Üniversiteli Gözü İle Ekonomik Değerlendirmeler 8

• 15 Ocak 2008 Salı 19:23:22

Kaynaktan Deryaya

lebiderya

Üniversiteli Gözü İle Ekonomik Değerlendirmeler 8

Mehmet S. DURAK

Dumlupınar Üniversitesi Muhasebe Bölümü 2. Sınıf Öğrencisi

Kriz Etkilerinin Olumsuzlukları ve Bu Olumsuzlukları Azaltmanın Yolları

Krizler genellikle para dalgalanmaları yada siyasi çalkantılar nedeni ile kendinigösterir.

Öteden beri ekonominin iyi yönetilmemesi; Ekonomik Krizlere sebep olmuştur.
Yatırımların plansız programsız olması, planlamaların dışında oluşan etkiler, yatırım öncesi planlamaların; hep kâr ekseni üstünde yoğunlaşması, olumsuzluk konumunun değerlendirmeye alınmaması, uluslararası para politikalarında tezahür eden negatif dalgalanmalar ekonomik krizlere sebep olmuştur.

Dış borç alarak ekonomide anı kurtarmak isteyen ülkelerde; uluslarası krizlerin etkisi anında negatif olarak yansır.
Bu etkileşim dış pazar payını da olumsuz yönde etkiler. Bu gibi durumlarda para yönetimin merkezinde bulunan yöneticilerin son derece akıllı, vijdandlı ve bilgili olması gerekir. Yani dış piyasaların dalgalanması ile zaten olmusuzlukların yansıyacağı belli iken; bir de para yöneticilerinin bilerek yahut bilmeyerek yaptıkları hatalı davranışlar, yanlış kararlar ekonomiyi daha karmaşık hale geririr.

Bir dönem "Dolar Dalgalanmaya Bırakıldı." Kararı alındı. Bu karar sırasında Merkez Bankası Başkanı olan kişinin TL olan mevduatını dolarak çevirerek haksız kazanç elde ettiği söylentisi bile krizin daha da artmasına sebep oldu.

Bu gibi durumlarda ise; adli işlemlerin çok seri şekilde yapılması ve gelişmelerden de halkın haberdar edilmesi ekonominin daralmasının önüne geçer.

Paranın dedikodusu dediğimiz; spekülatif haberlerin de yanıması krizlere sebep olur. Ortada bir şey yok iken; çok güçlü bir yapısı olan A firması batıyor, C bankası kapacak, D holding işletmelerini yurt dışına çıkaracak gibi söylentiler de olmusuzluklara sebep olur. Krizleri meydana getirir. Bu kriz bölgesel kriz olur. Fakat içerde meydana gelecek bölgesel krizin yansıması; uluslarası krizden daha ağır sonuçları mevcuttur.

Akıllı, bilgili ve vijdanlı ekonomi yöneticileri, dışa bağımlı olmayan bir ekonomi ve yatırımların önceden planlaması ile hayata geçirilmesi; yatırımlarda kâr kadar, zarar verilerinin de dikkate alınarak önceden tahminlerde yer alması ve olası olumsuzluklar karşısında önceden tedir paketlerinin elde mevcut bulundurulması; krizlerin az zararla atlatılmasını sağlayacaktır.

Krizlerde; iş değişiklikleri, küçülerek krizden çıkılma yollarının devreye alınması, fedakâr çalışanların destekleri, çalışanların yönetim ile verimliliğe dönüşüm gayretleri hızlı çıkış yollarının devreye alınması anlamı taşır.

Önceden planlama yapılrken; kriz olacağı varsayımı ile hareket eden işletmeler; tedbir olarak, çalışanları ile önceden bu konuda bilgi alışverişi de yapmış olacağından ani karşılaşılan durumda, işveren ile işçi karşı karşıya gelmeyecek; aksine, işçi işletmeye daha fazla destek olmak için yapacağı bütün fedakârlıklara önceden hazırlık yapmış olacaktır.

