O İş

• 23 Mart 2009 Pazartesi 05:43:45

Ana-Kız

analar gızlarına
bir yandan öğrededurur hayatı,
gelinliği, garılığı, temizliği, aşı
bir yandan da her fırsatta,
gızını innelemeye başlar,
her yapılan işte,
bin kusur bulur,
mahana uydurur
başına kakar.

“-senin elinden kör eşşeg su işmez, vallaha
gören, duyan; sana
beceriksiz, işbilmez,
elinden işgelmez
demezler dee
anana bulurlar mahanayı,
”anasına bag gızını al,
gıranına bak bezini”
alimallah iki ğün sonura sen
her gün zabah, ağşam
söğdürüsün bana”,

sonra alttan alır,
kimseler yoğusa
yanlışları sıralar,
el üstünden
kendi doğrularını taradı
“ıramatlı eben sen gadak yoğudum bana
neler ederdi,
narasın senin yarın gadak yoğudum gıı

“iki ğün sonura el oca(ğı) yakacan
ediviğin banaysa,
öğrendiğin sana” derdi,
bi ğözel işle eyi mi ğadınım,
ötüyon sen bişirdin ya aşı
boban ne dedi, yalan mı
“ne ğözel olmuş” demedi mi
göğsüm gubardı töbossun
eline de her bi iş yakışıp duru gıı
seni alan adam,
hu köyün en şaslısı valla”

maksat en eyisi ossun gızı,
her fırsatı ganimet bilir anası
başlar anlatmaya;

“-benim gözell gızımm, bak bana
evi süpürükene, hayadı, damı, ahırı
bi orta yeri fışdıklayvırıp da
başdan savma,
ortalığı toplayan derkene,
onu oraya bunu buraya
dıkışdırma
süprüntüyü halının altında saklama
dip, gıyı, köşe, becek; silip, süpürmezsen
valla gurt düşer evine, pis kokar
habarın olmaz valla,
günülerler..
eller gınar
adın nekbete çıkar

yok-yoğsulu deği(l) emme
pis i(n)sanı kimse se(v)mez
evine yerine kimse varmaz,
ettiğini yeyen,
duttuğunu beğenen
selem meren,
gönül veren
gapını çalan
havas olan
sahip çıkan olmaz,
baka-galısın,
Allah saklasın
hemi de sen de
iki ğün sonura sen de ana olacan
ilerde pasaklının gızı deye
gızını da alan olmaz

sana deyvimeyon emme
bak daha hinciden gaş gişileer
alıcı gözüynen bakıyo sana,
ma(h)sızdan gelip,
tertibine düzenine
ağzıyın,
teriyin kokusuna
halı dokuyuşuna
o mahanaynan
bakannar yok mu,
farkında de(ğil) miyin,
olmamıyın heş, emme demen,
olmadık birine gönnün akar,
garşıma çıkana “mehh” mi decen,
golylığınan mı geldin bu hala,
gözümden bile sakınıp durukana
taha o işin sırası var, ne(e)tcen
ged aman ged neneyen,
benim gızım dünneler gözeli
maşallah subanallah, gı ben kimselere gıyaman seni
sen isdersen,.. benimde.. gönüme göre olsa hadi
nasip,.. gözel Irapbım bak gör gari
huyu, huyumuza
boyu boyumuza

demeğ ilazım deği emme
etirafı darmadağın dutma, bi ğören olur,
ayıplarlar, köpek boğuşmuş ekin gibi o ne
derli toplu olsun evin,
anayın evinde nası beller,
nası alışırsan öle ğedersin
onun uçu hinciye gadak ben ettim edemedim
emme gari bu mazife senin
nası alışırsan ö(y)le ğedersin

neye, bu mazife senin
satılık olan sensin
ben deği(l)
bi gelen gören oluu
gelen e(vi)mize bakar,
gak da sen işle de
işine baka(yı)n mı deycek sana ğelen
“maşşallah bu evin gızına
yazı yaz aynalarının tozuna”
derler valla
tefe gorlar,
çalar oynarlar

her şeyin bi vahtı-zamanı var
çenizini hinciden etmezsen
ısdar dokumaya durusun
gelin alayı geli(r)ken
onun uçu;
elin boşaldı mı sil süpür,
derne toparla
bi gelen oluvuru
elin-aya(ğı)n dolaşı, el yanında

hinci belki sana zor geli, iş ilemek,
asbap-bulaşık yümek
alışdın mı işlemeden duramazsın
ha! sen de decen
ben kendimi bildim bileli
anam işler duru
bitiremedi de
ben mi bitircen dünnenin işini
ğücücünü deye emme
nası bellersen öyle
pasaklı oldun mu
hasdalıgdan gurtulman ha
emme evin tertemiz oldu mu
bal dök yala
evinde de dirlig-düzennig olu….

