Bugün doğanlara isimler

• 22 Şubat 2011 Salı 10:27:23

“Bana bir isim koymuşsunuz ama anlamını bulamıyorum” dedim. Aslında şaka yollu bir sitemle söylemiştim ama babam, çocuğuna koyduğu isim konusunda tahminimden daha hassastı. Ciddi bir ifadeyle bilindik anlamını söyledi ismimin ve “Arapça” diye ekledi. Yatışmamıştım “onu biliyorum ama kökenini bulamıyorum” dedim. Ayrıca yıllardır nerede görsem Arapça ve Farsça bilenlere sormuştum doyurucu bir açıklama duymak umuduyla, duyamamıştım. Yine de babamın gözlerindeki kırgınlığı okuyunca çok üstelememem gerektiğini anladım. Şakası yapılacak bir konu değildi. İsmim babamın bana verdiği ilk hediyeydi, aynı zamanda baba olmanın önemli yükümlülüklerinden biriydi, şimdi ben onu bu işi iyi yapmamış olmakla suçlama küstahlığını gösteriyordum. Çocuk sahibi olmayan birinin, çocukça duyarsızlığı işte. Durumu nasıl kurtaracağımı da bilemediğimden, çareyi odama gitmekte buldum.

İki isimli olanlar bilirler okulda, işte, uçak rezervasyonunda ya da fatura alırken hep karşımıza çıkan sorundur. Bana kalırsa kolay akılda kalan ve prozodik olarak güçlüğü olmayan iki ya da üç heceli bir isim ideal. Ama aileler genelde iki isim tercih ediyorlar ve ikisini de kullanmakta ısrar ettiklerinde ortaya zorlama bir durum çıkıyor. “ Efe Berkcan gel yavrum” ya da “Tuğra Ömer hadi gidiyoruz” gibi şeyler duyduğunuzda size de garip gelmiyor mu?

Geçen gün “Sitare” ismini görünce bir dosya kapağında merak edip kökenine baktım. İngilizce de “star” olarak bildiğimiz asıl kökü Yunanca olan yıldızın Farsçadaki söylenişi olduğunu öğrendim. “Onur” ismi söyleniş olarak çok hoşuma gider ama, eğer o ve nur ayrı ayrı düşünülmemiş ise, yine İngilizcedeki “Honor” karşılığı olduğunu biliyor musunuz bilmem. Ya da “Volkan” ın Roma ateş tanrısının ismi olduğunu? “Öyleyse ne olmuş?” diyebilirsiniz. “Senin ismin Arapça -Farsça karışımı olunca bir şey olmuyor da başkasının ismi Latin kökünden gelince problem mi oluyor” da diyebilirsiniz. Aslında problem yok. Asırlardır iç içe yaşamış kültürlerden, birbirine geçmiş dillerden ortak isimler çıkmasında şaşılacak bir şey de yok. Ama bazen isim koyarken yeterince özenli davranmadığımızı da düşünmüyor değilim.

Takvim yapraklarında yazar “bugün doğanlara isimler” diye. Üzerindeki bu büyük borcu basit bir takvim falıyla savabileceğine inanan anne baba var mıdır bilinmez ama isimlerde başka türlü uğurlar aradığımız da yalan değil. Öncesinde çocuğunu kaybetmiş birinin yeni gelene “Yaşar” demesi, çok kızı olanın “bir kız daha geldi” haberini alınca, artık oğlan olsun diye “Döne” ismini seçmesi mesela.

Anlamı ya da kökeni muğlak da olsa, nihayetinde benim ismimin benim için özenle seçildiğini kabul etmeliydim. Odamda internetin başında iken bunları düşündüm. Tüm güçlüğüne rağmen, az duyulmuş bir isim taşımanın beni özel kıldığını ve aslında babama bunun için bir teşekkür daha borçlu olduğumu da.