Yaprakların Üzerindeki Gözenekler

• 7 Mayıs 2010 Cuma 13:29:14

Bitkilerin üzerinde bulunan gözle görülemeyecek kadar küçük olan gözenekler, yani delikler son derece önemli görevlere sahip yaratılış harikalarıdırlar. Bu delikler sayesinde bitkiler ısı ve su transferi sağlayarak fotosentez için gerekli olan karbondioksiti atmosferden temin edebilirler. Bununla beraber açılıp kapanabilen bir yapıya sahiptirler.

Bitkilerde bulunan bu gözenekler genellikle yaprakların alt kısımlarında bulunurlar. Bu vesile ile güneş ışığının yaprak üzerindeki olumsuz etkisi en aza inmiş olur. Bitkilerdeki suyu dışarı atan bu delikler eğer yaprağın üst kısmında yer alsalardı, güneş ışığına çok uzun süre maruz kalmış olacaklardı. Bu durumda bitkinin sıcaktan ölmemesi için gözenekler, bünyelerinde bulunan suyu devamlı olarak dışarı atacaklar ve bunun sonucunda da bitki su kaybından dolayı kuruyarak ölecekti.

Yaprakların üst deri dokusu üzerinde ikişer ikişer yerleşmiş bulunan gözeneklerin biçimleri fasulyeye benzer. Karşılıklı iç bükey yapıları, yaprakla atmosfer arasındaki gaz alışverişini sağlayan gözeneklerin açıklığını ayarlar. Gözenek ağzı denilen bu açıklık, ışık, sıcaklık ve nem gibi dış koşullara göre değişiklik gösterir. Gözenek ağızlarının açıklığı veya küçük oluşu ile bitkinin gaz ve su alışverişi düzenlenir.

Adeta dış ortamın tüm özellikleri göz önünde bulundurularak tasarlanmış olan gözeneklerin yapısında çok ince detaylar vardır. Dış ortam koşulları sürekli değişir. Nem ve gaz oranı, sıcaklık derecesi, havadaki kirlilik… Ancak gözenekler tüm bu değişken şartlara uyum gösterebilecek mükemmel bir yapıdadırlar. Bitkiler bütün bu özelliklere aynı anda, eksiksiz bir şekilde sahip oldukları takdirde fonksiyonlarını yerine getirebilirler. Dolayısıyla bitkilerde bu gözeneklerin tesadüfen oluşabilmeleri imkânsızdır. Canlı ve cansız her şeyin yaratıcısı olan Allah, bitkileri de sonsuz ilmi ile kuşatmıştır. Allah Haşr Suresi’nde yaratışındaki bu kusursuzluğu şöyle bildirmektedir:

O Allah ki, yaratandır, (en güzel bir biçimde) kusursuzca var edendir, ’şekil ve suret’ verendir. En güzel isimler O’nundur. Göklerde ve yerde olanların tümü O’nu tesbih etmektedir. O, Aziz, Hakimdir. (Haşr Suresi, 24)