Önceden bilgisi ve palnlaması olmayanlar; böyle durumlarda çok uzun süreli panik yaşarlar. Bütün her şeyin bittiği varsayımı ağırlık kazanır bu yaklaşım da paniğin artmasına sebep olur. Önceden olumsuzlukların planlı olarak bilgilendirmelerinin yapıldığı işletmeler ise; kısa süreli panik yaşayıp, kıa süreli sakinlik ardından çalışmalara önceden belirlenen ölçüm ve planlamalar ile devam ederler.

Kayıt dışı ekonominin de krizlere sebep olduğu hesaplanmalıdır..

Düşününün ki;
Bir bölge halkının belli ve kısıtlı bir geliri var. Buna rağmen ağır şartlarda borçlanmaktalar ve bu borçlarını da kayıt dışından elde ettikleri para ile ödemekteler. Bu kayıt dışı da yurt dışı bağlantılı illegal faaliyetler. Uluslarası boyutta o kayıtdışılığa son vermek için bir seri operasyonun başlatılması, o bölgeden borçlu olanların, borçlarını ödeyemelerine neden olacağında krizin etkileri katlanacak ve direkt olarak kayıt için olumsuz yönde etkileyecektir.

Kayıt dışının faydası belli bir kesime oluyor görünse de; genel ekonomiyi her zaman olumsuz etkilemektedir.

Kayıt dışının disipline edilerek gerekirse; kayıt içine kontrollü girdisi sağlanmalı ve hızla kayıt dışının önüne geçilmesinin tedbirleri acil olarakm alınmalıdır.

Kayıt dışı mali tablosunun büyük olduğu ülkelerde, normal ekonomi dış borca dayalı, yani "Dökme suyla değirmen döndürmek." yolu ile anı kurtamak adına yapılıyor ise; ağır neticeleri vardır. Bu ağır neticeler bütün bir ülkenin ekonomisinin elli yıl gerilemesine sebep olacaktır.

Nitekim ülkemizde çok ciddi krizler yaşanmış; fakat görünen odur ki, kayıt fışı tedbiler istenilen şekilde disipline edecek şekilde önlenmemiştir. Önlenmemiştir diyorum; çünkü eğer ki önlenmek istenirse kesinlikle kayıt dışının önüne geçilir.

Kayıt dışının kayıt altına alınması, planlamaların sağlıklı yapılandırılması, uluslarası boyutlarda dışa bağımlılığın aza indirgenmesi; para yönetimlerinin yetkililerinin akıllı, bilgili ve vijdanlı olmaları, sıcak paranın ekonomide yatırıma yönlendirilmesi; krizin etkilerini azaltacaktır.

Bu da para politikalarının planlanmasının sağlıklı yapılandırılması ile mümkündür.

Harcamalarda öncelik belirlenmesi bile kriz önleyici tedbirleri içinde çok büyük önemi vardır.

Tüketici bilincinin oluşması, üretmeden tüketen toplum görüntüsünden uzaklaşmanın da ekonomiye pozitif getirileri olacaktır.

Burada; tüketici bilgilendirmeleri yapacak sivil toplum kuruluşları, meslek odaları ve üniversitelerin bu alanda ihtisas yapmış bilim adamlarının fedakârca çalışmalarını önceden yapması, tehlike oluşmadan önlem alınması anlamı taşır ki, böyle bir çalışmanın ülke ekonomisine çok büyük bir kazancı olur.

Krizsiz ekonomi için; bilinçli toplum, bilgili yönetim, istikrarlı siyasi otorite, dışa bağımlılığın azaltılması, kayıt dışının hızla kayıt altına alınması, mali yükümlülüklerin tam olarak yerine getilmesinin temini vb. gibi tebdirlerin hayat geçirilmesi yeterli ana tedbiler olur.

Bu ana tedbirleri; ara tedbirler ile beslediğimizde ve bu tedbilerin alınması sonrasında bir rehavete kapılmadan çalışmaya devam edilmesi krizlerin önüne geçer. Kriz oluşsa bile olumsuzların yansıması az olur.

Başarılı yönetimler, krizler oluşmadan bertaraf eden yönetimlerdir.

Mehmet S. DURAK

HAZIRLAYAN: LEBİDERYA