lLİDERLİK

• 27 Ocak 2012 Cuma 11:04:40

Dünyanın kuruluşundan bu yana liderlik vardır. Var olageldi. Toplumlar ne kadar gelişmiş olursa olsun mutlaka bir motor güce, daha açık bir tabirle lokomotife ihtiyaç duyarlar. Liderlik canlıların tümünde mevcuttur. İnsan nesli çoğaldıkça bir lidere mutlaka ihtiyaç duyar. Birileri birilerini yönetme içgüdüsüne sahiptir. O içgüdüye sahip olanlar hep ön plana çıkarlar. Tek başınalık zayıflıktır. Halbu ki sistemli birliktelikten güç ve verim elde edilir. O halde yardımlaşma ve güç birliğine ihtiyaç vardır. Bu birliktelik çok azda olsa başarının yanında çatışmayı da getirebilir. Çıkar çatışması en önde gelir. Buna dikkat etmek gereklidir. Toplumun koyduğu değerler ile dengelenmediği sürece zarar verir. Toplumun ahlakı değer yargıları guruplar arasındaki çatışmayı engellemede büyük etkendir. Bu temel değerler bir başkasının haklarına saygı göstermek, başkası için kendini feda edebilmek ve bir şey yaparken karşısındakinin yerine kendini koyarak hareket etmektir.
Sosyal yaşantının içerisinde doğuştan verilen veya sonradan kazandığımız rollerimiz vardır. Doğuştan getirdiğimiz rollerimiz değiştirmek ancak eğitimle topluma yararlı hale gelir. Liderlik doğuştan gelir ama eğitimle bunu belli bir çizgiye koymazsan zarar verebilir. Tarihte buna çok rastlanmıştır. Lider; hangi alanda olursa olsun, öne çıkan, yönlendiren, yol gösteren, idare edendir. Sosyal hayatta, ekonomik hayatta, düşünce bazında, tarihsel hayatın her alanında doğal olarak bir lider vardır. İnsanlar kendi fikir yapılarına göre, ilgi duydukları konumlara göre, ya liderlik arzusunda olurlar, yada bir liderin peşine düşerler.
Hayatımızda bize yön veren liderlerden en önemlisi dünya görüşüyle ortaya çıkandır.En az değişen liderde dünya görüşünde etkili olandır. Çoğunlukla dünya görüşümüzü kurgulamada etkili olan kolay kolay değişmez. Modern yaşamın liderlere bakış açısı teknolojik yaşamla beraber değişmiştir.
İlk zamanların liderleriyle bu çağın liderleri yaşamsal alanda teknoloji kullanmasıyla farklılaşmıştır.Eski yaşamda çoğunluğu etkileyen iletişim araçları basın yayın bu kadar yoktu. Bilhassa ulaşım araçlarının çoğunluğu ve çabukluğu etkileşimi de hızlandırmış ve geniş coğrafyalara götürmüştür.Liderler kurumsal alanlarda iyi bir disiplin kurar iyi bir iletişim tahsis ederse işini kolaylaştırmış olur .İyi bir lider liderlik yaptığı toplumları kurumsallaştır malıdır.
Bir lider her haliyle liderlik vasıflarını üzerinde bulundurmalıdır. Jestleriyle, gülümsemesiyle, ses tonuyla. Bütün güzel özellikleri benimsemeli ve üzerinde bulundurmalıdır.İyi bir lider zorlamadan yönetmeli baskıya ve cebire ihtiyaç duymamalı.Olaylara yöneten başka bakar ,yönetilen başka bakar .Bu iki bakışı bir yere çevirmeden iyi bir yönetim mekanizması oluşturulamaz.Hangi kurum olursa olsun; o kurumun dayandığı kurallar, yasalar, ilkeler bir yerde liderin ve müdürün özellikleriyle şekillenir.Düşünce ve ruh dünyasında eriyerek şekil alır.
Okullarımızda eğitim ve öğretimin yönetimi biraz daha karmaşıktır.Esas liderlik burada kendisini gösterir.Bir okul müdürü okulun lideridir. Yukarıda saydığımız tüm özellikleri üzerinde bulundurması gerekir.Okullarda okul müdürleri genelde tartışılmaz .Dolayısıyla doğrular bulunamaz. Eğitim- öğretimde sistem, öğrenci, veli ve öğretmen tartışılır. Ancak müdürler tartışılmaz.Her nedense korkulur. Eğitim- öğretimin okul boyutundaki bütüncül her durumuyla yöneticilik düzeyinde yüzleşen bir kişinin olaylara- sisteme çok büyük etkisi vardır.bu etki okulu bir nevi sarar ve okul müdür ile özdeşleşir.
Müdür ,öğretmen ,veli ve okul kişisel tavır ve davranışlarda şahsi fikirlerden soyunmalı kurum kültürünü oluşturmaya bakmalı.Bir müdürde kendine yakın yada kendine uzak gibi bazı pozisyonlar oluşursa bu telafisi zor bir hastalıktır. Bir okul müdürü : Kendi bakış açısına yakın olan kişilere farklı, diğerlerine farklı yaklaşmamalıdır. Okul içi dengeyi kuran, ideoloji gömleğinden soyunan bütün kurum çalışanlarını kucaklayabilen, yetenek, bilgi ve başarıyı önceleyen bir müdür tipi tüm öğretmenlerin beklentisidir.
Toplumlar çok çabuk değişime uğramakta ve kendisini yenileyebilmektedir.Bu değişime ayak uyduramayan ,kendisini yenileyemeyen bir müdür; okulu daha ileriye götüremez. Nasıl ki öğretmen kendini yenilemesi değişimlere ayak uydurması gerekiyorsa; müdür de aynısını yapması gerekir. Sorunları sorgulamayan ve anlamlandıramayan bir müdürün konumunun gereğini ifa ettiği söylenemez. İyi bir müdür;kendini geliştiren değişen şartlara direnmeden hemen ayak uydurabilen okuldaki dinamizmi canlı tutabilen ve ivmesini yükselte bilen bir yol izlemeli .Yoksa okul bekçiliğini herkes yapar.Durumu idare etmeye ya da daha kaba tabirle günü kurtarmaya bakmamalı.yönetimdeki insan aynı guruptan seçilmiş olmasına rağmen ,öğretmene karşı tavır içerinde bir çatışmaya yol açabilir.Öyle ise müdür çelişkilere girmeden gurup ve ekipleriyle iyi bir diyalog kurmalı ve herkesin gönlünü kazanmalı.Okul kültürü içindeki rolünü herkesten daha dikkatli uygulayan kişi olmalı.Okul müdürü masa müdürlüğünden ziyade kurumsallaşmış ileriye atak yapan yenilikçi ,gelişmeye müsait çevreyi harekete geçiren, veliyi hizmet açısından okul gurubuna dahil edebilen bir zihniyete sahip olmalı.Kurumsallaşmış bir okul ve müdürü diğer kurum ve kuruluşlarla da iyi ilişkiler içinde olmalıdır.
Müdür okulda her an varlığını hissettirmeli,Törenlerde yada bayramlarda görünen müdürler itibar kaybeder ve güvenirliğini yitirir.Her an her yerden çıkabileceğini hissettirmeli ve masa başında kalmamalı.Belki kanun tüzük ve masanın yetkisiyle bir şeyleri kolayca yaptırabilir ama Bu eğitimde çok geçerli olmayan bir yöntemdir.Bence iyi idareci sorunlarla bire bir ilgilenirken ,başarı ve etkinliklerde de öğrenciyle ve öğretmenle beraber olmalıdır. Okul müdürü bir güç ve güven unsuru olmaktan ziyade tehdit unsuru olmayı seçerse işte o zaman yönetim yıkılır. Yaşanan sorunlarda kullanılan dil ortaya çıkan durumu çözebilecek, daha olgun adımların atılmasına vesile olacak bir yaklaşım içerisinde olmalıdır. Müdürlerin bu noktada resmi işlerin çokluğundan veya diğer etkenlerin fazlalığından dolayı gibi mazeretler yerine verimliliği artırıcı yol ve yöntemlerle bunları aşabilecekken bu nedenleri kendine kalkan edinerek durumu mazur göstermesi sonuca ulaşmada hiçbir etkisi olmamaktadır.

