ANTİK DÖNEMDE TIP-II

• 23 Ekim 2008 Perşembe 11:03:40

Saygıdeğer okur;
Bu yazı okuyunca da anlıyacağınız üzere bir deneme değil, bir makale, bilimsel içerikli bir araştrma ve düşün yazısı.

Niçin buraya eklediğim sorusunun yanıtı ise; genellikle son eklenen yazıdan önceki yazılara pek gözatmak alışkanlığı yok herkeste ya da buna zamanı olmuyor insanların.Ancak zamanı olanların az sayıda da olsa, okunma istatistiklerinden anlaşılacağı üzere, okuduklarını anlıyoruz.
Bundan önce makaleler bölümünde okumanızı istediğim

SON YAZI’nın üstünü kapatmamış olmak için böyle bir seçim yaptım.

Çünkü o yazının okunmasını da çok önemsiyorum, en baştan en sona kadar okunsun isterim yazılarımı ; kim istemez ki?

Buraya sadece bir bölümü aldığım bu yazımı, bazı arkadaşların gözatma ya da aklına gelmeme gibi bir olasılığI gözönüne alarak yazıyorum ’ ANADOLU UYGARLIKLARI’ ADLI ATÖLYE ÇALIŞMALARIMIZI DA YAKIN TAKİBE ALASINIZ diyerek, bu nedenle okuyan gözlerinize sağlık dileyip, sizleri oradaki diğer yazılarımızı da okumaya çağrılı kılıyorum.Yetenekli kalemleri de bu konuda destekçi olmaya da çağırıyorum
Saygılarımla.
................................................................................................................

BU YAZI BİR ANADOLU UYGARLIKLARI ATÖLYESİ ÇALIŞMA ÜRÜNÜDÜR

İMPARATORLUK DÖNEMİ ROMADA’ TIP:
_______________________________

İmparator Octavius Augustus döneminde (M.Ö. 27- M.S.14 ) Roma’nın nüfusu Bir milyon civarındaydı.Halk arasında ekonomik yönden büyük farklılıklar vardı.Bu aynen doktorlara da yansımıştı.Kimi doktorlar öldükleri zaman arkalarında büyük servetler bırakıyorlar, kimi doktorlar da hiç bir şey bırakmıyorlardı.Çünkü fakir ölmüşlerdi.
Hekim topluluğunun ekonomik durumu M.S. I.yüzyıl boyunca devamlı iyileşmiş ve doktorlar zenginleşmiştir.Bunda en önemli faktör Pax Romana’dır. (Roma Sulh’ü).Pax Romana ile savaşlar durmuş, şehirlerin nüfusu artmış, topluluğu oluşturan fertler zenginleşmiştir.
İmparatorluk döneminde M.S. 50 yıllarında PNEUMATİKÇİLER ortaya çıkmıştır.Bu ekolün kurucusu Attaleia’lı(Antalya) Athainos’tur.Apameia’lı (Dinar-AFYONKARAHİSAR) Poseidomios’un öğrencisiydi.
Okul stoa felsefesine dayanmaktaydı.Pneuma’yı hayat veren, insanı hayatta tutan bir öge olarak görmekteydiler.

PNEUMATİKÇİLER , YAŞAMSAL BİR MADDE OLAN HAVANIN (pneuma )
________________________________________________________
akciğerlerden bedene girip, kâlp tarafından oluşturulan ısıyı azalttığına
__________________________________________________________

inanıyorlardı.Pneuma, kâlp ve karaciğerde oluşturulan kanla bütün bedene
______________________________________________________________
yayılıp tüm organizmanın çalışmasını sağlıyordu.
________________________________________

Bu ekolün bir diğer üyesi Kapadokya’lı Aretaios’tu.Okulun en ünlü temsilcisi ise başarılı ameliyatları ile tanınan ANTYLLOS’tu.
M.S. Birinci yüzyılda kapsamlı bilgileri olan bir diğer doktor EPHESOS’lu (EFES) SRANOS’tur.Metodist olarak akut ve kronik hastalıklar ile ilgilenmiştir.Yazmış olduğu ebelik kitabında ( Maiotikon) kadın genitallerinin anatomisini anlatır ve çocuk hastalıklarından sözeder.Roma döneminde olduğu gibi doğumla daha çok ebeler ilgileniyordu.

