ARTI DEĞER

• 13 Ocak 2012 Cuma 13:38:41

Artı değer
Kapitalist,emek-gücünü,kullanmak için satın alır.Kullanılan bu emek-gücü,emeğin kendisidir.Emek-güc
ürünü satın alan,satıcıyı çalıştırarak bu emek-gücünü tüketir.
Kapitalistin,işçiye ürettirdiği belli bir kullanım-değeri belirli bir nesnedir.Emek sürecini,belli toplumsal koşullar altında aldığı özel biçimlerden bağımsız olarak incelemek durumdayız.Emek sürecinin basit öğeleri 1-İnsanın kişisel etkinliği,yanı işin kendisi.2-İşin konusu 3-İşin aracı,
Kapitalistimizin gözünde iki amaç vardır,önce değişim-değeri olan kullanım değeri üretmek ister,yanı satılacak bir mal,bir meta üretmek ister,sonra,değeri,üretiminde kullanılan metaların toplam değerinden daha fazla olan bir meta üretmek ister.
Ürünün ham madde olarak bir emek karşısında üretim-süreci ile üretim araçları katılımıyla ürünün kullanım-sürecine kadar belirli bir zaman geçer.
Ürünün 10 libre iplik olduğunu varsayalım.İlk işimiz burda gerçekleşmiş olan emek miktarını hesaplamak gerekir.İplik eğirmek için ham madde gereklidir,diyelim 10 libre pamuk olsun,bunu 10 tl ile aldığını kabul edersek birde değeri üretim araçların harcanması ve yıpranması için 2 tl harcansın.Eğer 12 tl temsil ettiği varsayarsak iplik üretiminde 2 günlük bir emeğin maddeleşmiş olduğu sonucu çıkar.Genel değer yasasına göre,eğer 40 libre ipliğin değeri=40 libre pamuğun değeri + tam bir iğin değeri ise,yanı eşitliğin her iki yanındaki metaı üretmek için aynı emek-zamanı gerekiyorsa,10 libre iplik,10 libre pamuk ve dörtte-bir iğin eş değeri olur.Biçimleri değişmiş,ipliğe dönüşmüşlerdir.Pamuğun,ipliğin ham maddesinin üretimi için gerekli olan emek,ipliğin üretimi için gerekli olan emeğin bir kısmıdır ve bu nedenle iplikte zaten vardır.Aynı şey aşınmaksızın pamuğun eğrilmesi olanaklı olmayan iğde maddeleşen emek içinde söz konusudur.
Üretim sürecinde harcanan zaman,belli toplumsal koşullar altında gerçekten gerekli süreyi aşmamalıdır.Bunun için,eğer bir libre iplik eğirmek için bir libre pamuk yetiyorsa,bir libre ipliğin üretiminde,bu ağırlıkla pamuktan fazlasını tüketmemek için dikkat edilmesi gerekir.Eğer eğrici bir saat çalışmakla 1 2/3 libre pamuğu 1 2/3 libre ipliğe dönüştürebiliyorsa altı saate 10 libre pamuğu 10 libre ipliğe dönüştürecek demektir.Şimdi de ürünü 10 libre ipliğin toplam değerini ele alalım.2,5 günlük emek onda somutlaşmıştı ve bunun iki günü pamuk ile iğin aşınan kısmında,yarım günlük emek de eğirme süreci sırasında emilmişti.
Birincisi emek-gücünün değişim-değerini belirler,ikincisi ise onun kullanım-değeridir.Emek-gücü değeri ile bu emek-gücünün emek süreci içerisinde yarattığı değer,birbirlerinden tamamen farklı büyüklüklerdir.Kapitalistin,emek-gücünü satın alırken göz önünde bulundurduğu şey,işte iki değer arasındaki farktır.Emeği gerçekten etkiliyen şey,bu metaın ,yalnızca bir değer kaynağına sahip olması değil,onun sahip olduğundan daha fazla değerin kaynağı olması,özgül kullanım-değerine sahip olmasıdır

İşçi ,iş yerinde,bu nedenle,yalnız altı saat değil on iki saat süreyle çalışmak için gerekli üretim araçlarını hazır bulur.Tıpkı 6 saatlik iş yerinde 10 librelik pamuğun altı saatlik emekle emilmesi ve 10 librelik iplik olması gibi.Şimdi 20 libre pamuk 12 saatlik emeği emecek ve 20 libre ipliğe dönüşecektir.Öyleyse şimdi bizde bu uzatılmış sürecin ürününü inceleyelim.20 libre iplik beş günlük emek maddeleşmiştir ve bunu dört günü pamuğa ve iğin aşınan,çeliğine tekabül eder.Geri kalan bir gün ise eğirme süreci sırasında pamuk tarafından emilmiş bulunur.Para ile değerlendirilirse libresi 1,5 tliradan 20 libre 30 tldir.Ama sürece giren metaların değerlerin toplam 27 tldir.İpliğin değeri ise 30 tldir.Bu durumda ürünün değeri,onun üretimi için yatırılan değerden 1/9 daha büyüktür.Yanı 27 tl 30 tl haline dönüşmüştür. ve 3 yt lik bir artı değer yaratılmıştır.Oyun,en sonu meyvesini veriyor para sermayeye dönüşmüş oluyor.
Meta dolaşımı sürecinin içlerinde evrimlendiği ekonomik biçimlerin çözümlenmesinde para,son biçim olarak ortaya çıkar.Paranın sermaye durumuna dönüştüğü süreçleri irdeliyerek devam eder ve ilkin paranın sermaye olarak altında dolaştığı biçimin,metaların genel eşdeğeri olarak altında dolaştığı biçimine çevrilmiş olduğunu bulur.Sıradan bir meta sahibi,satın almak için satar;gereksinme duymadığı şeyi satar ve elde ettiği para ile gereksinme duyduğu şeyi satın alır.İşe başlayan kapitalist ise hemen gereksinme duymadığı şeyi satın alır;satmak ve ilk olarak satınalma işinde kullandığı para değerini para biçiminde bir çoğalma art-değer adını verdiği bir çoğalma ile artmış olarak yeniden elde etme amacıyla,daha pahalıya satmak için satın alır.
İşçi,varsayımına göre paralı adama hergün altı saatlik emeğinin değer olarak tutarına mal olur ama hergün on iki saatlik emeğinin değer olarak tutarını sağlar.Paralı adam yararına fark ödenmemiş altı saatlik artı-emek,içinde altı saatlik emeğin cisimleştiği ödenmemiş bir art-ürün oyun oynanmıştır.Artı değer üretilmiş,para sermayeye durumuna dönüşmüştür.

Haydar Uzun