gelenin gedenin olu
sevenin sayanın olu
herifin senden vazgeşmez
emme öteki türlü
evin süprüntülü
tersliğin dağ olu
öğüne gelen fingirdek orasbılar
gocasından muzdarip garılar
herifiyin ataşını alıvımaya gakar
herifin bi halt garışdırsa
el gülüvürü
el içine çıkamazsın
adam yerine goyan olmaz valla
etrafda öyle garı çook
ettiği yenmez,
dutduğu keyilmez
evelallah benim gızımı
eliynen gösderi herkez

onun uçu senin başını a(ğ)rıdırı durun
ettiğini beğenmen kırk mahana bulurun
hurası höle, burası böle
hurada olmamış
burada
tembel olmayasın deye
ben derin, unudur gederin
sen de çoğa görmezsin
emmeee; el derse
gocan derse
gücüne ğede(r),
içinden çıkmaz,
a(ğ)zın datlanmaz
ğözel edersen
dutduğun işi önşe kendin beğenisen
gönüllü iş işlersin
gönüllü işlersen
en gözel sensin

getdiğin yere seğirdiminen get
adımın sa(ğ)lam olsun,
basdığın yere dıkgat et
duttuğun işi .ikercesine dut
Allah da beğensin
gulda beğensin,
el de beğensin
olmamış olmaz, helbet
sen elinden gelen gayratı et
gerisi Allah Kerim

gız gısmı iş işlemeynen aşınmaz
ille evinde de de deği(l)
bi el yana vardığında,
gezmeye getdiğinde
manda ğibi gaykılıp
kösülüp, oturulmaz
gakıvırısın, hemen ordan;
ev sa(hi)bına yardım edersin
bi ğızın kırk gapıya hayrı olur,
kimseye faydası olmayanın
kendine de heş hayrı olmaz

tembel olmaycan, cevval olcan
ev sabısının
“gızım hu işin ucundan dutuvu”
“gak bi çay suyu koyvu”
“bi gupa dolduruvu”
demesini beklemeycen
girişgen olcan
datlı dilininen; te(y)ze, hala, yenge
her neyise, “musade
yardım ede(yim)n” deye
etirafından gıvran

yapdığını beğenmezlerse
gaşlarını çatıp, küsüp gedip dee
öküz gibi bi köşeye domuşma
”beğendiğiniz gibi kendiniz işlen” deme
halam ıramatlıg
ben el içinde bi azarladı
yerin dibine ğeşdim

başgası olsa valla suratından geçilmez
el gedincez gari
hiş unutman..

“-gel bakayın gı
gel bakayın yavrıımm,
halan gurban olsun sana
valla nazarım geşcek, deye dedim yavrıım
gıyaman valla
anası gılıklı şey
yavrıımm.. gaderin gader osun işallah
gıyaman gı sana
ne ğözel de becerimiş benim
gözel yeğenim

anasına çekmiş valla
gız halaya çeker deyenner halt etmiş
kim ne derse desin
gız anaya çeker
anasına bak gızını al demişler
gı valla vardı(ğı)n gapı yaşadı

bi de bizimkine bag
ayının öğretdiği,
gatranı gaynatsan olur mu şeker
cinsini .ikdimin
cinsine çeker”

zabahları uyanır uyanmaz, galk,
kalkar kalkmaz; önşe yata(ğı)nı topla
aslan yatdığı yerden belli olur
gıcırtı, tıkırtı etme,
kimseyi ıratsız etme,
perdeydi, zobaydı, gapıydı
tangırdatma, ses çıkarma
zabah uykusu datlıdır biliyon mu
kimseyi ıra(ha)tsız etme
bölme kimsenin uykusunu

odanız derli toplu olsun,
asbabların temiz bile olsa
ortalık yerde durmasın,
çoğ ayıplarlar valla

yatarkana çıkardıklarını tertipli go(y) kine..
zabah, go(y)du(ğu)nu koduk yerde bulusun
üsdünden çıkanı fıcıtdırı atarsan öyle
fisdanını buruşdurusun,
kirlenir..nası alışırsan öyle ğedersin

musafir gelince
yanarına çöküvürüp de
yarenniğe dalma, öyle edersen
dediğodu olur.. geli(r) seni bulu vallaha
hemi de çok günah, eller senin a(ğ)zına bakar
adın goğcuya çıkar

yedir-içir; “neye dersen musafir on nasibine ğeli
birini yer gakarımış” ebem ıramatlıg
“musafir gelen hanenin nasibi
bol olur” derdi
hemi de sevap, ..

