MARDİN
Mardin tarihin bilinen en eski yerleşim yerlerinden biridir. Çevresi kürt olduğu halde Siirt ile birlikte şehir merkezi arapça konuşur. Benim anlatmak istediğim
Resmi tarih veya ansiklopedik tarih yada netten bulunabilecek tarih değildir. Biraz düşündüren biraz tebessüm ettiren Mardin in bilinmeyen yönlerini anlatmak istiyorum:
Siirt il merkezi ile Mardin il merkezi arapça konuşur. Kimileri bunlar
İslamlaşan Asuriler dir der kimisi arabistandan sürülmüş araplardır der.Ne olurlarsa olsunlar bütün çevreden ayrı bir özelliktedirler. Mardin Küdüs ve Venedik ile birlikte dünya kültür mirasına aday bir şehirdir. Müslümanlar büyük çoğunlukta olmalarına karşın şehirde
Hırıstiyanlar ve yezidiler de önemli oranda yaşarlar..Üç dine mensup guruplar genelde
barış içinde yaşarlar. Dışardan çomak sokulup karıştırılmadıkça çok iyi geçinirler. Olan kırgınlıklar da çok kısa süre içinde bir çözüm yoluna konulur ve hoş görü barış ve sevgi yerleşir eskiden olduğu gibi..
Mardin dağın yamacına kurulmuş en üstte Mardin Kalesi olmak üzere bir kartal yuvası gibidir. Bir evin üstü diğer evin bahçesi gibidir. Adeta. Merdivenin basamakları gibi şehir dağa tırmanmaktadır. 60-70 yıl önce çevrenin tek şehri ve alışveriş merkeziydi.
Çevre köylerden hayvanlarıyla şehre çıkan köylüler şehirli için bir eğlence aracıydı adeta:
Bütün çarşı esnafı birbirini tanır ve birlikte hareket ederdi. Bozuk kürtçeleri ile köylülerle alay ederek konuşurlardı..Gözlerine kestirdikleri bir köylüyü tiye alır kahkahalarla bütün çarşı çınlardı. Önceden sözleşmiş gibi tuzakalarına düşürdükleri bir köylüyü gördüklerinde çarşı esnafı koro halinde kahkahayı yüksek perdeden patlatırdı.
Bazen ocakta kızdırdıkları demiri çarşının ortasına atar yoldan geçen köylüyü görünce ‘Babanın hayrına o demiri verirmisin derdi’ biri: Köylü demiri alınca eline yapışırdı derisi soyulurdu zavallının, bütün çarşı tetikte basardı kahkahayı.. Köylü ne yapacağını şaşırırdı. Bazen anahtara ince ip bağlar kamufle eder yola bırakırdı yine köylüye ‘şu anahtarı ver babanın hayrına derdi biri’köylü almak için eğilince çekerdi ipi köylü şaşırır esnaf kahkahayla gülerdi.. Belki de tek eğlenceleri böyle durumlardı. Kazara biri dövüşmeye kalksa bütün çarşı başına çullanırdı adam perişan olurdu.
Babamın amcası hastalanmış doktora gitmiş sonda yapmış doktor idrarını tutamaz olmuş zavallı. Namazında niyazında bir adam. Bazen bir namaz için iki- üç kez abdest aldığı oluyormuş. Her abdestte de belden aşağısını elbiselerle yıkıyormuş. Yaz- kış bu çok zor bir durum. Köyden Mardin e giden bir komşusuna naylon torba getirmesini söylemiş. Komşu nedenini sorunca da::
-Namaz kılamıyorum elbiselerim kirleniyor idrardan , Benimkini koyacağım içine idrar damlaları elbiseme bulaşmaz ki namaz kılabileyim demiş.
Köylü Mardine gitmiş işini görmüş dedemin siparişi aklına gelmiş onu dalayım demiş. Argo ve doğrudan doğruya penis torbası varmı diye bir dükkana sormuş. (Penis torbası benim söylemim, o anlama gelen argo sözcük kullanmış) dükkancı birkaç kez tekrarlatmış kahkahalarla gülmüş bende yok komşu dükkana sor demiş. Bu şekilde herkes gıdasını aldıktan sonra komşuya bak demiş. En son şehrin genelevine kadar yollamışlar adamı. Tabiki penis torbasını alamadan gelmiş adam…
Mardin in bu özelliği ilkin Meşkiniler aşiretinin Mardin merkeze yerleşmeye başlamasıyla son buldu..Şimdi biz dayı yeğeniz diyorlar kürtlere. Ama hala bazı Mardin esnafı yerliye bir fiyat yabancıya başka fiyat söylüyor. Bu özelliğini hala koruyanlar da var…
29 HAZİRAN 2010 Necirvan ŞENGALİ…