tabii deri hakkında..

• 16 Mart 2010 Salı 14:29:03

Ben yaklaşık otuz senedir derinin bir ucundan tuttum,birşeylerini anlamaya başladığıma inandığım zamanlarda da yoğun çalışma hayatımın sonuna gelmiş oldum.Öğrenebildim mi;hayır.Anlayabiliyor muyum,eh işte.Edebiyat defterinde ben çok çok yeniyim.Şiir yazmaya çalıştığım gibi,kendi piyasam hakkında sizleri de az da olsa bilgi sahibi yapmaya çalışacağım;müsadenizle..
Deri bildiğiniz gibi: Dana,inek,manda olarak büyük baş hayvan lardan,keçi,koyun gibi küçük baş hayvanlardan ve onların sırtındaki derilerin işlenmesiyle elde edilir,üretilir.Ülkemizde domuz tüketilmediğinden,yani eti yenmediğinden ve dini inanışımız gereği derisini de büyük oranda işlemiyoruz.Deri işlentisinin yapıldığı fabrikalara Tabakhane diyoruz.Ham deri yani,mezbahanelerde kesilen hayvanların derileri toptancılar tarafından toplanır,kalitesine göre sınıflandırılır ve satışa hazırlanır.Bazı büyük kesim yapan firmaların kendi mezbahaları da vardır ve onlar kestikleri hayvanların derilerini kendileri satarlar,tabii ihaleler açılarak.Türkiyede özellikle büyük şehirlerde kesimler makina kesimi dediğimiz otamatik makınalarla yapıldığından(hayvanın başı yine kasaplar tarafından bıçaklarla yapılıyor)derileri bıçakla değil makina mağrifetiyle soyuluyor.Bunun deri için çok büyük önemi vardır.Eskisi gibi bıçakla yapılan soyumlarda bıçakların eti deriden ayırırken kaçtığında deri de kesilirdi ve bu tür kesikler yada yaralanmalar nedeniyle deri değerinin eksilmesine neden olurdu.Biz bu tür kesiklere İspire diyoruz.İspirelerin sayısı arttıkça deri o oranda değer kaybediyor olduğundan makine soyumu derilerin değeri de fazladır.Tabakhaneler,ihtiyaçları oldukça toptancılardan veya bu firmalardan deri temin etmek üzere ellerindeki eksperler ile derileri kontrol eder ve derinin kilosuna göre ayrılmasını sağlarlar. Her tabakhane üreteceği deriye uygun kiloda ham deri alır,toplar.ham deriler,10-12, 12-14, 14-16, 18-20, 20-22, ve ağır olarak sınıflandırılıp bu kilolara göre de ihtiyac duyulan mamüle göre alım yapılır.derinin alınıp tabakhaneye getirilmesinden sonra,tartılır,içeri alınır ve tuzları silkildikten sonra kuyruk,kelle-kulak kesilir ve kanatlar Etleme denilen işlem için makinalarda derinin kalan et parçaları temizlenir ve Zırnık havuzlarına atılır.Zırnık havuzları derinin üzerindeki kılların dökülmesi işlemidir.Zırnık havuzunda biriken kıllar toplanır ve fırça üreticilerine ve battaniye üreticilerine satılır.Zırnıktan çıkan deriler sıkılır ve cilt temizliği dikkate alınarak kalitelerine ayrılır.Ayrılan kaliteye göre satıştan gelen siparişe göre ilgili kaliteden deriler ayrılıp kalınlıkları istenen seviyeye getirilmek için deriler yarılır.Yarma işleminden ciltli derinin yanında bir de yarma tabir ettiğimiz deri daha çıkar.Bir hayvandan bir deri çıkar sözü aslında yanlışmış değil mi? Bu aşamadan sonra deriler dolaplarda istenen renklerde boyanmak üzere su,boyalar,yağlar,kimyasallar konur ve ısıtılarak ve dolaplar döndürülerek yaklaşık 10-12 saat işlem devam eder.Su ısındıkça o derecede eriyecek boya erir boyanır,ardından ısı arttıkça diğer boyalar da eriyerek boyama işlemi tamamlanır.Renk tutmadığında iyileştirme işlemleri yapılır.Dolap boyasından rengi tutan deri boşaltılır ve konveyörlerde asılarak çamaşır gibi istenen nem oranında kurutulur.deri sonra PATPATdenilen makinalarda fiziksel yumuşatma işlemine alınır.