Türkiye’de petrol arattırılmıyor!”

• 20 Kasım 2008 Perşembe 13:19:27

"Türkiye’de petrol arattırılmıyor!”

Türk Petrol Kanunu, Cumhurbaşkanı Sezer’in vetosunun ardından tekrar meclise geliyor. “Petrol Gerçeği” kitabı ile adını duyuran Mahir Etyemez ile çok tartışılan petrol yasası üzerine konuştuk. İşte o röportajın ilk bölümü.

Petrol tartışmalarında “Türkiye’nin petrol denizinde yüzdüğü” söylentilerine itibar etmemek gerektiğinin altını çizen Mahir Etyemez, Türkiye’nin petrol rezervlerini hakkında açıklayıcı bilgiler veriyor:

Petrol “aranmayarak” arattırılmıyor

“Türkiye, Doğu petrolünün Kuzey Arap plakasının kuzey ucunda yer alıyor. Bu bölge 100 milyar varil ve üzeri petrol çıkarılan bölgeleri anlatıyor. Bu da ülkemizde kendimize yetecek kadar petrol rezervi olduğunu gösteriyor. Fakat ülkemizin bu gerçeğine rağmen 1950’den bu yana açılan petrol kuyusu sayısı 1100 civarında. Geçen yıl 50 kuyu açıldı. Bu yıl ise kendi rekorumuzu kırdık ve 70 kuyu açtık. Oysa İtalya ve Fransa’da her yıl açılan petrol kuyusu sayısı 150’yi geçiyor. Bu rakamlar da gösteriyor ki Türkiye’de petrol aranmıyor, arattırılmıyor. “

İsrail’e hazırladı, sonra bize geldi

“Türkiye’de petrol aranmasına nasıl ket vuruluyor? “ sorumuzu cevaplayan Etyemez, eski petrol yasasında petrol aranmasını engelleyecek maddeler olduğunu söylüyor. “Bu yasayı 1952 yılında, İsrail petrol kanununu yapan Max Ball hazırladı. Bu yasadaki 53. maddede petrol arama ruhsat tablosuna göre Türkiye’de 3 arama bölgesi içinde bir petrol şirketi en fazla 8 ruhsat alabilirken, devletin arama şirketi TPAO 12 ruhsat alabiliyor yalnızca. Yani 3 bölgede maksimum 36 alanda çalışma yapabiliyor. 36 bölge 1.200 hektarlık bir alan demek. Ruhsat sınırı dolunca arama yapamıyor. İstese de kendi ruhsatı dışında arama yapamıyor. “ diyen Etyemez, sözlerini şöyle sürdürüyor: “TPOA yılda 2.3 milyon ton petrol üretiyor. Diğer ruhsatlı bölgelerden da petrol çıkarılmış olsa 40 milyon tona yakın petrol üretebiliriz yılda. Türkiye’nin yıllık petrol ihtiyacı 30 milyon ton. 10 milyon tonu da dışarıya satabiliriz. MTA’nın da görüşü bu. Fakat 1953’de Max’ın – bilinçli- hazırladığı kanuna göre ruhsat alan özel şirketler petrol ruhsatı alıyor. Fakat petrol üretmiyor.“

İnönü’nün eski petrol yasası yorumu

Etyemez’in söyledikleri oldukça çarpıcı. Peki özel şirketler neden üretip para kazanmak yerine, petrol bölgelerini atıllaştırıyor? Bu sorumuzu yanıtlayan Mahir Etyemez şunları dile getiriyor:

“Türkiye’de yatırım yaparak 20 dolara ürettiği petrolü satarak mı kar eder bir şirket, yoksa Ortadoğu’da 2 dolar maliyetle ürettiği petrolü satarak mı? Tabii ki ikincisi. Türkiye’deki petrolü sahalarını işlevsizleştirerek ülkemize petrol sattılar. Petrol jeologları Güneydoğu’daki petrolün üçte ikisinin aranmadığını söylüyor. 2. Dünya Savaşı sırasında Doğu Hint adalarında, İran Körfezi’nde, Libya’da ve Suudi Arabistan’da petrol kuyularının çimento ile kapatıldı. Türkiye’de bugünde dek kanunla dolaylı yollardan bu kuyular açılması engellendi. Kanunun kabul edildiği yıllarda ‘İnönü, bu bir kapitülasyondur’ demişti. Şimdi bu yargısının ne demek olduğu daha çok anlaşılıyor. Fakat gariptir ki İnönü de iktidara gelince yasayı değiştirmeye yanaşmadı.”