1914 ortaları.. Henüz I. Dünya Savaşı başlamamıştır.. Mustafa Kemal Sofya’da Askeri ateşemiliter olarak görev yapmaktadır. Aslında ataşemiliterlik bir subay için eşi bulunmaz bir görevdir.. Ancak Mustafa Kemal, rahatını bir tarafa bırakıp, vatan ve millete borcunu ödemek için gönüllü olarak cephede yer almak istemektedir..

Mustafa Kemal Kasım 1914’te, Başkomutanlık vekaletine başvurarak cephede aktif bir göreve getirilmek isteğini bildirir.. Başkomutanlığın cevabı: “Sizin için orduda her zaman bir görev vardır. Ancak Sofya ateşemiliterliği’ni daha önemli gördüğümüzden sizi orada bırakıyoruz” olmuştur..

Bunun üzerine Mustafa Kemal, Aralık 1914’te Sofya’dan Başkomutan Vekili Enver Paşa’ya bir mektup yazarak cephede aktif görev alma isteğini yeniler. Mektubunda der ki: “-Vatanın müdafaasına ait faal vazifelerden daha mühim ve yüce bir vazife olamaz. Arkadaşlarım muharebe cephelerinde, ateş hatlarında bulunurken ben Sofya’da ateşemiliterlik yapamam!. Eğer birinci sınıf subay olmak liyakatinden mahrumsam, kanaatiniz bu ise, lütfen açık söyleyiniz.” der..

Henüz Çanakkale savaşı başlamamıştır.. Ancak İngiliz ve Fransızların Çanakkale’yi geçip, İstanbul’u almak için büyük hazırlık içinde olduğu bilinmektedir.. Osmanlı Devleti de o bölgede yeni birlikler kurmaktadır..

Mustafa Kemal’in cephede yer alma ısrarları sonuç verir; 20 Ocak 1915’te, Tekirdağ’da kurulacak 19. Tümen Komutanlığı’na ataması yapılır..

Mustafa Kemal, hiç vakit kaybetmeden Sofya’dan ayrılır.. Hazırlıklarını yapar.. 2 Şubat 1915’te Tekirdağ’a gelerek yarbay rütbesinde 19. Tümeni kurma çalışmalarına başlar..

Bu arada İtilaf Devletleri Donanması Çanakkale Boğazı önlerinde kuşatma girişimine başlamıştır.. İlk savaş 19 Şubat 1915 günü denizde başlar..

25 Şubat 1915 günü Mustafa Kemal’in kuruluşunu yaptığı 19. Tümen Komutanlığı, savaşın en yoğun yaşanacağı Eceabat’a nakledilir.

18 Nisan 1915’te, Mustafa Kemal’in komutasındaki 19. Tümen, Çanakkale’ye yeni atanan Mareşal Liman von Sanders’in komutasındaki 5.Ordu ile birlikte en kritik bölge olan Bigalı köyüne gönderilmiştir.

Osmanlı ordusunun başındaki Alman General Liman von Sanders Paşa, Çanakkale’ye İngiliz çıkarmasının, Saroz Körfezi ve Anadolu kıyılarından, özellikle Bolayır’dan yapılacağını düşünürken, Yarbay Mustafa Kemal, Çanakkale’ye İngiliz çıkarmasının Anafartalar bölgesinden; Alçıtepe ve Kocaçimen’den yapılacağını belirtmiştir. Gelişmeler, Mustafa Kemal’i haklı çıkarmıştır.

Nitekim 25 Nisan 1915’te İngiliz, Fransız ve Anzak birlikleri sabaha karşı Arıburnu, Seddülbahir ve Kumkale sahillerinden çıkarma yapmaya başlamıştır. Seddülbahir’e çıkan düşman, kıyı topçusunun yoğun ateşi ve kuvvetlerimizin karşı taarruzuyla durdurulmuş, Kumkale kıyılarından yapılan çıkarma gelişememiş, Arıburnu’na çıkan düşman ise, Mustafa Kemal komutasındaki birliklerce geri püskürtülmüş ve bozguna uğratılmıştır.

Burada önemli bir ayrıntıya dikkat çekmek gerek: 25 Nisan günü saat 05:30 civarında karaya ayak basan düşman birlikleri, 09:45’tekarşılarında Mustafa Kemal’i ve 57. Alayı bulmuşlardır. Çıkarma başladığı ilk anlarda Bigalı Köyü doğusunda Değirmenlik mevkiinde bulunan 19. Tümen Komutanı Yarbay Mustafa Kemal, çıkarmayı haber alır almaz, insiyatif kullanarak, 07:45’de karargahından hareket etmiş ve 57. Alayla birlikte saat 09:40’da Kocaçimen’e varmıştır. Orada yaklaşık 10 dakika 57. Alayı dinlenmeye bırakarak kendisi atına atlayıp sarp araziden Conkbayırı’na gitmiştir. Buraya geldiğinde, 27. Alay 2. Taburu erlerinin kaçarak geri çekildiklerini görmüştür. İşte tam o an atından inen Mustafa Kemal, düşmandan kaçan Türk erlerinin tam önünde durarak o ünlü “düşmandan kaçılmaz” konuşmasını yapmış; kaçan erlere süngü taktırıp yere yatırarak, bozguna uğramış bir birlikten arta kalanlardan bir savunma hattı kurmuştur.

