İnsanoğlu yaşamı boyunca kendi öz geçmişini hep merak etmiş,araştırmıştır. Bu nedenle tarihi kaynakları toplamak,saklamak,sergilemek gereksinimi duymuştur.
Dün bugün bağlantısını anlatan tarihi kalıntılar yanında sözlü kültür kaynakları arasında yer alan destanlar, masallar,ağıtlar, türküler, menkıbeler,atasözleri insanlık tarihine ışık tutarlar.
Asırlar öncesine ait tarihi gerçekleri aydınlatan ve yer altından çıkan arkeolojik,etnografik kalıntılar, insanlığın nerden geldiğini,neler ürettiğini, nasıl yaşadığını, nelere inandığını, neler kullandığını belgeleyen tarihi değerlerdir.
Yazının icadı ile başlayan tarihin,bir de öncesi vardır.Tarih öncesini anlatan mitolojik hikâyeler, destanlar ve diğer sözlü kaynaklar bize ışık tutarlar.
Yazılı ve sözlü kaynakları destekleyen görsel malzeme müzelerde koruma altın alınır onarılır,teşhir edilir,sergilenir. Bu kalıntılar, insanlığın kimliğini,kişiliğini,benliğini,maddi ve manevi tüm anlayışını kanıtlar.
Bu bakımdan en önemli eğitim ve kültür kuruluşu olan müzeler kültürel bilgi verir ve insanlığın tarihe karşı sorumluluklarını da hatırlatır.
Kültür turizmine hizmet eden müzeler aynı zamanda tarih ve kültür bilincine de hizmet ederler. Bu kaynaklardan yeterli olarak yararlanmayan ve yetişen çocuklarını bu kaynaktan beslemeyen toplumlar tarih bilincine ulaşamazlar.
Ulusları ayakta tutacak olan ulusal bilinci besleyen tarihi ve kültürel değerler korunup,tanıtılmadıkça anlaşılamazlar. Anlaşılamayan tarih , benliğini be birliğini kaybeden toplumu ortaya çıkarır.
Bu durumda toplumun geleceği tehlikede kalır.sarsıntılar,karmaşalar,dirençsiz ve bilinçsiz toplumu bir kasırga gibi sonucu belli olmayacak boşluklara hızla sürükleyerek alır götürür.
Bu gerçeği geçte olsa gören ülkeler, hızla ve etkin bir şekilde ulusal bilgiyi ve bilinci artıran tarihi gerçekleri bilim ve teknolojinin ışığında korumak,sergilemek, tanıtmak üzere yoğun bir şekilde çalışmalarını sürdürmekte ve geliştirmekteler.
Büyüklerin ve ailelerin tarih ve kültür bilinci varsa çocuklarını tatillerde müzelere, sanat galerilerine, kültür merkezlerine yönlendirmekteler. Okullar da bu konularda özel programlar yaparak öğrencilerine tarihi değerleri ve çevreyi korumak ve öğretmek üzere çalışmalar yapmaktadırlar.
Bulunduğu kentin yada kasabanın müzesini hiç görmeyen büyükler ve küçükler,kültürel bilgiye erişemezler ve tarihi koruma bilincine ulaşamazlar. Bu öğretiyi kitaplardan alanlar bilgilerini görsel malzemelerle desteklerlerse sağlıklı ve sağlam bilince ulaşırlar. Bilgi kaynakları kitaplar,insanı ve toplumu besler,geliştirir ve yüceltir.
Kütüphaneler insanlık tarihinin bilgi ve kültür kaynaklarını,sergilerler ve barındırırlar.Yaygınlaştırılmalı ve insan her an en iyi arkadaş olan kitapla buluşabilmelidir.
Tarih ve coğrafya bilgisi temel bilgilerdendir. Dil ve fen bilgisi onun üzerinde büyür ve gelişir. İnsan kişiliğini oluşturan bilgi zenginliği kültürel zenginliğe ve kültürel gelişmişlik tarih ve ulus bilincine ulaştırır.
Bu bilince ulaşsaydı insanlar tarih tekerrür etmezdi.Pek çok bilgi yerine sağlam bilgiye sahip olmak kişiye sevgi, güven ve saygınlık kazandırır.
“İnsanlar kıyafetlerine göre karşılanırlar, bilgilerine göre uğurlanırlar,” sözü unutulmamalıdır.
YAHYA AKSOY