.......İnsanın maddi varlığını su ateş toprak hava olmak üzere dört unsurdan oluştuğunu biliriz,
Halbuki; bu unsurlar basit olmadığı gibi insan, sadece bunlardan ibaret değildir. Diğer varlıklardan ayırtan bir özelliği vardır ki, o’da; kendisini kâinatı görmesi anlamasıdır.
........Eğer insan; bitki hayvan gibi sadece maddeden oluşmuş olsaydı, kâinatın ortaya koyduğu verdiği ile yetinirdi. Oysa, insan akıl zekâ irâde diye gayri maddi bir cevherinin de bulunduğunu kabul etmek zorundayız.
........İnsanı değerli kılan midesi değil, düşündükleri yaptıklarıdır. Kendi-kendisi başkaları için anlaşılması güç, vücut ruh yapısına sahip renk-renk insan tipleri vardır. İhtilal tipliler yerine, bütün mahrumiyet ızdırabları yaşı yan yılmayan, kültür-eğitime değer veren, okuyan-okuyan okuyan… insan olmalı.
.......Müspet münasebetler kuran, kalbini zekasını kullanarak çevresine edindiği yüksek kültürle, halkın inançlarının manasını anlar, hoyratça yıkmak yerine sakin sükun bir ışıkla aydınlatarak, sosyolojik psikolojik olarak insanların maddi şartlarını inceleyerek, değiştirme vasıtalarını keşif edecek bilgiye sahip, içe dönük değil dışa dönük hakkı olan hakkı veren hakkı arayan, tesis eden, eşya hayvan gibi düşüncesiz iradesiz değil, nefsinde olanın başkalarının nefsinde de olduğunu görebilen insan tipi vardır, ki; bu en iyisi en hazıdır.
.......Akif’in şiirinde söylediği gibi; “Çiğner çiğnenir, hakkı tutar kaldırır.” Bunu yapanda Allah’a yakın olandır. Bizi zalim yapan; kendimize olanı başkasında yok zannetmemizdir.

Rifat KAYA