GÖZ YAŞLARI

• 11 Temmuz 2011 Pazartesi 09:50:48

ŞİNDİLƏR KÜÇÜK-BUĞATEPE

GÖZ YAŞLARI

Internetdə doslarımı axtarırdım. Birinci yadıma düşen Türkiyedeki emimin(amçamın) cocuqları oldu. Yener Yenişeker yazaraq izledim. Bir sayıfa açıldı. Orada iki ad yazıldı. Ömer (Tapduk) Yenişeker ve Yener Yenişekerin sayıfaları açıldı. Ben onlara dostluq mesajı gönderdim. Onlar da benim dostluğumu kabul etdiler. Sonra bana bir dostluq teklifi geldi. Hatice Hasözdemir. Soy ad beni çaşdırdı. Emim kızı Tezerin soy adının Hasözdemir olduğunu bilirdim. Ona göre de Hadice hanıma yazdım ki, sen hanki ablamın kızısın. O, cavabında bana yazdı ki, rahmetli Emine hatunun kızıyım.
Ben bu mektubu okuduqdan sonra hayal beni çekdi çok-çok uzaqlara apardı.
Ben hala körpe olarkən aklımın bir o qeder de derk etmeyen vaxtında atam bize danışanda ki, biz dört kardeş olmuşuq. Onda biz soruşardıq. Axı biz üçünüzü tanıyırıq, bes dördüncüsü hardadır. O zaman atamın rengi karalar çox meyyus olardı, danışa bilmezdi. Anam bizi başa salardı ki, eminizin biri Mehemmed, iyriminci yıllarda maması ile birlikdə Türkiyeye keçibdir.
Altımışıncı yıllarısa ben iyi hatırlıyorum.
Bir dafe biz Türkiyeden bir mektub aldıq. Mektubu Mehemmed əmim yazmışdı. Mektubda onun sağ-salamat yaşaması və Kars vilayetinin(ilinin) Küçük Buğatepe köyünde meskunlaşması yazılmışdı. O, güne kibi atamın emimdən haberi yok idi. Atamın hankı hal keçirdiyini bilmiyorum, onu biliyorum ki, hamı sevincinden ağlayırdı. Neslimizin hepisi bizdə idi, mektub okunduqca hamı ağlayırdı. Bu mektubun gelişi bizde toy bayrama çevrildi. Bu hadisəni(olayı) ben iyi hatırlamıram.
Ancaq benim hatırladığım hadiselerin ağrısını hale de unutmamışam.
1960-cı yıllardann sonra Türkiye ile yazışmağa başladık. Mektubları esasen bacım Zehra yazırdı.
O, alman dili dersini iyi okuduğuna göre atam ona çok inanırdı. . Ancaq onun yazısı bir kader kötü idi. O. vaxtlar biz kiril alfabesi ilə, Türkiyede isə latın alfabesi ilə yazırdılar. Artıq dördüncü sinifdan sonra mektubları bana yazdırırdılar.
1965-ci yılı iyi hatırlayıram. Emim İsrafilin kızı Züleyha qardaşım Camalın hayat yoldaşı(eşi) idi. Olduqca ağıllı, hem çok güzel idi. Fevral ya da Mart ayı idi. Züleyha uşağa yatmışdı. Onun bir oğlu oldu, adını Nofel koyduq. Heç hafızamdan çıkmayan şudur ki, Züleyhanı maşında evə getirdiler. Karlı, palçıklı, çamurlu gün olduğu üçün maşın bizim kapıya çıkmırdı. Adamlar yığışıb maşını iteleye-iteleye kapımıza getirdiler. Ancaq bir kaç gündən sonra Züleyha abam (biz ona aba deyirdik) vefat etdi.
Gelib-gedənlərin ardı- arası kesilmirdi. Bütün kend(köy) yas içnde idi. Kendimizde bize yakın kilsenin boynu deyilen bir yer var. Ben orada böyük bir sal taşın üzerinde oturub doyunca ağladım. Ben üçüncü sınıfda okuyurdum. Yaşıdlarım uşaqlar da bu hdiseni(olayı) derk etmeseler də bana koşulub ağlayırdılar.
Biz hale yasdan çıxmamışdıq, hava bir az soyuk idi. Deyesen payız tezece(yenice) girmişdi. Türkiyeden bir mektub aldık. Mektubda yazılmışdı. Emine fəfat etdi. Emim qızı Eminenin resmini bizə yollamışdılar. Ayaq üstünde drub, qalın saçları çiyinlerinden(omuzlarından) hörülmüş veziyyetde sinesine tökülmüşdü, körkemi o kadar gözəl idi ki, bakanların hamısını heyran koyurdu. Eminenin şeklinə baxmaq üçün kohumlar şekili aparıb bir kaç gün evlerinde saxlayırdılar. Şekili Abidə ablamla birlikd çekdirmişdi. Eminə ablamın vəfatı haberi köyde ele tez yayıldı li, artıq bütün kohumlar bizim kapıda idi. Ben ise adamların arasında ağlamaqdan ya korkurdum, ya da belke de utanırdım. Ancaq yadıma düşen odur ki, bahçada daşdan hörülmüş duvarın arkasına söykenib orada ağlayırdım. Bir müddet keçmiş kanlı-kadalı günlər arkada qaldı.
Bir gün yene de Türkiyeden bir mektub aldıq. Görünür onlar da , biz de yasdan çıxmışdıq. Mektubda sağlıq-salamatlıq yazılırdı. Mektubun içində bir şekil (fotoraf) var idi. Şekildə məsum, iri gözlü,dizleri üstündə ketilin üstüne koyulmuş, yumru surat ufacıq bir kız uşağı idi. Şekilin arkasında yazılmışdı Eminənin kızı Hatice. Yenə də atam , anam kardeş-bacılarım göz yaşlarını tutamadılar. Emine, Züleyha yadımıza düşdü.

