KURBAN VE BAYRAM

Dinler tarihine baktığımız zaman ilk kurban hadisesi Adem oğullarından iki genç Allah’a yaklaştıracak birer kurban sunduklarını görürüz. Burada ki iki genç için Adem peygamberin oğulları diye anlatılır. Bu konunun gerçekle ilgisi yoktur. Onlardan birininki kurbanı kabul edilmiş,diğerininki kabul edilmemişti. Kurbanı kabul edilmeyen demiştiki; seni mutlaka öldüreceğim. Öbürüde, Allah ancak inanan ve sakınanlardan kabul eder, İşte maide suresinin 27 .ci ayetinde bu konu anlatılmaktadır. Bu bize insanlığın ilk kin ve kurban hadisesi olduğunu göstermektedir.

Kurban hadisesi Hz.İbrahim’in oğlu İsmail’i kurban etme olayı ile devam eder. SAFFAT suresi 103 cü ayette İsmail’in kurban edilişi,yine aynı surenin 107 ci ayetinde İsmail’in yerine bir koç armağan edilerek fitye olarak verilmiş, İsmail böylece kurban edilmemiştir.Bu olay bize Hz.İbrahim’den onun sünneti olarak intikal etmiştir. Bu şekilde açıklanan hadise de gerçeği yansıtmamaktadır.

HAC suresinin 36 cı ayetinde: büyük baş hayvanları kastederek deve ve sığırları Allah’ın size olan nişanelerinden kıldık.Sizin için onlarda hayır vardır. Bu hayvanlar sizler ve ikram edecepğiniz kimseler için nimet olarak verilmiştir. Ön ayaklarından biri bağlı halde keserken üzerlerine Allah’ın adını anın. Yanları yere yaslandığı vakitte onlardan yiyin. Kanaat edip istemeyenlerede, isteyenede yedirin. Böylece onları sizin buyruğunuza verdik ki, şükredesiniz. Ayetin burada kurbanla ilğili kesme diye bir anlatımıda yoktur.

Yine HAC suresinin 37 ci ayetinde elbette onların Yani kesilen hayvanların etleri ve kanları Allah’a ulaşmayacaktır. Ancak O’na sizin takvanız erişecektir. Onları bu şekilde sizin buyruğunuza verdik ki, size yolunu gösterdiğinden dolayı,Allah’ı tekbir ile yüceltesiniz.(Ey MUHAMMET) vazifelerini güzelce yapan iyilik sevenleri müjdele.

KEVSER suresi 2.ci ayeti ise:Öyleyse Rabb’ın için salatı ikame et yardımlaşmak için vesile yarat emri yer almaktadır. Kevser ayetinde yer alan venhar kökü incelendiğinde kurban kes olmadığı Hz. Muhammed’e hitaben karşılaşacağın zorlukları gögüsle denilmektedir. HAC suresinin 34 cü ayatinde, Biz her ümmete hayvan cinsinden kendilerine rızık olarak verdiklerimiz üzerine Allah’ın adını ansınlar diye, helalinden emirlerine amade kıldık. Onları yani bu nimet sayılan hayvanları yiyip içmelerini helal kıldık deniyor.

KURAN’ı KERİM’in bazı surelerinde kurban ile ilğili olduğu anlaşılan açıklamalada bahsedilmekte olup, bu ayetler genelde şunlardır. Bakara suresi 196 cı ayet,Al’i İmran suresi 183 cü ayet,Maide suresi 27-95-97 ayetleri,Fetih suresi 25 ci ayetlerini söyleyebiliriz.

Kurban aslında genelekleşmiş farz olmayan örf ve adettir. İslamdaki sosyal yardımlaşma ve dayanışmanın en güzel örneğidir. Fakirlere kurban eti verilmesi ondan yararlandırılması Allah’ın hoşnutluğunun kazanılmasına vesile olan bir ibadettir. Kurban bir gelenek,örftür. Kitap ve sünnetle meşruiyeti sabit olan bir ibadetete vesile yaratma şeklidir.

Kurban kesmek mukim olan(yani yerleşik) sadaka’i fıtır nisabına malik olan her Müslüman kadın ve erkek için vacip olduğu söylenmektedir. Müslüman olmayan,seferde olan,fakir olanlara vacip değildir. Hanefi mezhebinin temsicisi İmam’ı Azama göre kurban vaciptir.Bir sünnet veya farz ibadeti değildir.Kurban kesmekte aynen zekat gibi hicretin ikinci yılında meşru kılınmıştır. Bu meşruluk hac süresinde hacda yapılması gerekendir. Adıda kurban deyil hedy yani hediyedir.

Maalesef kurban hadisesi öyle bir duruma gelmiştir ki günümüzde deri toplayıcıları dinci tarikat cemaat gibi din dışı oluşumlar dinci talebe yurtları hayvan kesimini teşvik yarışına girmişlerdir. Kurban kesme işinden rant kapma yarışı deri tacirliği almış başını gider olmuştur. Bu işleri yapanlar bu gün ülkenin başına bela olmuşlar devleti yıkma girişimine kadar işi götürmeye vardırmışlardır. Bunun bir an evvel tetbiri alınarak tek elde toplanması resmi bir kurum olan THK yeniden bu görevin verilmöesi yerinde olacaktır.

Kurban bağışı kabul eden bazı kuruluşlar ise topladıkları maddi bedelleri cep etmekteler. İnsanların saflığını kullanarak kurban bağışı adı altında rant sağlamaktalar bu işin de derhal bundan böyle yasaklanması gerekir. Din duyguları sömürülerek insanların soyulmasına seyirci kalınmamalıdır.
.
Cahiliye zamanında Hz. MUHAMMET Mekke’den-Medine’ye hicretinin ikinci yılında insanların iki gün eğlence yaptıklarını görünce şöyle uyarmıştır. Bunları bırakınız sizlere Ramazan ve Kurban bayramlarını müjdeliyorum. Bu günlerde eğleniniz.Allah’a şükrediniz.Bu günler sizin bayramınız .bu günlerde eğleniniz hadisi ile bildirilmiştir. İşte Bayramları meşruluğu böyle olmuştur. O günden bu güne İslam dünyasında coşku ile kutlanmaktadır.

Bayramlarda kılınan namazlarda Cuma şartları gibidir. Fakat cuma namazı farzdır. Bayramlarda kılınan namazlar ise vaciptir. Cenab-ı Allah hepimizi nice bayramlara sıhhat ve mutluluk içinde ulaştırsın.

Durmuş KARABAĞLI