KÜRT DİLİ ÜZERİNE

• 19 Nisan 2012 Perşembe 22:38:33

Kürt Dili, 2000’li yılların başından bu yana farklı bir evreye girerek, kullanıcı alanını büyük oranda değiştirmiş. Doksan’lı yıllara kadar, Kürt Dili, daha çok taşralarda, geri kalmış, ilçe ve köylerde, eğitim seviyesi düşük bölgelerde, Türkçe bilmeyenlerin kendi aralarında konuşullan bir dil iken; iki bin’li yıllarından sonra, Türkçe bilmeyenlerin de azalmasıyla, Kürt Dili, taşradan çıkıp, gelişmiş kentlerde, eğitim düzeyi yüksek bölge ve kişilerde konuşulmaya başlanılmıştır. En çok, Kürt siyasetçi, hukukçu, akademisyen ve bir kesim eğitimci tarafından, dil sahiplenilerek yaygınlaştırılmıştır.
Kürt Dili üzerine, değinmeden geçmek istemediğim birkaç ayrıntı daha var;
Bunlardan biri; Kürtler için söylenen; ’kız kardeşleri, kardeşten saymama’ iftirası. Neden iftira olduğunu, olayın özünü araştırdığımızda; ancak anlayabiliriz.
Sorun ’dil-anlam çatışması’ olayıdır. Nitekim Türkçedeki ’kardeş’ sözcüğünün karşılığı Kürtçede ’bira’dır. ’bira’ ise Kürtçede, sadece ’erkek kardeş’ anlamına gelir; yani kız kardeşleri temsil etmez; ancak ve sadece kardeşlik anlamında kullandığınızda, tüm insan cinslerini kapsar. Kürtçede, siz kız kardeşinizi, Kürtçedeki, kardeş (bira)’ya dâhil edemezsiniz; çünkü dâhil ederseniz, abes kaçar, kızı gramere kurallarına göre, erkekleştirmiş olursunuz. Bu nedenle Kürt Dili’nde ’siz kaç kardeşsiniz?’ sorusu, şu şekilde sorulur: ’hûn çend xûşk û biranin?’ (siz kaç kız ve erkek kardeşsiniz?) şeklinde sorulur. Bu nedenle; bu soru Türkçe de böyle sorulursa, bir sorun kalmayacatır. Kürt’ler, soruyu Türkçe işitip, Kürtçe yorumlarken, “kaç erkek kardeşsiniz?” diye algılayıp, yorumluyor, bu nedenle de, cevabı ona göre veriyor. Tabi bu soruyu soran kişi, dil yapılarından bi-haberdar olduğu için, kendisini değil de, karşısındakini cahillikle suçluyor.
Ayrıca Kürtçede, kız kardeşe ’xwîşk-xûşk’ derler. Bu kelimenin kökeni ’xweş’ ten yani ’hoşa giden-tatlı olan-güzel olan’ dan, gelmektedir. Yani Kürtçede, “kız kardeşin” karşılığı “xûşkamin” bunun anlamı ise; “güzelim, tatlım ” dır. Yani Kürtler, kız kardeşlerine, güzelim-tatlım anlamında hitap ederler.

20.04.2012
Bedreddin-i WANİ