Selam Üzerine

• 23 Kasım 2010 Salı 00:18:21

Arapça kökenli selâm sözcüğünün lügat anlamı: Ayıplardan, afetten salim oluş. Selâmet, emniyet. Sulh. Asayiş. Bütün korktuklarından emin olma. Allah’ın (C.C.) rızasına erişmek için müminlerin birbirlerine yaptığı dua.

Müminler birbirleriyle karşılaştıklarında büyük küçüğe; yürüyen durana; azlık çokluğa; hayvan veya vasıta üzerinde olan yerde yürüyene; yüksekteki aşağıdakine “Selâmünaleyküm” der. Bu “Selâmet sizin üzerinize olsun” anlamında bir esenleme sözüdür.

İnsanlar birbirlerine ilişkileri gereği selam verir, selam alırlar. Selam şekli ve dili ülkeden ülkeye, bölgeden bölgeye farklılık gösterse de anlamında bir farklılık taşımaz.

Merhaba, günaydın, selamünaleyküm, iyi günler, iyi akşamlar, iyi geceler gibi sözcük ve söz gruplarıyla selamlaşmanın yanı sıra gülümseme, el sallama, baş eğme, göz kırpma şeklinde jest ve mimikler de selamlaşma biçimi olarak görülür. Resmi üniforma içinde selam kurallara bağlansa da yine karşılıklı ilişki söz konusudur.

İlk insanların nasıl selamlaştığını bilmiyoruz. Sevgi, insanlıkla beraber var olduğuna göre, en azından sevgiyi, saygıyı ifade edecek bir şeylerin jest ve mimik biçimine sokulmuş olması gerek. Selamlaşma bir kültür işi, bir yaşam biçimidir.

Selamlaşma biçimi, sadece bir karşılaşma sözcüğünden ibaret olmadığı gibi temel olarak insanı yüceltmek ve ona değer vermek mantığı üzerine kurulmuş olup, aynı zamanda yaşanan hayata, yapılan işe dair düşünceleri ve iyi dilekleri de içerir.

Selamlaşma; sıcaklık, kardeşlik, dostluk, arkadaşlık, saygı, emniyet, huzur, sağlık, rahatlık, bana güvenebilirsin, iyi netice, kurtuluş, esenlik, sevgi, barış gibi manalara gelir. Fiziksel selamlama tüm bu kavramların ifadesidir. Kişinin ruhunda beslediği amaç ne ise fiziksel olarak bedeni de ona uyar, bir başka deyişle selamladığınız bir insana kötülük yapmayı düşünmezsiniz.

Selam, her şeyden önce bir duygu alışverişidir. Bu yönüyle insanın karakterini de bir noktaya kadar açığa vurur. Selamlama kişiler arasında güven açısından bir sözleşme gibidir, bir iletişim ve ilişkinin başlangıcı sayılır. Selamlaşmada, karşılıklı tanınma ve bilinme ile beraber ahenk içinde estetiği de getirir.

Selam verilen bir kişinin o selama daha güzeliyle veya en azından aynısıyla karşılık vermesi gerekir. Selamın karşılığını daha güzeliyle vermek, tam anlamıyla alçak gönüllü ve hoşgörülü olmanın ifadesidir.

“O Allah ki, O’ndan başka ilah yoktur. Melik’tir; Kuddûs’tur; Selam’dır.” (Haşr Suresi, 23)

Selam, Allah’ın kullarını, her türlü tehlikelerden selamete çıkaran, cennetteki kullarına selam eden Rahman sıfatlarından biridir. Selam vermek ise müminlerin birbirlerine en güzel dilek ve temennilerini sunma şekillerindendir. Selam verilen bir kişinin o selama daha güzeliyle veya en azından aynısıyla karşılık vermesi Kuran’da farz kılınmıştır:

“Bir selamla selamlandığınızda, siz ondan daha güzeliyle selam verin ya da aynıyla karşılık verin. Şüphesiz, Allah her şeyin hesabını tam olarak yapandır.” (Nisa Suresi, 86)

Âdâb-ı muaşeret kuralları muvacehesinde selâm verenin terennüm ettiği söylemin aynısıyla karşılık vererek selâmı almak caizdir. ‘Selâmünaleyküm!’ diyene, ‘Merhaba!’ şeklinde karşılık vermek hem muvafık, hem de şık olmasa gerek!

“Ona ’esenlik ve barış (selam)la’ girin. Bu, ebedilik günüdür." (Kaf Suresi,34)

"Sabrettiğinize karşılık selam size. (Dünya) Yurdun(un) sonu ne güzel." (Ra’d Suresi,24)

Bir başka ayette ise, müminin ölüm anında da Selamla karşılandıklarını Allah bize şöyle bildirmektedir:

“Ki melekler, güzellikle canlarını aldıklarında: "Selam size" derler. "Yaptıklarınıza karşılık olmak üzere cennete girin." (Nahl Suresi,32)

Görüldüğü gibi selamlaşmanın önemini, Kur´an-ı Kerim çeşitli örneklerle anlatmaktadır. Doğumdan ölene dek selam, hoşgörü, barış ve alçak gönüllülüğün simgesi olmuştur.

O Rahman (olan Allah)ın kulları, yeryüzü üzerinde alçak gönüllü olarak yürürler ve cahiller kendileriyle muhatap oldukları zaman "Selam" derler. (Furkan suresi, 63)

Selâmünaleyküm!