Kardeş Katli 2

• 26 Ekim 2010 Salı 00:21:18

II.BÖLÜM

“Fratricide” (1) diye batıda da bilinen ve sıkca uygulanan bir yöntemdir kardeş katli. Sadece Osmanlı’da ve Batıda mı? Hayır,En eski Türk devletlerine kadar gidin,Doğu medeniyetini inceleyin,hatta bütün dünya medeniyetlerinde karşınıza çıkar kardeş katli meselesi.Ama farklı isim ve uygulamalarla.

Aslında bizim medeniyetimizde sorunun temeli;Türklerde belirgin bir “VERASET” sisteminin olmamasıdır.İlk Türk devletlerinden Osmanlı’ya kadar,çok az istisna hariç(Memluklarda olduğu gibi)ülke hanedanın ortak malı sayılıp,en güçlü/zeki/cevval…olana başa geçip meşru hükümdar olma hakkı verilmiştir.Bu durum sürekli taht kavgalarına,iç karışıklıklara zemin hazırlamıştır.İşte Osmanlı bu kültürel mirası devralmıştır.Hem de yakın dedeleri Selçuklulardaki taht kavgalarını,fetret devirlerini bilerek.(2)

OSMANLI’DA KARDEŞ KATLİ UYGULAMALARI

1- ) Meşru otoriteye(padişaha)karşı gelip,açıktan isyan edenler:Bu tarz iç isyanların geçmişte(hatta bugün de) cezası idamdı.Osmanlı da aynı uygulamayı devam ettirmiştir.Mesela I.Mehmed’in isyan eden şehzade İsa ve Musa Çelebileri idam ettirmesi,Yavuz Sultan selim’in İsyan eden oğlu şehzade Kokud’u (3) idam ettirmesi gibi.

2- ) İsyan edileceğine dair güçlü kanıtlar bulunup idam edilenler:Bu idamların da cezası idam olmalıdır.Yakın tarihimizde de böyle idamlar yaşanmıştır(1926 yılında Atatürk’e suikast PLANI yaptıkları gerekçesiyle birçok Milletvekilinin de içerisinde bulunduğu 13 kişi-sonradan sayıları17’ye çıkacaktır-bir ay içinde yargılanarak idam edilmişlerdir.)

3- ) Komşu ve düşman devletlerle ittifak yapıp isyan edenler: Mesela Düzmece Mustafa’nın Bizansla,Şehzade Ahmed’in Safavilerle ittifak yapıp idam edilmeleri gibi.

4- ) Padişahın eşi ya da bazı devlet görevlileri tarafından yanıltılması sonucu idam edilenler:Böyle bir uygulamadan yönetim zafiyeti olduğu anlaşılır.Mesela,Kanuni Sultan Süleyman’ın Şehzade Mustafa’yı idam ettirmesi gibi.

5- ) Hiçbir suç emaresi olmadan İdam edilenler: Sanırım beni, sizleri ve Kamu vicdanını rahatsız edip üzen ölümler bunlar olsa gerektir.Yıldırım Bâyezıt’ın kardeşi Yakup’u,III:Murad’ın 5 kardeşini,III.Mehmed’in 19 Kardeşinini –hem de çok küçük yaşlarda-öldürtmesi bu kabil olaylardandır.Her şeyin doğrusunu Allah(CC)bilir.Ama eldeki bilgiler doğruysa zulmetmişlerdir ve bu masumların vebaliyle öteki dünyaya gitmişlerdir.(4)

BİRAZ HASSASİYET

Osmanlı devletinin kurucusu Osman Bey’in amcası Dündar Bey’i öldürerek(1298) kardeş katli uygulamasını fiilen başlattığı iddia edilmektedir.
Oysa bu iddiayı ortaya atan İbn-i Kemal Tevarih-i Âl-i Osmani’de zayıf bir rivayeti naklederek Dündar Bey’in Bilecik Tekfuru’nun yakalanmasına engel olduğu ve bazı Tekfurların Osman Gazi’ye hazırladıkları suikast planından haberdar olup Osman Gazi’ye söylemediği için idam edildiğini rivayet eder. Tam da bu noktada Profesör Akgündüz haklı bir itirazda bulunarak bunun “zayıf rivayet” olduğu itirazında bulunur. Eğer bu rivayet doğruysa zaten Dündar Bey idam edilmelik suç işlemiştir. Niçin Osman Gazi’ye iftira atılmaya çalışılmaktadır? İşin daha vahim yanı ise Dündar Bey’in idam edildiği söylenen 1298 den daha önce ölmüş olması çok kuvvetle muhtemeldir. Ama ısrarla birileri kardeş katli yapanlar listesine Osman Gaziyi de almaktadırlar niçin acaba? Sahi biz daha Osmanlı’nı Kuruluş tarihinde bile ittifak halinde değiliz, değil mi?

