)( ÖZLEŞİM AKADEMİ - 5 - özleşim öğreniyoruz …)(


“özleşim” öğretmek amacıyla daha önce özleşim atölyesine asmış olduğum çalışmayı sizlerle ve merak edenlerle paylaşmaya devam…

Mâni:

başta aşk olmak üzere hemen her konuda yazılabilen bir halk edebiyatı nazım türüdür. Çoğunlukla 7 heceli dört dizelik bir bendden meydana gelir. Ama dizeleri 4-5-8-10-14 heceli kalıplarla söylenmiş maniler de vardır.

Birinci, ikinci dördüncü dizeler birbirleriyle kafiyeli, üçüncü dize serbesttir.

Kafiye dizilişi " aaba’dır" . " Aaaba " düzeninde maniler de vardır.
İlk iki dize hazırlık dizeleridir. Son iki dize ile anlam bağlantısı yoktur. Asıl anlatılmak istenen son iki dizede verilir. Maniler çeşitlere ayrılır.

Düz mâni :
Yedişer heceli dört dizeden oluşur. Kafiyeleri genellikle cinassızdır.

Kesik mani :
Birinci dizesi 7 heceden az, anlamlı ya da anlamsız bir sözcük grubu olan maniler. Bu kesik dize sadece kafiyeyi hazırlar.
kahvehane ve meydanlarda söylenen ve ilk dizeleri "aman aman !" ünlemi ile doldurulan manilerse " İstanbul manileri" denir.

Cinaslı mâni :
Kesik manilerde eğer kafiye cinaslı ise bunlara cinaslı mani denir.

Yedekli mâni :
Düz maninin sonuna aynı kafiyede iki dize daha eklenerek söylenen maniler. Cinaslı kafiye kullanılmaz, birinci dizeleri anlamlıdır.
Yedekli maniye artık mani de denir.

Deyiş :
İki kişinin karşılıklı söylediği manilerdir. Soru cevap şeklinde düzenlenir. Bir başka kişinin ağzındanmış gibi de aktarılabilir....


bu çalışmamızda bir Özleşimâni inceleyelim....iki farklı şekliyle...

ör:
2.

Saçında gülleri var

Şirinde dilleri var

Göbek atar salınır

Elinde zilleri var

______________________________________________________________
A).

Saçında gülleri var
. __ . / __ . . / __

Şirinde dilleri var
. __ . / __ . . / __

Göbek atar salınır
. __ . / __ . . / __

Elinde zilleri var
. __ . / __ . . / __



1.dize=2.dize=4.dize=(a)==>hece ölçüsü :( 3 + 4 )= 7 heceli

3.dize==>(b)=hece ölçüsü=(4+3)=7 heceli

kafiye dizilişi: aaba

( aaba )=özgün özleşim ölçüsü: ( . __ . / __ . . / __ )


________________________________________________________________

B)

Saçında gülleri var =a
. __ . / __ . . / __

Şirinde dilleri var =a
. __ . / __ . . / __

Oynamaya çağırır =b
__ . . . / . . __ b= farklı ikinci bir ölçü kullanılmıştır...

Elinde zilleri var
. __ . / __ . . / __ =a





not:şiirin B) halinde iki ayrı özleşim ölçüsü uygulanmıştır....

1.2.4.dize özleşim ölçüsü=( . __ . __ . . __ ) = aaa
3.dize .özleşim ölçüsü =( __ . . . . . __ ) = b





şimdi sizlerde bir Özleşim mâni denemek istemez misiniz...?

manilerinizi bekliyoruz...


sevgi saygı selamlarımla...





SABİHA KÜÇÜKTÜFEKÇİ - 27 Aralık 2008 Cumartesi