Sonra kanlı-kadalı yıllarr arkada kaldı. Bizim durum getdikce iyileşirdi. Cocuklar böyüdükce Universitetlərə dahil olurdular. Türkiyeye tz-tez məktublar yazırdıq, cevablar alırdıq. Yadda qalan elə bir hadisə(olay) olmurdu.
1973-cü yılda bizim hayatımızda böyük bir çevriliş(deyişiklik) oldu.
Atam da anam da Kommunist idi. Atam Şindiler kəndində(köyünde) 1936- cı yılda ilk dafe kolhoz kurulduqda kolhoz başkanı seçilmişdi. Köyün köy etrafındakı toprakları birleşdirib birge tesarrufat yaratmışdılar. Her köylünün kapısında 30 ar toprak sahəsi var idi, indide var. Köylünün dolanışına yeterli idi Ondan sonra atam çohlu vazifelerde çalışmışdı. Bütün zamanları namusla çalışmışdı. Biz on üç kardaş idik. Zekkizi oğlan, beşi kız.

Atam çox dürüst bir Kommunist idi,
Helal yaşamağı öyrəti bizə.
Deyəndə ay ata, eyrilerde var,
Deyərdi:- Ay oğul zaval yox düze.

Anamın dizinin önündə durub,
O, mənə dərs düdi, mən savad aldım.
Mən hərdən yorulub mızıldananda,
Anam deyərdi ki, mən yorulmadım.

Ana dili dərsin qalıbdır hələ,
O, mənim dilimdir, dürüst biləsən.
Ay ana nə dildə danışıram mən,
Ay oğul, hələ çox öyrənməlisən.

Acılı-şirinli həyat yaşadıq,
Beləcə böyüyüb ərsəyə gəldik.
Səkkiz qardaş idik, beş bacı idik,
Heç kimin önündə biz əyilmədik.

