Goethe (Dünya Klasiklerinden)

• 22 Ocak 2009 Perşembe 11:55:20

Goethe Nasıl Başardı

“Nefsini Bilen Rabb’ini Bilir” Diyen Şair…


Johann Wolfgang Von Goethe 1749’da Almanya’nın Frankurt şehride doğmuştur.1765’de yani 16 yaşında iken Leibzig Üniversitesi’nde hukuk eğitimine başladı.Bir yandan hukuk okurken diğer yandan şiirler yazmıştır.Hukuk eğitimini bitirdikten sonra bir süre avukatlık yapmıştır.Daha sonra sanata merak salarak şiir ve roman yazmaya başlamıştır.Alman edebiyatının ilk modern şiirlerini Goethe yazmıştır.Şiirlerinde buram buram doğunun gizemi kokar.Sanatçı Stinbach’in yapıtlarına hayran kalarak ”Alman Mimarisi Üzerine”isimlibir eserde hazılamıştır.İlk romanı ”Genç Werther’in Çektikleri”dir
Goethe dünyanın en büyük şairlerinden birisidir.Şiirlerinde ilâhiliğe ve tavsiyelere çok yer vermiştir.onun hayatındaki iki isim çok önemli yer tutmuştur:Herder ve Schiller.johann Jon Herder ile olan dostluğunda Goethe ilahiliğe biraz daha yaklaşmıştır.1770’in yazında Herder geçirdigi bir hastalık sonucu amelyet olmuştur.Amelyat sonrası Herder’e geçmiş olsuna giden Goethe,ondan gördüğü sıcak ilgi ile ziyaretlerini sıklaştırmıştır.Yine ziyarete gittiği bir günün akşamında Herder ,Goethe’ye Kur’an-ı Kerim’i okumasını tavsiye ederk şunları söylemiştir:”Arapların Kur’an-ı Kerim’e sahip oldukları gibi,Almanlarında böyle bir kitabı olmuş olsaydıçok daha ilerde giderdik.”(¹)
O sıralar Strassburg’da Hukuk doktoru olarak mezun olan Goethe,birkaç ay sonra Herdere şunları söylemiştir:Kur’an-ı Kerim’de Musa’nın ettiği gibi dua etmek istiyorum’Yarabbim benim dar olam göğsümü genişlet’ “(²)
Goethe ilk romanı olma Werther’de aşk ve edeb konusu işlenmiştir.Werther adında bir ressamın,evli Lotte adındaki kadınla olan aşk ilişkisini anlatmıştır bu romanda.Kadının kocası Albert,hiç bir şeyin farkında değildir..Werther’in yaptığı son derece yanlış ve vicdani olmayan bir harekettir.Bu yüzden bu acıya daha fazla dayanamayarak intihar eder.
Goethe’nin bu romanda vermek istediği mesaj, günahların karşılıksız kalmayacağı,edebdışı bir haksızlıgın vicdanlarda hep hatırlanacagıdır.O taktirde huzuru yakalamak isteyen bir adam kimseye haksızlık yapmamalıdır.Aksi taktirde sonu Faust’daki gayrimeşru ilişki ugruna annesini bile öldüren Magaret’in sonuna döner:Çıldırmak.Zaten Werther de intihar etmiştir.
Goethe, tıpkı Dostoyevski gibi her ne kadar kendisinden sonra yaşayacak olsada hayatın ve insan ilişkilerinin gizemine önem verip,kendi yaşamından yola cıkarak eserlerini yazmıştır.belki tüm eserleri değil(Stella,Clavigo gibi)ama bir çok eseri hayatın kendisidir.Şiirlerinde bütünüyle derin ahlak,deri aşk,derin düşünce ve derin ilahiliğe dayanır.”Saf ve Duruluk”u hayatın gerçek huzuru olarak gören Goethe ,kişisel gelişime çok önem vermiştir.Ona göre kişi sakin kafayla kendini bulabilmelidir.Bir şiirinde “Nefsini Biline Rabb’ini Bilir”diyen Goethe,tıpkı Konfüçyüs’ün “Büyük Adamlar Kendini Arar Küçük Adamlar Başkalarını Arar”dediği gibi insanın önce kendini araması geektiğini vurglamıştır:
• Kıyamet günü Sur’a üfürülünce
• Dünya hayatı hepten bitince
• Hesap vermekle mükellefiz
• Ağzımızdan çıkan her söze