tahası; kendin ordan uzaklaşır,
dedi-ğoduya bulaşmamış olusun,
neye dersen iki ğarı bi araya ğeldi miydi
işleri ğüşleri ne
eli-ğünü goğlaşırlar
heş işim olmaz,

o ğünün gederi neyise
emme ız emme çog, ikramda gusur etme
ordan bi kekik go,
üzüm, püsgevit, olmadı nohut gavırkası
mekke patlat, gölle bişir

emme ille onar oturagoyakana
papbalarının yönünü çevir,
kirli-çamırlıysa temizle,
bu onara gakın gedin demek deği..
memnin oldum gene gelin demek
gelişinizden memnin oldum..
öğrencen ya..
çoğunun gedişinden memnin olcan,
gedişinden memnin olcağ eve uğrama
sana gelmesin onnar da
ne işi var, gönül gor gocan

gocan tarafından kim m(v)arısa
böyük güçcük deme; ağa-aba
o ayileye en son giren sensin
hiş kimsenin adını zikretme
Avildenin garı gibi

o gadın varya;
kimsenin öğünü alıp geşmez
kimsenin adını falan ağam,
filan abam demeden anmaz
hiş bi Allahın gulu da onun hakkında
zerre mıkdar eğsik
hoşa getmeycek ilaf etmez
böyük güççük herkeşin doasını alır
bu köye yaddan yabandan
daa öyle bi ğarı gelin gelmedi

hinci annadacaklarım seni utandırdacak emme
bunu demezsem olmaz
ömrü hayatın manası bu….
aman ne gelen eğsik oluyo ne ğeden
heş bunarın da kendine ğöre
derdi, tasası vardır deyen olmayyo
hiş bi ana ğız baş başa oturup da
hu hudur, bu budur dedirtmeyollar i(n)sana
vardır bi hayrı, sona deyen dece mi olumu
sorca(ğı)n bişi varsıra sor sende çekinme
neyisee..
gak bi kekik goyvu




hinci deceklerim seni ıçcık utandırcag emme
her zaman bir olmayyo,
sen marağ etdiğini sor,
belki senin de aklına dakılan yerler vardır hanı
anan ilafın birini goyo birine geçiyo
böğüne gadak gonuşmadıg bunarı,

bildin yer vardır, bilemeycen şeyler vardır
gerşi ha
bizim zamanımızdakı gibi mi hinci
ız dee(ğil) etişdin,
ürüyanda ö(ğ)renilmez bunnar
yaşın ız dee(ğil) bobamlar,
beni gocaya verdiglerinde kaçıdım bilmen ki
yaşı yetmedig çocuğudum vallahi

gerşi gız-gıza marağ eder, sorarsınızdır da
suya gederkene, halı dokurkana
devre mevre anadır hortlayasıcalar
deyviriler de…
olur-olmaz garıla(r)
betdova etme, ilenme iki ğün sonura

“ca(hi)al garının ö(ğ)retti(ği)” dedirtme gocana
zabbah-ağşam söğdürtme bana
ben has-öz bildiğimi annadıvırayın
emme do(ğ)ru, emme yanış, demeden hepiciğini
do(ğ)ru bildiklerimi
gafan garışmasın,

benim sana deyceglerim,
ömrü billah gula(ğı)na küpe olsun
hinci ilk gün güyeynen yalınız galcan ya
o iş olcak bitceg ya
senin gafanda mesele o dur
emme asıl ondan sonurası mühüm

neye dersen;
devamını getiremeyen gelinin a(ğ)zının dadı olmaz
her ağşam ilk günkü gibi olmazsa,
gocan elinkini marağ eder,
a(ğ)şamları yata(ğa) girmeden evela
hiş bişi edemeyosan
elini, a(ğ)zını yüzünü yu,
olur ya terlemişindir,
ekmeğ etmişindir,
geçi-ğoyun sa(ğ)mışındır,
üsdüne siner kokusu
onun uçu, köyneğini değiş,
belikleri aç, saçını dara
öyle gir yata(ğa)

adama sana mı sarılacak; ineğe, geçiye goyuna mı
çencereye tavaya mı
yoğsam gül gibi garıya mı
senden başka, koku kokarsa
terin, ağzın kokarsa
adamın ıratsız olur,
işta(hı) gaçar

