Elî Herîrî ( 1010 – 1078)

• 11 Şubat 2010 Perşembe 04:02:27

Eli Heriri hakkında çok şey bilinmiyor.
Eli Heriri, kendi döneminde Şeyh Eli Heriri adı ile bilinir.
Herir Köyünün Soran bölgesinde olduğunu belirten rivayetler vardır.
şimdiki verilere göre, Kürt şairlerinin ilki Hamedanlı Baba Tahir’dir. Baba Tahir Hemedani Kürtçenin Lori lehçesi ile yazmıştır. Kurmanci lehçesini ilk kullanan da Şeyh Eli Heriri’dir. Şeyh Eli Heriri Kürt edebiyatının öncülerindendir.
Eli Heriri’nin ailesinden birçok kişi tarikat şeyhi olarak yetişmiştir. Babası Şeyh olmakla beraber aynı zamanda medrese hocasıydı. Eli Heriri, ilk eğitimini babasının medresesinde almıştır. Şiirlerinde Elî (Ali), Eliyo veya Şêx Elî ismiyle karşımıza çıkmıştır. Bizim elimizdeki şiirlerinde, her bir şiirinde bu üç isimden birini kullanmıştır. Bu güne kadar bize ulaşan şiirleri incelediğimizde, kaideli şiirlerin ona ait olduğunu görürüz. Şüphesiz Eli Heriri, bilgin bir şahsiyet olarak Kürt toplumunu tahlil etmiştir.
Eli Heriri’nin ismini ilk olarak yazılı kaynaklarda Şêx Ehmedê Xani’nîn Mem U Zin’inde görüyoruz.
Şiirleri zarif ve ahenklidir.

Ölümü hakkında farklı bilgiler mevcuttur. Hicri 970 (M:1078) yılında öldüğü ve kabrinin kendi yurdunun dışında olduğu söylenir.

Ger Hûn Bibînin Narê Eşq

Ger hûn bibînin naré eşq,
Tené li bom zarî dikin,
Her kes bizanét halé eşq
Bi hîle dijwarî dikin.

Bi halé eşq bexîl bûbûm
Her dem di dem zelîl dibûm,
Bé réh û bé delîl dibûm
Her kes bi xemxwarî dikin.

Hûn bar mekin xemén di zor,
Le hesreta vardén di sor
Çavé di reş bisk téne dor,
E’ nîya bi nûr tarî dikin.

E’ nîya bi nûr zilf têne ser,
Rengîn dibin şems û qemer,
Reşmar ji perdané neder,
Li er’era yarî dikin.

Hoş û er’ era şimşa diket,
Teşmîn reva sebir û xîret,
Qahû medet, ahu medet
Çeşman çi xubarî dikin.

Çavé li rojé bîne kom,
Came mey anî ji bom
Emir kir lazim vexom,
Mestî j imin jarî dikin.

Mest û şerab qendavé,
Êsir û bendét vé şevé
Ger vesfé yaré ez bibém
Hûn terkî huşyarî dikin.

Aşk Ateşini Görmek İçin ( Türkçesi)

Aşk ateşini görmek için
Benimle bir kez konuşun yeter
Herkes bilsin aşk halini
O hep zulmeder hileyle.

Sarhoş oldum aşk haliyle
Hakir oldum günden güne
Yolsuz ve delilsiz kaldım
Çilekeş eder herkesi.

Gamı yük etmeyin fazla
Gül hasretinde olanı
Gözü perçemle dolanı
Bedbaht eder alnı nurlu olanı.

Dökülür nurlu alına zülüf
Renk verir güneşe aya
Perdeden görünmez yazma
Ardıçla yarenlik eder.

Açar saçını bozguncuya
Koklatır ne ar ne haya
Aman, eyvah, yazık oysa
Gözler nasıl da kül eder.

Günüme doldu o gözler
Şaraptan verdi bir kadeh
İç dedi hemen emretti
Sorhoşluğu zehir eder.

Çevirir meyi şerbete
Bu gece esir köleyim
Vasfını söylesem yarin
Uykuya ah düşman eder.

ceviride hatalarım olabılır kusura bakmayın..

Beğen