İmparatorluk dönemi tıbbının önemli kişilerinden bir de Ansiklopedi yazarı CORNEİLİUS CELSUS’tur.Tıp alanında yazdığı 8 ciltlik MEDİCİANA isimli kitabın 1 ve 2. nci ciltlerinde tıbbın gelişimini ETİYOLOJİ(Hastalıkların nedenlerini araştırma bilimi), SEMPTOMALOJİ( Hastalık belirtileri bilimi),PROGNOSTİK’e (teşhis bilimi) ilişkin bilgiler vermekte, sağlığa iklimin, yaş ve başka etmenlerin etkilerinden söz eder.Kitapta TERAPİ ile ilgili bölümler de vardır.Hipokrat’ın salgı öğretisi ve diyetik’i savunulmaktadır.Sıcak ve soğuk banyolar, köy ve şahir yaşantısı, az veya çok yeme, az veya çok uyuma, ölçülü cinsel yaşam önerileri araında yer almaktadır.Aynı eserin 3. ve 4.ncü ciltlerinde PATOLOJİ(HASTALIKLAR BİLİMİ)5.ve 6.ncı ciltlerinde FARMAKOLOJİ (İLAÇ VE ECZA BİLİMİ), toksikoloji( Yan etkiler ve zehirlenme), 7.8 ciltlerinde ise CERRAHİ’den (ameliyat ,operasyon bilimi) sözedilmektedir.

CELSUS’un yazdığı kitap orta çağa kadar geniş biçimde kullanılmıştır ve 1478 de Floransa’da yeniden bastırılmıştır.
Dönemin diğer ünlüsü ise ANAZARBA’lı PEDAİNUS DİOSKURİDES’tir.M.S. 70 yılında antik dönemin en geniş FARMAKOLOJİ kitabını yazmıştır.Bunun kitabı da Ortaçağa kadar kullanılmış ve Ortaçağda yeniden bastırılmıştır.
İmparatorluk döneminin en ünlüsü GALEN’ dir (M.S 129- 199).Mimar ve matematikçi bir babanın oğludur.17 yaşında tıp eğitimine başlamıştır.161-166 yılları arasında Romada Gladiyatör hekimliği yapmıştır.Bu sürede kırık çıkık dahiliye ve diyet bilgilerini arttımıştır.Galen’in tıp kavramı kalite ve humoral patoloji ağırlıklıdır.Bedensel salgılar (kan, sarı ve siyah safra, irin ) ın uygunsuz oranları veya karışımı hastalıkların nedenidir. Tedavi de bu patolojilere yönelik olmalıdır.Bu dönemde salgı kavramından karakter öğretisi geliştirilmiştir.Örneğin aşırı sarı safralı kişi sinirli,öfkeli, siyah safranın hakim olduğu kişi melankolik,üzüntülü depressif olarak adlandırılmıştır.
Hastalıkların tanısında idrar bakısı ve nabız niteliğinden yaralanılmıştır.Tedavide boşaltıcı yöntemlerden (kupa çekimi, kusturma,müshil verilmesi gibi) yaralanılırdı.Tedavi üç bölümlüydü; a) Diyetik b) Farmakolojik c) Cerrahi

Galen’de tedavide ilaç ve diyete öncelik tanımıştır.cerrahionun için ikinci plandadır.Galen’e göre insan bedeninin önemli bir kısmını tümör sarmışsa cerrahi gereklidir.Onu cerrahide ikinci planda göstermesine karşın, M.S. 90-150 yılları arasında PHEUNOMATİK cerrahini üstün başarıları vardır.Cerrahlar o dönemde Medici Chirurgii veye Vulnerarii olarak adlandırlıyorlardı.Celsus’a göre tıbbın en önemli kısmı cerrahiydi.Hippoktrta ve öğrencilerini başlattığı antik tıp Galen’le sona erer.

