. Bu katliama ve işgale destek veren Azizbekov ve Neriman Nerimanov gibi soysuzları burada nefretle kınıyoruz. Bu soysuzlar, utanmadan, arlanmadan Ermeni dölü Şaumyan’nın kurduğu Bolşevik yönetiminde nazır olma bedbahtlığını göstermişlerdir.

Rusya’nın bu hareketi karşısında Kafkasya Seyim Hükümeti kuran Gürcistan, Ermenistan ve Azerbaycan, Osmanlı İmparatorluğunun isteği üzerine Rusya’dan ayrıldıklarını resmen ilan etmişler ancak, Bakü ve Doğu Azerbaycan’ın işgalini önleyememişlerdir.

İşgali önleyemeyen Seyim Hükümeti dağılmış, Ermenistan ve Gürcistan İstiklallerini ilan ederken, Azerbaycan Milli Demokratik Cumhuriyeti Osmanlı İmparatorluğundan yardım talebinde bulunmuştur.

Batum’da yapılan görüşmeler sonucunda Azerbaycan Cumhuriyeti ile Osmanlı İmparatorluğu arasında Güvenlik ve işbirliği anlaşması imzalanmış, Nuri ve Mürsel Paşalar komutasında teşkil edilen “Kafkas İslam Ordusu” 15 gün içerisinde Azerbaycan’a gelmiş ve üç ay gibi kısa bir zamanda başta başkent Bakü olmak üzere, Dağlık Karabağ ve Doğu Azerbaycan’ı Azerbaycan Gönüllü birlikleri ile birlikte düşmandan temizlemiştir.

Bakü’yü, Dağlık Karabağ’ı ve Doğu Azerbaycan’ı Ermeni ve Bolşevik Rus güruhundan kurtaran kahraman Kerküklü şehitlerimiz, Bu kahramanlarımızı her zaman anmak ve aziz hatıralarını ebedileştirmek hepimizin görevidir.

Şehit düşen Kerküklü askerlerimiz, uğruna savaştığı bu kardeş vatan topraklarında Azerbaycan Türk şehitleri ile birlikte Türkiye ve Azerbaycan bayraklarının dalgalandığı şehitlikte yan yana yatıyorlardı.
Irak Türklerinin yoğun olarak yaşadığı Kerkük, Osmanlı kayıtlarında ve belgelerinde tüm varlığıyla bir Türk şehri olarak ortaya çıktığı gibi; bu defa da, verdiği şehitlerle bu iddiayı teyit etmektedir. Son söz olarak şunu diyebiliriz ki, tarih bir milletin hafızasıdır. Irak’ta yaşayan Türkler, şanlı tarihinin önemli kesitlerini yeni kuşaklara tarihi gerçekler ışığında aktarmayı bir hedef olarak benimsemelidirler. Bu şekilde mazisini bilenler geleceklerini daha mantıklı kurmaya çalışırlar.Şehitlerimize yazdığım dizlerle orada duyulan hasreti dile getiriyorum.

Çek gönül ayrılık derdini çek...
Ek buluşmak arzusunu içinde ek.
Hasretlik derdiyle yansakta böyle,
Her yerde, gür ve güzel olmak gerek.

Vatan yolunda bugün verdiğimiz emek
Gün olacak belki,
Nur saçacak bahtiyar bir melek
Yarın pişman olup çekip giderken vefasız felek.

Sel gibi akıp geçerken karanlık günler,
Gözyaşımızla yıkanan kederli toprak
Sabırlardan sunduğu gülmeyen güller
Bakarsın bir gün bizimle güler.

Volkan gibi boşlırken semada yağmur
Gözlerimiz bakacak ufuklara mahmur
Dağlar gibi azat ve hür
gel, Kerkük’ün şehitlerin düştüğü yerlerde dur.

Emir Kerküklü