Kur’an’a Göre İtaat Nedir?

• 17 Mart 2012 Cumartesi 06:45:49

Aralarında hükmetmesi için, Allah’a ve elçisine çağrıldıkları zaman mü’min olanların sözü: "İşittik ve itaat ettik" demeleridir. İşte felaha kavuşanlar bunlardır. Kim Allah’a ve Resûlü’ne itaat ederse ve Allah’tan korkup O’ndan sakınırsa, işte ’kurtuluşa ve mutluluğa erenler bunlardır. (Nur Suresi, 51-52)

İtaat, kelime anlamı uyma, dinleme, alınan emre göre hareket etme anlamında olan Arapça bir terim. Arapça’da "ta, va, a" fiilinden türemiş bir mastar. Bu anlamda, itaat edene muti, kendisine itaat edilene de mutâ denir. İtaat özellikleri sayesinde insanlar, bir otoriteye bağlanabilmekte, devlet kurabilmekte ve birlikte hareket edebilmektedirler.

Toplu halde yaşayan insanların, ilişkilerinin sağlıklı yürüyebilmesi, huzur ve güven içinde yaşayabilmeleri için bir takım düzenlemelerin bulunması şarttır. Bu düzenlemeler olmadan, kişilerin ve toplumların güven içinde huzurlu bir hayat sürmeleri zorlaşır. Ancak bu düzenlemelerin, uyulmadığı sürece ister yazılı kanunlar, ister yaşayan örf ve gelenekler şeklinde olsun, hiçbir yararı olmaz. Kısacası, kanun ya da kural, mutlaka itaat edildiğinde sonuç verir.

İtaat, pek çok Kur’an ayetinde emredilen son derece önemli bir ibadet. Bu emrin gözetilmesi ve din ahlakının yaşanması, toplumdan anarşi, terör, kargaşa ve düşmanlığın giderilmesine vesile olur. İnsanlar arasındaki kavgalar, çekişmeler, tartışmalar tamamen kalkar, gece-gündüz huzur içinde, güvenle yaşanabilen bir sevgi ve barış ortamı oluşur.

Dinsiz bir toplum modelinin oluşturacağı yapı ise, bencillik ve çatışma üzerine kurulu olacağı için, ister istemez devleti ayakta tutan değerler de bozulacaktır. Çünkü dinsizlik toplumda isyanı, çatışmayı, anarşiyi, nefreti ve güvensizliği tetikleyen en önemli unsurdur.

Kur’an’dan anladığımız üzere, itaat etmek, inanan insanların en önemli özelliklerinden. Kur’an’da, itaat konusundan, bir çok ayette sık sık hatırlatılan iyiliği emredip kötülükten sakındırma, namaz ve zekat gibi ibadetlerle birlikte söz edilmesi, onun ne denli önemli bir ibadet olduğunun göstergesidir. Tevbe Suresi’nde Rabb’imiz şöyle bir mümin tanımlaması yapar:

Mü’min erkekler ve mü’min kadınlar birbirlerinin velileridirler. İyiliği emreder, kötülükten sakındırırlar, namazı dosdoğru kılarlar, zekatı verirler ve Allah’a ve Resûlü’ne itaat ederler. İşte Allah’ın kendilerine rahmet edeceği bunlardır. Şüphesiz, Allah, üstün ve güçlüdür, hüküm ve hikmet sahibidir. (Tevbe Suresi, 71)

Ayette ayrıca müminlere verilen bir müjdeye de şahit olmaktayız. Allah, emrettiği ibadetleri yapan müminlere rahmet edeceğini müjdelemektedir. Yaşamlarını Rabb’imizin rızası ve rahmetini kazanma amacı üzerine kuran müminler, Allah’ın emirlerine titizlikle uyar, sınırlarını korumaya çalışır ve sonucunda da O’nun cennetine kavuşmayı umut ederler.

Her türlü eksiklikten münezzeh olan Yüce Allah, itaat edenlere merhamet edeceği müjdesini "Allah’a ve elçisine itaat edin, ki merhamet olunasınız. (Al-i İmran Suresi, 132) ayetiyle haber verir.

Bediüzzaman, birçok eserinde itaat konusuna değinir. Sözler’de, “Allah’ı tanıyan ve itaat eden zindanda dahi olsa bahtiyardır. Onu unutan saraylarda da olsa zindandadır, bedbahttır.” diyerek itaat etmenin insanı mutluluğa götürdüğünü anlatır.

İtaat etmek, kişinin Allah’a iman ettiğinin ve O’na kul olmayı kabul ettiğinin en açık kanıtıdır. İnsanı, düşünce sınırlarını aşacak derecede kusursuz güzellikteki sonsuz yaşama kavuşturacak olan da ancak itaattir:

“Bunlar, Allah’ın sınırlarıdır. Kim Allah’a ve elçisine itaat ederse, onu altından ırmaklar akan, içinde ebedi kalacakları cennetlere sokar. İşte büyük kurtuluş ve mutluluk budur.” (Nisa Suresi, 13)

Fuat Türker