Bir büyüğümüz sohbetinde, Şöyle bir ifade tarzı seçmişti:
1-Zaman
2-Mekân
3-İnsan
Zamanın olacak: geniş bir zaman dilimi, bu dilimin büyüklüğü sizin tahayyülünüze bağlı, belki bir an belki asırlar süregelen. İki hareket arasındaki süredir. Hareket ve maddenin nesnel hali zamanla belirtirilir. Zaman yoksa nesnellikte yoktur. Cismin belirleyici faktörü zamandır. Hareket hızı ne ise hızın hareketi odur. Değişmeyen değişimler bütünüdür. Zaman dalgaları içerisinde ileri ve geri yer değiştirebilir. O halde zaman bulunduğun andır Önüne konan bir fırsat Her an senin her geçen anda senden gitmiş demektir. Senden çıkanı düşünmektense sana doğru geleni düşünmek lazım. Geçen zaman ömürden gidiyor. Bir hareket olacak ki zaman olacak.
İltifat etmezsin hayli zamandır.
Efendim efendim benim sultanım,
Bir lahza varlığım sensiz haramdır,
Efendim efendim benim sultanım… Dizelerine baktığımızda fırsatlar zamana endekslidir. Değerlendirmek ve verimli hale getirmek kişiye kalıyor.
Mekân ise zemin, yer, anlamında. İnsanı çevreden belli bir ölçüde ayıran, mekân ve içinde eylemlerini sürdürmesine elverişli olan boşluktur. Mimari bir mekân yaratmak, geniş anlamdaki; doğadan veya peyzaj mekânından insanın kavrayabileceği bir bölümü sınırlamaktır. İnsan yapıtlarının arasında kalan mazgal siperi ve bunlarla sınırlanan yer. İslam her meseleyi sınırsız bir mekân içinde sınırlı ve sonlu olarak kavramaktadır.
Mekân: Zamanı dahi yüklenmiş bir görünüm arz eder. Zamanı yüklenmiş olmak demek, bir bakıma tarihi sırtlıyor olmak, geçmişe dair olanı kavrıyor ve bugüne getiriyor olmak demektir. islamiyet te gördüğümüz bu anlayış meseleyi
düşünecek ve tartışacak bir zemin olarak mekânı bulur kendine. Zira insan zaman ve mekân mevhumları olmadan kavrayamaz. Mekânı ve zamanı sınırsız tutmak düşünce ufkunu sınırsız tutmak demektir. Ancak bu sınırsızlık içinde meseleyi tehdit etmek ancak birleme, yani tevhit akidesi ile açıklanabilir. Zira her şeyin fani oluşu ancak zaman ve mekânla beraber anlaşılabilir.
İnsan; zaman ve mekânla sınırlanmıştır. İnsan muhayyilesi zaman ve mekân mevhumları olmadan çalışmaz. İslam insanı insan eder. İslamsız insan yemekten içmekten başka bir fili olmayan, aklını kullanmayan bir varlıktır.
Her ne kadar insanın kurdu insandır da dense, insanın derdi yine insandır.
İnsan diğer canlı türlerden ayrı olarak düşünen bir varlıktır.

Akıl, zekâ sahibi olmakla hayvanlardan üstün olan varlık. Ancak akıl ve zekâsını kendi çıkarı uğruna çevreye ve diğer canlılara zarar verme yönünde kullanarak, bu üstünlüğünden vazgeçme büyüklüğünü gösterebilmiş tek canlı türüdür.

O halde zamanın olacak,bu zaman içinde senin barınacağın mekanın olacak,bu mekanda ilmin ilmek ilmek dokunduğu insan unsuru olacak benim efendim bu kadarla iktifa edelim biz.
======================AR===================