Hervele ve say ibadeti

Kısa adımlarla koşarak canlı ve çalımlı yürümek anlamına gelen hervele sayın sünnetlerindendir safa ile merve arası say yaparken erkeklerin hervele yapması sünnettir kadınlar ise hervele yapmazlar

Diyanet dini kavramlar sözlüğü

HERVELE Hac ve umrede Safâ ile Merve arasında sa‘y yaparken belli bir mesafenin süratli ve canlı bir yürüyüşle geçilmesini ifade eden terimdir say hac ve umre ibadetini yerine getirirken safa ile merve arasında yedi kere gidip gelme şeklinde yapılan ibadettir çalışmayı bir ibadet olarak gören Hz Ali Çalışanlar kötülük düşünmeye zaman bulamaz, tembeller ise kötülükten kurtulamaz diyerek çalışan insanın kötülükten arınacağını ifade eder işte say yapmak sözlükte çalışmak koşmak anlamına gelir bu ibadeti yerine getiren kişi zihnini kötülükten arındırıp Allahın emrine teslim olmuş ilahi emre doğru koşmaktadır safa tepelerinden başlayan say yürüyüşü 4 gidiş 3 geliş olmak üzere 7 kez yapılır Kuraanı kerim safa ve merve tepelerini şu ayetlerle ifade eder Safâ ile Merve Allah nişâneleridir  hac veya umre yaparak Beytullah’ı ziyaret eden bir kimsenin bu yerleri tavaf etmesinde kendisi için bir günah yoktur peygamberimiz hac yaparken Safâ ile Merve tepeleri arasında sa‘y etmiş olması bu adetin bir sünnet olduğunu gösterir Hz İsmailin annesi annemiz Hacerin su bulmak için iki tepe arasında koşması sayın ilk başlangıcıdır ve Hz peygamber buyururki Ömrüme yemin olsun ki; Allah Teâlâ, Safa ile Merve arasında sa’y etmeyenin haccını kabul etmez


Hidayet ancak islamdadır


A’râf / 30. Ayet
فَر۪يقًا هَدٰى وَفَر۪يقًا حَقَّ عَلَيْهِمُ الضَّلَالَةُۜ اِنَّهُمُ اتَّخَذُوا الشَّيَاط۪ينَ اَوْلِيَٓاءَ مِنْ دُونِ اللّٰهِ وَيَحْسَبُونَ اَنَّهُمْ مُهْتَدُونَ

İki grup hâlinde: Bir grubu Allah doğru yola erdirmiştir. Diğer grubun ise, yanlış yolu seçmeleri yüzünden sapıklığa düşmesi kaçınılmaz bir gerçek olmuştur


İHTİDÂ dini bit terim olarak hidayet ve diğer dinlerden veya dinsiz iken İslamı seçen kişi anlamına gelir kişinin bir irşad edicisi vardır ona doğru yolu göstererek onun hidayet yani dünya ve ahiret kazancını elde etmesine yardımcı olur doğruluk rehberimiz Kuraan pek çok ayet ve hadisinde hidayet kelimesine yer verir
Bakara / 175. Ayette doğru yolu bırakıp sapıklığı tercih edenin cehennem azabını satın aldığı ifade edilir cehennem azabını satın alan kimselerin ise ateşe karşı ne kadar dayanaklı olduğu ifade edilir yine
En’âm sures 125. Ayet buyururki Allah, kimi doğru yola erdirmek isterse onun göğsünü İslâm’a açar islam göğüslere huzur ve inşirah verirken batıla ve inkâra dalanlar için Allah onun göğsünü  dar ve sıkıntılı yapar. , iman etmeyenlerin başına böyle belâ ve sıkıntılar yağdırır. Dünya ve âhiret mutluluğunu sağlayacak tek yol ancak Allah Tealaya olan teslimiyettir
doğru yolu bulmak; yol göstermek ancak hüdanın takdiri ilahisidir Hidayet ve ihtida kavramını şöyle açıklayabiliriz insanın gerçeğe ulaşması hakikatini bulmasıdır inançsız bir kişinin İslâm dinini benimsemesine ihtida islamı seçen kişiye ise mühtedî adı verilir.