sen sen ol.. a(ğ)şam ekme(ği)nde
sovan-sarımsak yeme
ha o da yeyosa mesele deği emme
adam gısmı, kendi yer seve(r)de
sovan sarımsak yeyeni beg se(v)mez
üsdün başın,
terin nefesin kokarsa,
sana mazife gibi bakar,
işini yalap-şap görü
sırtını döne(r) zıbarı(r) yata(r)
dedim ya dat dökmez valla
bi sarılır, iki sarılır
ele akar gönü
bakar galısın
seni nalet halkası görü(r)
atsa atılmaz satsa satılmazsın
dünyayı burnunda getiri(r),
hırlı solug solumaz,
hırlamadık köpep olmaz
emmeee tertemiz, pambık gibi,
ıscacık olu(r)saann bidee
eloğlu “canııım” deye sarılı,
dutar bi ta(ha) sarılı
canımın arkaından
bi canım daa çıkar
sımsıkı, için gede(r)
yola bele ğetse,
şipbedek döner geli,
tarlaya dabana ğetse,
duman atdırı seğidir evine
ağşam olsa da
sarılsam uyusam deye
gözüyün içine baka(r) duru
ğözü senden başgasını görmez
öle odlumu dadı dama(ğı)ndan getmez
eyyi yanını sen bilin ga
emme her bi şey senin elinde valla

ellere bakıyon daaaa;
saçını yümeye yümeye nemne şekil olmuş,
ürgüdük gibi vaa!
ter kokmasın deye gakmış dutmuş
saşlarını keseğomuş
herifin goynuna oğlan gibi, geed..nekbet..
bi ğadının en gıymatlı şeyidir saşları,
hu dünnede kekili (kâkül) kesilmiş gelinden gözeli
var mı ki acabına ola
hele gözlerinin üsdüne de
bi-keş tel düşürdümüydü var yaa
sanısın ıldız parlayyo.. valla..
adamlar ölü-ğeder de
garılarının hep o halı vardır akıllarında,
ayrı düşdülermiydi, oğşarlar, hayallerinde
barnaklaıynan darar durular öyle

neyise.. lafın birini goyon,
ötekne geçiyon..
onu deyodum hani
herifin goynuna erkeg gibi girme
bu da ne de(ye)cen şindi, de(ğil) mi
yani kıllı, tüylü olma imi,
her bi zaman tertemiz ol, oldu mu
gadın dediğin yımışacık olu
pambıg gibi
herif sarılıncaklayın garısı
çalı tikeni ğibi batmamalı
erke(ği)en kıllısı hasıymış,
garının kıllısı ayıymış
ben onu bunu bilmen valla
iki elin ganda da olsa
temizliği(ni) ehmal etme.. aslaa

..
yata(ğ)a gire(r)ken de
hava çok sovuk olsa bile
zemheri ayında çapaya gediyomuş gibi
gat gat Allah ne verdiyse
üsdüne bürünme
gadın dedi(ği)n,
gadınnığıynan öğüncek
orasını burasını alana çıkaracak,
herifinin gözüne sokarcasına
kendinden utanıp daa,
çüşdüm eşşeg gibi
orasını burasını saklamaycak
ıscaklığını, yumşaklığını hissedirtcek
bi don keycen, bi göynek
o gadak
soyması golay olcak..

üşüycen deye gorkma
damat sarılır ısıdır
fırın damı ğibi
adamı çabalatma
hem ayıp hemi de günah vallahi,
hemi de ceremesi sana
uğraşdırtma..
gadın adamın malı, mülkü, tarlası
sürer sular, harman galdırı
adamın malı,
sa(hi)bından çalını mı
çalan hırsız olma mı

haa bi de adama ğözel kokcan deyye
hacıya(ğı) macı ya(ğı) sürüneyin deme
sen tertemiz sabın kok yete(r),
nerden mi biliyon, başıma ğelen de var,
ortalıkda dönen dee
bu saşları de(ği)rmen damında
ağartmadık haralda, ya(h)ud kuu
sana bişiy deyosam bi bildiğim mar
senin eyinliğin uçu
imamın dediğini dut gettiği yerden getme var
o senin bilce(ği)n iş
kendini sevdir, seviş

yazık damadıma gıı
sen pasaklı olu daa, herifi hoş dutmazsan,
gözü dışarıda oluu,
marağ eder elleri.

