Bir Parça Kağıt ve Dünya

• 3 Kasım 2011 Perşembe 01:43:34

“Bir gün elime verdiler bir kalem bir de kağıt; o gün bugündür yazıyorum…" diyor şair!

Bir parça kağıtla neler yapılabilir? Bir kuş çizilebilir, bir uçak yapılabilir, belki bir uçurtma, anılar yazılabilir, belki de çok sevdiğin bir insana mektup atılabilir uzak diyarlardan… Hissederek çizdiğin kuş neşelendirebilir seni, uçak uzak ülkelere götürebilir, mektup ise uzak ülkeleri getirir ayağına. Uçurtma gökyüzünde sonsuzluğa eriştirebilir seni, anılar da geçmişe kalkan geminin bileti olur…Yolculuktur kağıt ya da yolculuğa şahit…Bir de kendi yolculuğu vardır kağıdın…

MS 105’te kağıt bir düşünürün elinde yaşam buluyor. Çin’de yaşayan bir askeri mahkeme memuru olan Ts’ai Lun tarafından bulunmuştur. Tarihçilere göre Ts’ai Lun dut kütüğünü, karışımı ve ufak bez parçalarını suyla karıştırmış bu karışımı ezerek bir kağıt hamuru haline getirmiş, suyunu çıkararak incelttiği karışımı güneşte kurumaya bırakmıştır. Böylelikle insanoğlunun kaderini ve tarihi değiştiren kağıt kendi tarih yolculuğunu yazmaya başlamıştır.Doğudan batıya ilerleyen kağıt yapım yöntemleri 2000 yıl içerisinde gelişip bugünkü seri üretim halini almıştır. Belki bir Einstein ya da Konfüçyus kadar ünlü olmayan adına sadece ansiklopedilerde rastlayabileceğimiz Ts’ai Lun tarihte bir bilgi saklama ve geleceğe iletme akımına öncülük ettiğinin farkında bile olmamıştır.

Bilindiği üzere kağıdın hammaddesi Ts’ai Lun tekniğinin belirttiği gibi ağaçlardan ve günümüzde ağacın özünü içeren selülozdan yapılmaktadır.Dünyada hızlı nüfus artışı, konforlu yaşam şartlarının gelişmesi, okuma alışkanlığının artması, şehirleşme, matbaacılığın ve ambalajlama tekniklerinin gelişmesi, kağıt tüketiminin son hızla ilerlemesine neden olmaya başlamıştır. Türkiye ortalaması olarak kişi başına yıllık 42 kg kağıt tüketimi düşmektedir. Günümüzde çok zaruri bir ihtiyaç haline gelen kağıdın tüketimi aslında istenirse bu kadar can yakıcı olmayabilir.Bir düşünelim günde ya da ayda ne kadar kağıt tüketiyoruz, bunların ne kadarı gerçekten gerekli ne kadarı sadece öylesine harcanmış ve çöpe atılmış kağıtlar? Nerelerde hatalı davranıyoruz?

Xerox Firmasının yaptırdığı araştırmalar, ofis çalışanlarının bir iş günü içinde basmış oldukları kağıt dokümanların yüzde 45′ini çöpe attıklarını gösteriyor. Bu rakamların hiçbiri azımsanacak düzeyde değildir. Yazıcıda kullanılan kağıdın her iki tarafını kullanmak, kağıtlarda saklanan ve arşivlenen bilgilerin dijital ortama aktarılması, alışverişlerde kağıt torbaların yerine bez torbaların kullanılması, sokaklarda dağıtılan gerekli olmayan reklam ve ilan broşürleri alınmaması, paket yaparken yeni bir kağıt kullanmak yerine bir takvim yaprağı veya gazete kağıdı kullanılması bize göre küçük ama tüketimin engellenmesi açısından çok büyük adımlar… Atılması gereken ilk adım kağıt geri dönüşümünün özendirilmesidir. Mesela tüketimin en fazla olduğu ofis, büro, okul gibi yerlere geri dönüşümsel kağıt atıkların konulması için uygun çöp kutularının konulması tekrar tekrar ağaçların kesilmesini ve ormanların yok edilmesini engelleyecektir.Hesaba vurulduğunda bir ton kağıt üretimi esnasında; 2.4 ton odun, 440 ton su, 7600 kWh elektrik enerjisi harcanmaktadır. Kullanılmış bir kağıt geri dönüştürülürse bu takdirde; 1.2 ton kullanılmış kağıt, 1.2 ton su, 2800 kWh elektrik enerjisi gerekir. Aradaki fark konusunda yorum bile yapmaya gerek olmadığı kanısındayım. Bu koşulda en büyük görev belediyelere ve okullardaki eğitimcilere düşmektedir. Belediyelerin çöp kutularını sağlaması durumunda, öğrencilerin ve çalışanların atık yönetimi konusunda bilgilendirilmesi ile kağıt tüketimine ve geri dönüşüme sağlanan ilgi çok büyük yollar kat edecektir.

Türk Telekom çoktan başlamış yol kat etmeye, E-fatura hizmeti sayesinde ilk aşamada Türk Telekom’un kendi arşivleri için bastığı faturaların elektronik ortama geçmesiyle her yıl yaklaşık 24 bin adet çam ağacına denk gelen 1500 ton kağıt tasarruf edilmiş olacak. Müşteri kopyalarının da isteğe bağlı olarak elektronik ortama taşınması ile bu rakam yaklaşık üç katına çıkarak 4200 ton kağıda ulaşacak… Bu durumun çeşitli kağıt tüketen firmalara öncülük edeceği kanaatindeyim… Kağıdın yolculuğu bu öncülük sayesinde uzun seneler de devam edecektir, fakat aksi düşünüldüğünde…

Düşüncelerinin mürekkep iziniz olsun, Hoşçakalın!..