En güzel nimetler iman edenlere

Bir şeyi verdi ve takdim etti anlamındaki muti veren demektir Allahın güzel isimlerinden olup Allah nimet veren ihsanda bulunan demektir

Diyanet dini kavramlar sözlüğü

Muti Allah Tealanın güzel isimlerinden olup ibni mace esmaül hüsnada bu ismin Allahın nimet veren ihsanda bulunan olduğunu ifade etmek için kullanıldığını ifade eder Allah Tealanın bu vasfı veren yüce bir zat olduğu pek çok ayette dile getirilir Ey Muhammed biz sana kevseri verdik(Kevser suresi 108/1)Ey Muhammed Rabbin sana verecek sende razı olacaksın(Duha 93/5) Allah Teala en güzelini verendir takva sahibi kul ise verileni şükür ve dua ile karşılayandır Kevser kelimesi kesret kökünden türemiş olup çokluk çok sayıda vermek anlamında Allah Tealanın kullarına çok sayıda nimet verdiği pek çok ayette dile getirildiği gibi Kevse suresi Şüphesiz biz sana bitip tükenmez nimetler verdik diyerek Rabbimizin nimetleri ona iman eden kullar için tükenip bitmeyen sonsuz bir hazinedir insanın bu nimetlere karşı görevini Kevser suresi şu şekilde hatırlatır
Şimdi sen rabbin için namaz kıl ve kurban kes!okunan Tefsirler ve mealler Kuraanın kişiye ilim getirdiği belirtilir Kevser suresi Kuraan okuyan kulların kolaylıklara kavuşup en yüksek makam olan Makamı mahmud vede Cennette ulu mübarek bir nehir olan Kevser havuzuna erişeceği ifade edilir namaz ile yaşayan bunu bir ahlâk olarak benimseyen insanlar ne mutlu onlara ki en güzel nimete kavuşur

Mehir kulluk vazifemizdir


Peşin olarak verilen hemen ödenen acele edilen şey anlamlarına gelen muaccel kavramı fıkıh kitaplarında alışverişte peşin ödenen bedel nikâh bölümünde peşin ödenen mehri ifade etmek için kullanılır

Diyanet dini kavramlar sözlüğü


Nisâ Suresi 4. Ayet Kadınlara mehirlerini borcunuzu öder gibi verin. Eğer onun bir kısmını size gönül rızasıyla verirlerse onu da âfiyetle yiyin buyurur mehir sadak nihle gibi kelimeler evlenme akdinde erkeğin kadıma verdiği mal yada meblâğı ifade eder buna sözlükte muaccel ismi verilir
Charles Bukowski Hıçkırarak ağlayan bir kadının gözyaşları, ağlatan adamın başına geleceklerinin altına atılacak imzadır derken Hz. Ömer Kişiye imandan sonra verilen şeylerin en hayırlısı saliha kadındır derken kadınların ne kadar mübarek ve mukaddes olduğunu ifade eder Bazı cahil toplumlarda erkekler kadınları zorla alır ve şiddet uygulardı Hazret-i Ömer cahiliye devrinde kadınlara hiç önem verilmediğini  ve cahiliye toplumunu Allah Tealanın İslâm ile şereflendirmesiyle kadınlar hakkında pek çok âyetin indirildiğin ve islamın kadınlara birçok hak tanıdığını dile getirir islamın kaldırdığı fakat insanların uymadığı kurallardan biriside başlık parasıdır islam kızların başlık parası ile kocalarına satılık bir mal olarak verilişini kesinlikle yasaklar ancak koca eşi ile evlenirken ona bir hediye ve söz vermelidir bu söz ile hediye mehirdir kadının zayıflığından istifade edip bu mehri isteyenler için Kuraan Kadınlara mehirlerini verin” ifadesini kullanır mehir kadının hakkının yenmemesi için biz erkeklere düşen kulluk vazifesidir

Ahde vefa müminin özelliğidir

Karşılıklı antlaşma ahitleşme sözleşme anlamına gelen muahede ile Kuraanı kerimde Allah Tealaya ve gerekse insana verile ahdin yerine getirilmesi tavsiye edilmiş sözünde duranlar müjdelenmiştir

Diyanet dini kavramlar sözlüğü


İslam dininin önem verdiği meziyetlerden biride ahde vefadır sağlıklı bir toplum ancak insanlar birbirine güven duyarsa kurulabilir bu ancak ahde vefa ile sağlanır müminin en güzel vasfıdır sadakat ve vefa
Mü’minûn Sûresi 8. Ayet buyurur O mü’minler her türlü emâneti korur ve verdikleri sözleri yerine getirirler bir müminin verdiği sözünü yerine getirmesi akdini bozmaması en güzel özelliğidir
Hz ömer insanın okuduğu Kuraana kıldığı namaza değil Kuraanı yaşantımıza ne kadar uyguladığını bakmamız gerektiğini ifade eder müminler her emaneti korur ve aldıkları emaneti sadakatle teslim ederler
Hz. Ömer şöyle der insanın iyi olduğunu anlamak için kıldığı namaza, tuttuğu oruca bakmayın Konuştuğunda doğru söylüyor mu, emânet edildiğinde emânete riâyet ediyor mu bunlara bakın Allah’ın Peygamberi (s.a.v.) hutbe verdiği zaman buyururduki ‘Emanete riayet etmeyenin imanı yoktur; ahde vefa göstermeyenin ise dini yoktur sadakat ehli olmak mümini özelliğidir Sözünde sadık olmayan tutamayacağı sözü veren ve sözünü gerçekleştirmek için adım atmamak bunlar çirkin davranış olup her insan kendine yakışanı yapar ve hiç bir çirkinlik müminin vasfı değildir

