DESSİN HUMORİSTİQUE TURHAN

• 18 Mart 2010 Perşembe 13:50:11

1979 yılında aldığım ilk karikatür albümü Turhan Selçuk’un “SÖZ ÇİZGİNİN” adlı eseridir.Kağıt ve baskı kalitesinin mükemmelliği ve içerik zenginliği bakımından öyle sıradan bir albüm değildir.


Milliyet yayınlarından çıkan bu ‘SÖZ ÇİZGİNİN’ eserinden Turhan Selçuk’un sanat anlayışını ve dostlarının hakkındaki görüşlerini öğrenme imkanına sahip oldum.
Tabi ardından yine çok önemli çalışmalarından olan ‘Abdülcambaz’ külliyatına da sahip oldum.


Turhan Selçuk: Karikatürün çizgiyle mizah yapma sanatı olduğunu.
Mesela bugün çizilen karikatür yarınki insanlara bir şeyler söylemesi gerektiğini.
Günlük çizilen karikatürlerin de öyle sanıldığı gibi kelebek ömürlü olmadıklarını.
Çizgilerde; fiziki kusurların abartılarak kişilerin gülünç hale getirilmesinin ahlaki olmadığını.
Karikatüristin sözlerinin çizgiyle olması gerektiğini.
Yoksa bir desenin altına fıkra yazan kişilerin karikatürist adını taşımaya haklarının olamayacağını.


Çizdiği tiplerin birbirine benzemesinin bir üslup, bir tarz olduğunu.
ve aynı anlayışın çok sevdiği karikatürist Chaval’da da mevcut olduğunu. Esas olanın karikatürdeki mesajın olduğunu.


Ayrıca karikatürün bir fikir mizahı olduğunu belirten Turtan Selçuk. Karikatürün insanları güldürmek zorunda olmadığını.


Karikatürist, fikrini ifade ederken de mutlaka bir sanat anlayışına sahip olmak mecburiyetinde olduğunu.
Çizgilerdeki hususiyetin çizerin imzası olduğunu ve ayrıca her karikatüristin bir dünya görüşü, bir ideolojisinin de olması gerektiğini savunmaktaydı...


Turhan Selçuk 1950 sonrası yakın arkadaşı Semih Balcıoğlı ile birlikte Türk Karikatürünün yüz akı olmuşlar ve Karikatürü sözden arındırarak Türk Karikatürünü çağdaş karikatür düzeyine çıkarmışlardır.


Seksenli yılların ortalarında Karadeniz gazetesinde düzenlediğim Taka Mizah Sayfasını diğer ustalarla birlikte Turhan Selçuk’a da gönderdiğim halde,
Turhan Selçuk’tan bir değerlendirme alamamıştım.


Fakat beklemediğim bir anda aldığım bir mektup; Turhan Selçuk’tan gelmekteydi.
Çalışmalarımızı çok beğendiğini, uzun zamandır cevap verememesinin nedeni olarak; gözlerinden rahatsızlık geçirdiğini belirtme nezaketinde bulunmuştu.


Bir gün Semih Balcıoğlundan, Türk karikatürüne birlikte yön verdikleri Turhan Selçuk’u değerlendirmesini istediğimde:
Turhan Selçuk’a çok kızmıştı.
Hatta sadece Turhan Selçuk’a değil Ali Ulvi Ersoy’a de çok kızmıştı.
Neden mi?
“Çünkü çok büyük usta olmalarına karşın tembellik ediyorlar!” demişti.
Zira Semih Balcıoğlu; bu ustaların hiç durmaksızın çizmelerini arzulamaktaydı.


Hani kaksız da değildi...
İşte aradan on yıl geçmedi ki; Ali Ulvi Ersoy, Semih Balcıoğlu ve son olarak da dünyanın gelmiş geçmiş 106 çizerinden biri olan Turhan Selçuk dünyaya veda etti.
Evet ölen Turhan Selçuk ama eksilen Türk karikatürü ve dudağımızdaki tebessüm olmuştur.
Sanatın başı sağ olsun!.