Çin dinlerinden olan Konfüçyüs’çülül ve Taoizm’deki (Lao-Tzu)’nun düşü-nüşündeki Tao terimi; yol, doğruluk, dünya düzeni anlamına gelir.
Bu dinlerin temelinde Ying ve Yang prensipleri vardır. Birbirilerine zıt görü-nen olumsuz ve olumlu prensipleri olan iyi-kötü, karanlık-aydınlık, soğuk-sıcak, yaş-kuru, dişi-erkek, yer-gök gibi gerçekler aslında, birbirileriyle bağlantısı vardır

Esas itibariyle Hindistan’dan gelen Budizm dininde ise buna benzer inanışlar olduğu gibi bu dinde de tek tanrı vardır. Tıpkı Hıristiyan, Katolik, Yahudi, Ermeni ve Müslüman dinlerinde olduğu gibi Kâinatı ve içinde biz insanları var eden Allah’a inanılır.
Burada her dinin kendi inanış biçimleri olduğu gibi inandıkları Peygamberler, nazil olan kitapları, mezhepleri, tarikatları ve kurumları vardır. Şüphesiz tüm dinlerin temelinde esas olan doğru bir yol vardır.

Hz. Mevlâna ve Yunus Emre gibi düşünen bir Filozof Markus Orelyus (Marcus Aurellius): İnsanlar birbirileri için yaratılmışlardır. Öyleyse onları ya eğitmeli, ya da onlara katlanmalısınız. Binlerce yıl yaşayacakmış gibi davranma. Yaşadığın sürede, elinden geldiğince iyilik insanı ol.

Yine Hz. Ali gibi düşünen bir filozof Epiktetos: Ayak, pabucun ölçüsü olduğu gibi herkes için servetin ölçüsü de bedendedir. Ve Bir güzel söz söyleme sanatı varsa, birde güzel dinleme sanatı vardır.

Seneca: İyi olan her şey, herkes ile ortaktır. Ve Zenginliğin sınırı önce gerekli olana sonra yeteri kadarına sahip olmaktır.

Yunan Mitolojisi’nden: Doğaya uygun davranmak akla uygun davranmak-tır. Bu da insanın kendi kendine uygun davranmasıdır.

“Akla uygun davranmak” tabi ki “Aklın yolu birdir.” Görüşünü doğrular. İnanç dünyasında her ne kadar ana yollar çok ise de esas olan akıldaki doğru yoldur.
O doğru yol, doğruluğunda yoludur. Doğruluk yolu kişiye göre değişir. Kişiler bu yolu, kendi arzu ve isteklerine göre yönlendirerek kendilerini bir şey zannederler.
Esas itibariyle iyi ve kötü, doğru veya yanlış gibi akla uygun gelen
Rahmani: Hâk yolu veya doğru yol, Şeytani: kötülük yolu veya yanlış yoldur. “Her koyun kendi bacağından asılır.” Misali insanların inançları ne olursa olsun herkes, dünyadaki yaşama biçimiyle, düşünce ve uygulama şeyliyle hürdür.

Saygı ve Muhabbetlerimle
Mansur Ekmekçi