Hile Cehenneme götürür

Müsaveme sözlükte bir eşyaya kıymet verip pahalandırmak pazarlamak gibi anlamlara gelen müsaveme satılan malın maliyeti ve kâr oranı açıklanmadan pazarlık usulüyle satışına denir

Diyanet dini kavramlar sözlüğü


Bakara / 188. Ayet buyururki Birbirinizin malını haksız yollarla yemeyin Başkasına âit bazı malları, günah olduğunu bile bile haksız yolla yemek için mevki ve makam sahiplerine rüşvet vermeyin.İslamiyette ticaret yaparak Rabbimizden rızık talep etmekte hiç bir sakınca yoktur ancak en büyük haksızlık haksız ve gayrı meşru yollardan servet edinmek rüşvet ve hile ise en büyük günahlardandır Faiz yiyenler, kıyâmet günü kabirden, şeytan çarpmış kimselerin kalktığı gibi kalkacaklardır buyuran Kuraan Alış-veriş de tıpkı faiz gibidir diyen insanları onlar
cehennemin yoldaşlarıdır diyerek tarif eder onlar orada ebedî kalacaklardır.
İslam hukuku Alış verişi helal faizi ise cehennem işlerinden olarak tarif eder islam anayasası olan şeriatte malın maliyetini belirterek malın üstüne kâr koymak caizdir buna müsaveme denilir
her işte gereken yolu öğreten Allah, her şeyi hakkıyla bilendir öyle ise Nisâ suresi 29. Ayette buyurduğu gibi Karşılıklı rızâya dayanan bir ticaret elbette meşrûdur fakat
Ey iman edenler! Mallarınızı aranızda meşrû olmayan yollarla yemeyin haddi aşanlar yüksek fiyattan ürün satanlar ürün stoklayanlar iyi bilsinki hilenin rüşvetin islamiyette yeri yoktur ceza misli ile cehennem ateşidir

Hadis türleri nelerdir

Senetteki ravilerin bazende rivayetin sıfat ve hallerini aynen devam ettirerek naklettikleri hadise müselsel hadis adı verilir bu şekildeki rivayetede teselsül adı verilir birbirini takip etmek anlamına gelir

Diyanet dini kavramlar sözlüğü

Hadis rivayet edenler bazen aynı memlekette oturdukları için aynı hadisi tekrarlardı bu güzel bir davranış olarak görülmüş böylece hadisin sıhhati ve kuvveti arttırlmış oluyorduMisal Kaderin hayrına ve şerrine acısına ve tatlısına iman ettik Hadisi Şerifi teselsül hadislerden bu hadiste efendimiz elleri ile sakalını tutunca sahabeler te aynı hareketi tekrar etmişlerdir Teselsüllün kaynağı Hz Peygamberin hal ve hareketleridir sahabe Hz Peygamberin hareketini ve ondan duyduğunu aktarır sahabeden sonra gelenlerde bu geleneği devam ettirirlerdi Rasûl-i Ekrem (s.a.s) bir hadislerinde şöyle buyurmaktadır Her kim bana kasıtlı olarak yalan uydurursa cehennemdeki yerine hazırlansın dediği gibi Kuraan Yalanı ancak Allah’ın âyetlerine iman etmeyenler uydururlar."(Nahl, 16/105)
buyuruyor rivayet hadislerin aktarılıp insanlara nakletmek anlamı taşır sahabelerin sözlerini söylemekte rivayet kapsamına girer rivayetin en önemli amacı peygamberimizin hadisi şeriflerini asırlar sonrasına aktarmaktır Hadis en doğru söz ise onu aktaranda en güzel en doğru ahlâka sahip olmalıdır

8
İçki aklı zehirler

Sarhoşluk veren şuuru kaplayıp aklı gideren şey müskir anlamına gelmektedir bütün alkollü içkiler ve uyuşturucular müskir kavramı içerisine girmektedir