sana sarılıncaklayın,
sen daha can-ı gönülden sarılacan ki
ona havaslığını eyicene bellesin,
o sana daa sıkı sarılsın..
sen elin dediğine bakma
malak gibi yatma
erkeg gısmının alayı çocuk gibidir;
isdenilmek, beğenilmek, oğşanmağ isder
şımarmağ isder…

emme gararında,
yemi fazla ğeldimi, azar
kendini garıların çobanı sanır,
kendini matah sanır,
bunarın alayı aynıdır..
a(ğ)zını aşdımı dokuz garı alır
eve geldimi bi denesi fazla ğelir
al birini vur ötekine..
hani garı ğısmına derler ya
garnından sıpayı,
başından zopayı eğsmeycen
erkeg gısmının da
aynı onun gibidir valla
zincirini gevşetmecen
oğşaycan, işe sürecen emme
ileri ğetdimiydi de
burnuna vuracan

gerşi sen de deycen hinci ; haklı olalak
ben bunarı edeyin de
takdir etmezse, gıymat bimezse
bili(r) ğızım bili(r) bilmez olu mu hiş
bili(r) de deyemez
varsın demesin
sen gönünden geçene bag
illa demesi lazım de(ğil) bazı şeyleri
sen de hunu eyi belle
bazı şe(y)leri demesen de oluyo(r)sa deme
bişi gaybetmen
gazanı(rsı)n
bi de
garnıyın doymayca(ğı)yerde aşlığını deme
emme; heş bi yerde a(ğ)lama
Allah a(ğ)latmasın guzummm…

bana damad olcağ adam
torunnarımın bobası olca(ğı)na ğöre
kimden torun torba sa(hi)bı olca(ğı)m;
beni de ilgilendiri(r) helbet
emme ömrünü kiminen paylaşca(ğı)n,
kendini kime verece(ği)n
en başda seni ilgilendiri(r)

evlenmek demek;
düğün etmek, zengine varmag deği
neslini kiminen idame ettirece(ği)n demekdir,
ben gayıl olman emme, ben olsam bile
mideyin almaycağından uzak dur
dünneye kırk tefa gelinmeyor

bu hayat senin,
ölüp-ölünceye (kadar) kiminen olmağ isdeyon,
kimden ana olmağ isdeyyon,
ona “hıhn” de
ondan sonura fikrin sorulmaz zati..

hayat mişderegdir,
neye dersen; sabısı olduğun her bişeycikler
senin olduğun gadak onun
emme onun nesi var nesi yoğusa senin
en çokda derdi tasası

onun köyü köyün,
onun evi, evin,
onun mezerliğinde yerin
gari.. onun ayilesindesin
anası anan, bobası boban, gardaşları gardaşın,
akrabası akraban..

haa dur bak!
yeri gelmişikene sana bi mesel sorayın
evlendi(ği)nde gız o(ğ)lanın nesini alır
ya da o(ğ)n geline ne verir..
indirmelik deği(l)
ııh yüz görümlülüğü de deği(l) valla..
gönlü de değii..
ömrüde değii..

ya da sana hö(y)le deyen
evlenincekleyin gız neyinden vazgeçer,
olanın nesini alır
hadi bakan gafan çalışıyo mu

namıssız!...
gerşi bu yaşda
sizin gafanız başga şeye çalışmaz emme
ha bizim de aklımıza başga şey gelmezdi o devirde ya
gız gısmı görmeyinşe onu bişiy sanır
taha ilk geceden usanır

dediklerimi isder dutarsııın , isder dutmaz
dutarsan ne âlâ gocanın iki gözü olursun
dutmazsan senesine varmaz
evinde guma bulursun

bak bana ondokkuz senel oldu
daha boban bana”
“garı senin gözüyün üsdünde de
gaşın var demedi, demez de
neye düşün bi bakalım
işin sırrı bu işde

ben bişiy biliyon da deyon
sen bu yola yeni çıkıyon
sen gederkene biz dönüyoduk
şindi size ö(ğ)retmek annatmak
boynumuzun borcu, biliyon

her şeyden önşe temizlik,
temizlik iymandan gelir
dayima tertemiz ol,
tertipli ol imi gızım
gocayın gıymatlısı ol
adına türkü söyler gibi ça(ğı)sın

gül yanaklım
bal dudaklım
gaymağım
bobaççaam
gülgoncaam
canımıncanıı
a(ğ)zımın dadıı
kokusuna gurban
gözlerine heyran oldugum deye...

herifden dee,
dutduğu işden de
sıkılısan bile kakın haa
heş belli edeyin deme
isdenmeyon sanır,
başga biri mi var diye
mılığı yıkılır
golu kanadı gırılır,
mahvolur
yemeden işmeden kesilir
bizler uçu möhüm deği(l) emme
onarın en möhümü odur
her şeyin başı o işdir

o iş biter
adam geder
neye köyde dul adam yok hiş
de, her evde dulgarı var
işde o gadak möhüm o iş