ŞİİRDE AHENK




Şiir kelimelerle güzel biçimler kurmak sanatıdır. Bunun için kelimeleri tanımak, sevmek, okşamasını

bilmek gerekir. Hangi kelime, hangi kelime ile yan yana geldiğinde nasıl bir anlam, ışık doğar bunu bilmek gerekir.


Şiirin şiir olabilmesi için, şairin duygusu, hayali, dil biçimine girmelidir. İlk bakışta şiirde üç öğe görülür: Madde, biçim, konu.




Şirin maddesi anlamlı ve ahenkli sesler olan kelimelerdir. Şair; kelimelerin nabzını dinlemesini, bir kelime için kelimeler feda etmesini bilmelidir. Hangi sesin hangi sese yakıştığını fark etmesi gerekmektedir. Şair kelimeleri seçiş süzgecinden geçirdikten sonra mısraa yerleştirmelidir. Hece vezni şiirin en büyük sıkıntısı yeterli kelime sayısına ulaşamamaktır. Zaten sınırlar içine sığdırmak zorundayken düşünceleri, duyguları, yoksul kalan kelime havuzundan fışkırmaya çalışan sular yazılanı şiir yapmaya yetmez. İlk şart kelimelerin zenginliğidir. Her bir kelimenin yerine geçebilecek birçok seçenek vardır, bilinmesi gerekiyor.



Bunun için de çok okumak, değişik konular üzerinde çalışmak gerekir. Televizyon izlerken, radyo dinlerken kelimelere odaklanmak gerekiyor dili güçlendirmek için.




Amacımız "dar sınırlar içinde sınırsız yaşamanın hazzıyla yazıyorum" olmalıdır. Şairlerin serbest şiire yönelmelerinin tek sebebi yeterli kelimeye ulaşamamalarıdır. Kısıtlı sayıdaki kelimeler duygularını düşüncelerini tam olarak yansıtmasını engelliyor. Şiirin üç öğesinden bahsettik. İlki madde idi. Onun için bu gün sadece şiirin maddesi üzerinde duracağım. Maddesi, yani şiiri şiir yapan ilk şartlardan birisi olan ahengini sağlamak için edebi söz sanatlarından haberdar olmak gerekir. Bildiğim kadarıyla 30 kadar edebi söz sanatı var, en azından sık kullanılan. Anlatmak istediklerimden ilki, belki de en önemlisi asonans ve aliterasyondur.

Düzyazıda, şiirde ahenk oluşturmak maksadıyla aynı hecenin veya ünsüz sesin tekrarlanmasına aliterasyon denir.

Örnek vermek gerekirse; "son kalan ladesimden sildim seni bilesin" dikkati çekecek kadar "s" harfi var. " gün kara, gece kara, dertleri sara sara" bu örnekte de "r" ve "k" harfleri yoğun olarak kullanılmıştır. Ayrıca hece ve kelime olarak da benzeşmeler dikkati çekiyor.

Asonans ise aliterasyonun tersine ünlü seslerin yoğunluk kazanmasıdır. "Salkım salkım tan yelleri estiğinde Sakallı bozaç turgay sayradıkta" (dede korkut) 9 sözcükte 10 tane "A" harfi var. Yani "a" harfiyle asonans sağlanmış.

Şiir sürekli, uyanık bir çalışmanın sonucudur. Hiç bir yetenek, emeksiz, disiplinsiz meyvesini veremeyeceği için, şiir yazma devamlı bir çalışma ister. Düşüncelere, duygulara en uygun düşen biçimler bulmak, şairin asıl ereği olmalıdır.


Şiir var, yalnız söz sanatıdır; şiir var, duyguları, düşünceleri söyler; şiir var, ses oyunları ile bir musiki olmak ister; şiir var, ders vermeye çalışır. Normali ve güzeli aynı oranda karıştırabilmektir.

Nice şiir dolu günlere, emek ve uğraş isteyen bu yolda başarılar dilerim.



Afet Kırat

Sorularınız için:

E-Posta: ucuncu-yeni-siiri@googlegroups.com