Diyanet dini kavramlar sözlüğü

Hz Peygamber her sarhoş edici hamrdır ve her hamrda haramdır kim dünyada hamr içer ve tevbe etmeden onun tiryakisi olduğu halde ahirette şarap içemez buyurur Yüce Allah yasakladığı halde Temelcik ve temel bir gün meyhaneye gider fakat baba oğul birbirini unutur birbirini tanımaz ahaliye sorarlar bunlar kimdir cemal cevap verir onlar aynı evin içinde baba ve oğuldur fakat içki masasına oturdukları zaman birbirini tanımaz ve unuturlar evet içki ve alkol aklı yıkar temizler insana ana ve babasını unutturacak duruma getirir aklın zehiridir Mâide Suresi 90-91. Ayet buyururki Ey iman edenler! İçki, kumar, dikili taşlar, fal okları şeytan işi iğrenç şeylerden ibarettir. Bunlardan kaçının ki kurtuluşa eresiniz şeytan insanı içki alkol ve dünyanın süsü ile kandırır Allah Teala bizi kendi yoluna davet ederken o yoldaki tüm engeli ortadan kaldırmamızı ister insanı Allah yolundan ayıran en büyük engel ise alkole olan ilgi ve yakınlıktır şeytan işi bir pislik olarak görülen Alkol depresyon panik sinir cinsel bozukluk mide ve karaciğer hastalığı gibi pek çok yönden insan sağlığını olumsuz etkiler insan sağlığına büyük önem veren Kuraan Bakara / 219. Ayette Rasûlüm! Sana içki ve kumarın hükmünü soruyorlar. Şöyle de: “Onlar büyük bir günah ve zarar buyurur

İnsanlar iman ederse hidayete ulaşır

Sözlükte risalet görevini yerine getiren anlamına gelen resul Allah tarafından yeni bir kitap veya yeni bir şeriat ile bir topluma veya bütün insanlığa gönderilen kimsedir

Diyanet dini kavramlar sözlüğü

Rasül kelimesi yumuşaklık ve kolaylık üzere göndermek veya yumuşaklıkla yürümek gibi anlamlara gelir Allah Teala onun emirlerini uygulamamız için bize nice peygamber göndermiştir peygamberlerin gönderiliş amacı yumuşak ve güzel örnek bir ahlâk ile insanları sapıklıktan doğru yola iletmektir
Bu gerçek Kuraanın ibrahim suresi 4.ayette şöyle buyurulur Allahın emirlerini açıklasın diye her peygamberi yalnız kendi dilyle gönderdik işittik ve iman ettikki Allah dilediğini saptırır dilediğini doğru yola iletir Hz Muhammed hem Resül hem nebidir ve bizlere mükemmel bir din olan Kuraanı getirip açıklamıştır ne mutlu Kuraan ile ömür geçirenlere selam onlara
Tebliğin açık ve anlaşılır bir dille olması için her peygambere vahiy kendi kavminin dili ile indirilmiştir Cenâb-ı Hakk’ın murâdı,
İnsanlara alışılmadık bir dille hitap etmek değil onları anlayacağı bir dil ile uyarıp ikaz etmektir harikulade ayetler vahiyler her kavme o kavmin dilini iyi bilen peygamberler vasıtası ile indirilmiştir bunun sebebi bilmiyorum anlamadım gibi kelimelerle vazifeden kaçmak isteyen insanların önüne geçmektir her akıl sahibine sorumluluk ve vazife vardır ancak aldanan insanlar hidayete erişemez

En doğru kapı Allah kapısıdır

Reşid Allahın sıfatlarından biri olup söz ve fiillerinde isabetli olan halka doğru yolu gösteren öğreten yardımcısı olmadan bütün işleri en güzel bir şekilde yöneten tedbirli olan demektir

Diyanet dini kavramlar sözlüğü

Albert Camus Yolculuk bizi kendimize geri getirir der insanı kendisine getiren en güzel yol doğru atılan adımlardır Neşet ertaş ustamın dediği gibi Kalpten kalbe bir yol vardır, görünmez. Kalpte eğer iman olursa ve o kalpte Allah Tealaya bir teslimiyet varsa kişi doğru yolu bulmakta zorlanmayacak her yolun sizi ulaştırdığı bir kapı vardır ve her yolun üzerinde mutlaka bir diken ve çalı bulunur zafere ulaşmak yolda yürümesini bilenlerindir Allah Teala kulunu sürekli dener imtihan eder ve azim Cenabı Hakkın sevdiği amellerdendir yola çıkarken her insan yolculuğun sabrını kendisine azık olarak edinmelidir kulun hayatı sadece çicekle kaplı değil dikenlerde vardır diken olacakki sınav olsun La Fontaine Hiçbir zafere çiçekli yollardan gidilmez derken pir sultan yol çiçekli olmasada o dikeni bir çiçeğe dönüştürmemizi  Dönen dönsün, ben dönmezem yolumdan sözü ilede kararlı ve sağlam adımlarla hedefe ulaşmamızı öğütler niyet bir yay amel ise bir oktur okun hedefe ulaşması ancak çekilen yayın doğru yöne bakması iledir yani Allah rızasını kazanmak için niyet eden kişinin attığı en doğru hedefe ulaşır Ya Bismillah Bismillahirrahmanirrahim diyip yola çıkan kişiyi Allah rıza makamına ve Allah Tealaya iman ettik bizi o irşad eder mürşidimiz odur en doğru kapı odur