Türkiye ile yazışma bizde korkunu daff etmişdi. Atam emimi kendimize konaq çağırmaq fikrinde oldu. Insanların çoku, əsas da kohumlar atamı bu fikirden çekindirməek istiyordular. Diyordular ki, bu korkulu oyundur, sen altına giremesən. Uşaqlarının hamısı okumuş dövlet memurlarıdır, onları işden kovarlar. Atam isə deyirdi:- Benim korkduğum ancaq və ancaq qardeşimi görmemekdir.
Atam bu işdən el çekmeyerek lazımı dosyaları yığıb emimin gəlməsi üçün icazə aldı. O. zamana kimi biz tereflerde Türkiyədən konak gelen olmamışdı. Atam Türkiyeye viza gönderdi. Viza Türkiyede tasdıq olundu ve emimin gelmesine icazet verildi.
Bu arafada hamısından büyük olan Süleyman emim yataq hastası idi. Sağalıb kalkmağına umud yok idi. Bacaqları tutulmuşdu, yerimek imkanı yok idi. Onun yaşı seksenbeşi keçmişdir. Emimin Türkiyedən gelmesi haberini eşidende onda yaşamaq havesi günden- güne çohalırdı. Deyirdi:- Mehemmed gəlməsə canımı verən deyilim. Onun ağrıları çok olurdu. Bizi dükana gönderib içki aldırırdı. Iki kadeh içdikden sonra kefi düzelirdi.
1973- cü ilin yay ayları idi. Ben Ali mektebe(Politehnik Universitesine) dahil olmaq üçün kabul imtahanlarına hazırlaşırdım. Emimi isə sabırsızlıkla gözleyirdik.
Avqust ayının on beşi idi. Imtahanların üçünü vermişdim. Dördüncü imtahan Avqustun on altısında edebiyyatdan yazılı imtahanı idi. Bu imtahanı verməyə heç şübhəm yok idi. Bana haber verdiler ki, emin Avqustun onundan kəntdədir(köydedir) . Imtahanı veren kibi kəndə yola düşdüm.
Əmimlə kəndəki görüşümü çok iyi hatırlayıram. Evə gələndə gördüm ki, böyük bir süfrə açıiıb, elə bil ki, hamı məni gözləyir. Əmim süfrənin başında oturmuşdur. Məni görən kimi ayağa durdu. Mən özümü əmimin üzərinə atdım. O. məni bağrına basdı və biz bir neçə dəqqa beləcə sukut içində kaldıq. Bu veziyyəti görənlərin hamısı ağlamağa başladı. Əmim məndən soruşdu:- məktəbə girməyinə baban nə qədər para verdi. Dedim:-babamın parası var ki, əmi can mən parasız kabul oldum. Bizdə məktəblər, universitetlər, tahsil, sehiyye(doktor yəni həkim) parasızdır. Ancaq evvelce əmim buna inanmadı. Snralar inanırdı.
Deyirlər ki, əmimin atamla böyük əmim Sulüymanla( İsrafil əmim 1959-cu ildə 64 yaşında kazada helak olmuşdu) ilk defa görüşünü görənlər dəhşətə gəlib. Hale də o, sahneni hatırlayanlar deyir ki, biz elə sahne görmemişik.
Əmim hər gün konaqlıqda idi. Konaqlıqdan sonrada evimizdə məclis kurulardı. Suleyman əmimin keyfi lap düzəlmişdir. Demək olarki heç kim onun hatırına dəymir, o da içmeyindən kalmırdı. Məhəmməd əmim deyəndə ay Süleyman gəl bu içkini burak, Süleyman əmim deyərdi:-Ay Məhəmməd sən gedənə kimi mən yaşamalıyam.
Mən kabul olmuşdum, Sentyabrın biri dərslər başlayırdı. Ona görə də Bakıya yola düşdüm. Sentyabrın onunda əmim Türkiyəyə qayıdırdı.
Kardeşım Zakir danışır ki, əmim gedəndə Süleyman əmim qalxdı bir az yeridi və əmimi yola saldı. Atamla əmimsə Ermənisranın Leninakan şəhərində ayrıldılar. Hər ikisi o qədər balacalaşmışdılar ki, az qala vücudları görünmürdü. Əmim gedəndən bir neçə gün sonra Süleyman əmim fəfat etdi.
1960-cı illərdən sonra biz Türkiyəyə elə bağlanmışdq ki, bizi onlardan ayıran elə bir küvvə yox idi. Mən lazımı bütün sənədlərdə(dosyalarda) yazırdım. Türkiyədə əmim var.
1973-cü illərdən sonrada yenədə yazışmağa başladıq. 1990-cı ilə qədər yadda qalan bir hadisə olmadı. 1991-ci ildən SSRİ dağıldıqdan sonra sınırlar açıldı. 1992-ci ildə ilk dəfə əmimin oğlu Tapdıq Bakıya bizim götüşümüzə gəldi. Ondan sonra ara tamamilə açıldı və gediş-gəliş başladı. Bizlərdən onlara, onlardan da bizlərə.