DOKTORLAR VE ANTİK DÖNEMDE KENDİLERİNE SAĞLANAN AYRICALIKLAR:
_____________________________________________________________

M.Ö. 46 yılına Caesar Roma’da çalışan tüm hekimler vatandaşlık hakkı tanımıştır.
M.S. 10 yılında Octavius Augustus hekimlere vergi bağışıklığı tanımıştır.
M.S. 74 yılında Vespanius hekim ve öğretmenlere vergi bağışıklığı,haksız tutuklanmama ve öğrenim görme hakkı tanımıştır.Ayrıca Vespasian kendilerine örgütlenme hakkı , hekimlik mesleğini uyulayanlara ARCHİATRİ ünvanı vermiştir.
M.S.98-117 döneminde Traian tarafından ayrıclıklar daha da genişletilmiş, vergiler vergilerin yanısıra doktorların askerlikten muaf tutulmasına karar verilmiştir.
Severus Alexander (M.S. 222- 235 ) döneminde kimi hekimler maaşa bağlanmış ve kendilerine anfiler verilmiş, böylece fakir ailelerin oğullarının da eğeitim almaları sağlanmıştır.

KAYNAKÇA :

Antje Krug , Heilkunst und Heilkult, Medizin in der Antike, München 1993
Siegrist, H.Anfaenge der Medizin
Stuttgart, 1992
Dr. Hakan Yaman, Anadolu Tıp Tarihini İzleri, (uzmanlık tezi) Ankara, 2000

.................................................................................................

TEŞEKKÜR:
_________

SEVGİLİ OKUR,

HİÇ ŞÜPHESİZ Kİ DÜNYA TEMEL OLARAK BİLİMİN IŞIĞINDA DAHA YAŞANILASI BİR DÜNYA OLMAKTA ,HASTALIKLARA, SORUNLARA HEP BİLİM ADAMLARINCA ÇÖZÜMLER ÜRETİLMEKTEDİR.

AMA NE YAZIK Kİ TARİHİN HER ÇAĞINDA BİLİME KARŞI ÇIKAN ÇIKAR ODAKLARI DA OLMUŞTUR.BU GÜN DE ÜLKEMİZDE NE YAZIK Kİ MEDYUMLAR CİNCİLER, FALCILAR,ÜFÜRÜKÇÜLER, MUSKA YAZICILARI ALMIŞ BAŞINI YÜRÜMEKTEDİR.İNTERNET KAYNAKLARINDA BOL BOL REKLAMLARINA BİLE RASTLAMAKTASINIZ.

BU BİÇİMİYLE MODERN TIP BİLİMİNİ HER TÜRLÜ VERİSİNDEN UZAK İNSANLARI KANDIRMAK SADECE PARALARINI ALMAKTAN , DOLANDIRICILIKTAN BAŞKA HİÇBİR ŞEY DEĞİLDİR.

CEHALETİN KENDİNE TABAN BULABİLMESİ, BİLİMİN İNSANLARA YETERİNCE SUNULAMAMASINDAN KAYNAKLIDIR.

SUNMUŞ OLDUĞUMUZ BU DEĞERLİ BAŞLIK ALTINDAKİ ( ANTİK DÖNEMDE TIP) KONULARI DİLİMİZE ÇEVİREREK BİZLERE UALŞMASINI SAĞLAYAN ÇOK DEĞERLİ ARKADAŞLARIM ,
SAYIN SELÇUK GÜR -ARKEOLOG VE PROFESYONEL TURİST REHBERİ
SAYIN HAKAN YAMAN - DOKTOR VE PROFESYONEL TURİST REHBERİ

HER İKİSİ DE ANTALYA PROFESYONEL TURİST REHBERLERİ DERNEĞİ(REHBERANT) ÜYESİ ARKADAŞLARIMA HUZURUNUZDA TEŞEKKÜRÜ BİR BORÇ BİLMEKTEYİM.

SEVGİLİ DR .HAKAN YAMAN’A ÖĞRENCİLİK YILLARINDA YAZ AYLARINDA BİR TURİST REHBERİ OLARAK BENİM SEYAHAT ACENTAMDA ÇALIŞARAK,HER ZAMAN MÜŞTERİLERDEN ÖVGÜ VE TAKDİR GETİRMESİNDEN,SICAKKANLI YARDIMSEVER AYDIN İNSAN KARAKTERİNDEN DOLAYI

SAYIN SELÇUK GÜR AĞABEYİME DE REHBERANT BÜNYESİNDEKİ AYDINLATICI FAALİYETLERİNDEN DOLAYI SONSUZ MİNNET SAYGI VE ŞÜKRAN DUYGULARIMI SUNARIM

Şaban AKTAŞ- Almanca öğretmeni ve profesyonel turist rehberi.
23.10.2008
****************************************************************************************************************