BİR İSYANIN ANATOMİSİ VE SON SÖZ

Şehzade Cem isyanını bilmeyenimiz yoktur. Fatih’in küçük oğlu Cem abisi Bayezit’e karşı uzun yıllar sürecek bir isyan hareketine girişmiştir. Bu isyan sırasında bakın neler yaşanmış:
İLK İSYAN : 4000 kişilik Cem Sultan’ın ordusu 2000 kişilik Ayas Paşa kumandasında ki Sultan Bayezid’in ordusunu yenmiş Bursa’da Padişahlığını ilan etmiş hatta para bile bastırmıştır.
İKİNCİ İSYAN : Yukarıda ki olaydan sonra Sultan Bayezit’in üzerine geldiğini öğrenen Cem Sultan, ağabeyine ülkeyi ikiyi bölme teklifinde bulunmuştur. Bu teklif kabul görmeyince yapılan savaşı kaybedip Karaman’a oradan da Memluklara sığınmıştır. Buradayken ağabey’i kendisine taht iddiasından vazgeçmesi karşılığında bir milyon akçe tahsisat bağlanacağını söylemiş ama Cem Sultan bu teklifi kabul etmemiştir.
ÜÇÜNCÜ İSYAN: Tekrar Anadolu’ya dönen Cem Sultan Karamanoğlu Kasım Bey’le ittifak yapmıştır. Bunun üzerine Sultan Bayezit ikinci bir teklifle Kudüs’te oturmasını istemiş ancak Cem Sultan bu teklifi de reddedince 5000 kişilik bir ordu karşısında yenilmiştir. Kasım Bey’in kışkırtmasıyla bu defa da Rumeli’ye geçip ordu toplamaya karar vermiştir. Arkasından Rodos Şövalyelerine sığınarak büyük bir hata yapacaktır. Artık, Batı Hıristiyan âleminin elinde tutsaktır. Onu Osmanlıyı bölmek ve Balkanlardan çıkartmak için bir fırsat olarak görmektedirler.

Bu macera uzayıp gidiyor.Bu bir macera mıdır? Bilmem. Ama gerçek olan; binlerce vatan evladı ölmüştür.Şimdi iki soru sormadan edemeyeceğim:

Birinci soru:Bir şehzadenin ölmesi mi uygundur? Binlerce vatan evladının ölmesi mi?

İkinci soru:Günümüzde Kardeş katline karşı çıkanlar, bunun bir barbarlık olduğunu söyleyenler, zavallı(?)Osman oğulları şehzadelerine mi acımaktadırlar?Yoksa Osmanlı’yı kötülemek için buldukları fırsatı(!)kaçırmama gayretkeşliği içerisinde midirler?

Selami Sevinç
Tarih Öğretmeni/Ankara 2010
Notlar:
(İ)Halil İnalcık hocamız Osmanlının kuruluş tarihinin 1299 değil1302 Palekanon Savaşı olduğunu söylüyor.Böyle bir ortamda kesin yargılardan kaçınmak gerekir sanırım.
Dipnotlar:
1 ALDERSON,Anthony Dolphin,Ceviren:Şefaettin Severcan,Osmanlı Hanedanı,İz Yayıncılık,s.57
2 SEVİM Ali,YÜCEL Yaşar,Türkiye tarihi I,TTK 1995 vd KÖYMEN,M.Altay,Anadolu’nun Fethi,DİB Dergisi,Ank1961
3 AKGÜNDÜZ,Ahmet,Bilinmeyen Osmanlı,Osm.Araştırmaları Vakfı Yayınları,İstanbul 1999,s.86
4 Adı geçen eser.s.87
5 İbn-i Kemâl,Tevârih-i Âl-i Osmân,I.Defter,s.70
6 AKGÜNDÜZ,Ahmet,Bilinmeyen Osmanlı,Osm.Araştırmaları Vakfı Yayınları,İstanbul 1999,s.37-38
7 KÜÇÜK,Yalçın,21 yaşında Fatih,Elips Yayınları,Ankara 2005,s.64-65