Müdürlerin öğretmenlere bir teklifleri yoktur. Teklifler çoğu kez öğretmenden gelir. Bunların çoğunluğu gereksizliğine dair bir çok sözden sonra yapılmaması noktasında karara bağlanır. Böyle olunca da öğretmen yeni bir teklif ile müdürün huzuruna gitmeye cesaret bulamaz. Öğretmenlerin beklentileri daha çok motivasyon noktasında toplanmaktadır. Sorunların çözümüne daima hazır duran aynı zamanda “Ya bir yol bul, Ya yol aç ya da Yoldan çekil” anlayışına sahip olmaları önceliklidir.İltifat etmek yağcılık değildir .Kendisi güzel olan bayana çok güzelsiniz demek ilk etapta gereksiz gibi düşünülebilir ama taltif edilirse, iltifat edilirse ne kadar mutlu olduğu da gözden kaçmaz .Öyle ise öğretmende iltifat ister . İltifat babanın malı değil ne var ki, ne olur ki iltifat edince.
İltifat etmezse okul müdürü hep savunma, durumu idare etme ve en makul sebeplerle izah etme yaklaşımı ile yaşanan durağanlık sürüp gider.. Bir öğretmenin zaafının veya ihmalinin bedelini bir sınıf öderken, bir müdürün yönetim zafiyetinin bedelini yönetimi altındaki tüm öğrenci ve öğretmenler çekmektedir.Okul müdür her şeye yetişmeye çalışır. Okul ekip ruhunu terk ederse hiçbir şey başaramaz..Okul müdürünün her şeyi kontrol altında tutayım düşüncesiyle alanı daraltmaya hakkı yoktur. Öğretmene düşünme ve düşündüğünü yerine getirebilme iradesi bırakılmayınca yapılan işte verim alınamaz ve motivasyon sağlanamaz. Bununla beraber öğretmen de kendine güveni azaltacak bir sürecin oluşmasına sebep olur.
Müdür ne kadar geniş alan vermişse öğretmene öğretmenin hareket kabiliyeti artar.Eğer alan dar ise kalıpları kırıp müdürü aşma becerisi göstermez ve durağanlaşır.liderlik her alanda önemlidir.liderin varlığı insanın doğasında vardır. Çağın şartlarına göre değişerek ve kendini geliştirerek yol açan, öğrenciyi ve öğretmeni cesaretlendiren, verimliliği yüksek, denize atılan taşın halka halesi gibi çevresine genişleyerek süreci hızlandıran müdürler ve aynı zamanda öğretmenlere ihtiyac vardır. Eğer geleceğimize güzel şeyler bırakmak istiyorsak ben egosundan kurtulmalı ve samimiyetle işe koyulmalıyız.
___AR___Mehmet Talip BİLGİL