Mustafa Kemal burada komutanlara verdiği emirde: “Ben size taarruzu emretmiyorum, ölmeyi emrediyorum! Biz ölünceye kadar geçecek zaman zarfında yerimize başka kuvvetler ve komutanlar geçebilir” demiştir. Türk ordusunun yeniden savaş durumuna geçtiğini gören düşman kuvveti neye uğradığının şaşkınlığını yaşarken imdada yetişen 57. Alay ve 8. Tabur düşmana saldırmıştır. Conkbayırı sırtlarında yaşanan boğaz boğaza çatışma sonunda 57. Alayın neredeyse tamamı şehit olmuş, ama düşman çıkarması da sonuçsuz kalmıştır. Mustafa Kemal’in ifadesiyle “kazandığımız an, bu andır.”

Mustafa Kemal, 25 Nisan 1915’teki Arıburnu taarruzunda gösterdiği başarıdan dolayı “Arıburnu Kuvvetler Komutanlığı’na getirilmiş ve 25 Nisan 1915’ten 16 Mayıs 1915’e kadar bölgedeki tüm kuvvetleri tek başına komuta etmiştir.

25/26 Nisan 1915’te düşman Arıburnu ve Conkbayırı’ndan yeni çıkarmalar yapmış ve her seferinde karşısında Mustafa Kemal’in komutasındaki Mehmetçiği bulmuştur. Örneğin, 26 Nisan tarihinde Conkbayırı’na yapılan taarruzu Mustafa Kemal, daha sonra Kemal yeri diye adlandırılacak yerden yönetmiş, Kanlısırt-Kırmızısırt hattında düşmana ağır kayıplar verdirerek, düşmanı kıyıya çekilmeye zorlamıştır.

Bu başarılarından dolayı 3. Kolordu Komutanı Esat Paşa, 27 Nisan 1915’te, Mustafa Kemal’e bir kutlama telgrafı çekmiştir; “-Başarınızı kutlarım. Raporlarınızı Başkomutanlık Vekaleti Yüksek Makamına arz ediyorum… Emrinize verilen 33. Alay’la birlikte düşmanı denize dökünüz. Tanrı’nın yardımı bizimledir.”

Esat Paşa, 30 Nisan 1915’te bir kere daha Mustafa Kemal’e kutlama telgrafı çekmiştir: “-Geceli gündüzlü devam eden harbi, başarı ile yöneterek her an bir başka surette belirmekte olan fedakar hizmetlerinizin devamını bekler, sizi yürekten kutlarım..” demiştir.

Mustafa Kemal, Çanakkale’deki başarılarından dolayı 30 Nisan 1915’te Gümüş İmtiyaz Madalyası almış, bunu Altın ve Gümüş Liyakat Madalyaları izlemiştir

9/10 Mayıs 1915’te Arıburnu cephesinin sağ yanından taarruza geçen düşman, Mustafa Kemal’in 19. Tümeni’ne bağlı birliklerce durdurulmuş ve geri püskürtülmüştür.

10 Mayıs 1915’te, Mustafa Kemal’in Arıburnu muharebelerini yönettiği tepeye, 3. Kolordu Komutanlığı’nın günlük emriyle- “Kemal Yeri” adı verilmiştir.

16 Mayıs 1915’te, Edirne Valisi Hacı Adil Bey, Gelibolu Mutasarrıfı Rıfat, Maydos Kaymakamı Rahmi, Keşan Kaymakamı, Gelibolu Jandarma Komutanı’nın oluşturduğu bir heyet, 3. Kolordu Komutanı Esat Paşa’yla beraber Kemal Yeri’nde Mustafa Kemal’i ziyaret ederek cephede gösterdiği fedakarlık ve kahramanlık nedeniyle kendisini tebrik etmişlerdir..

17 Mayıs 1915’te Mustafa Kemal’e, Arıburnu muharebelerindeki başarısından dolayı padişah adına “Muharebe Altın Liyakat Madalyası” verilmiştir.

23 Mayıs 1915’te, gösterdiği başarılardan dolayı Mustafa Kemal’e Alman İmparatoru tarafından “Demir Haç” nişanı verilmiştir.

30 Mayıs 1915’te, Çanakkale Ağıl Dere’de İngilizlerle şiddetli çarpışmalar yaşanmış, Mustafa Kemal’in komuta ettiği ordular Ağıl dere muharebesini kazanmıştır.

Mustafa Kemal, Çanakkale Savaşlarına “yarbay” olarak başlamıştı.. Kısa sürede gösterdiği başarılardan dolayı 1 Haziran 1915’de Albaylık rütbesine yükseltilmiştir..

1 Haziran 1915’te Mustafa Kemal’in albaylığa yükselmesi nedeniyle Harbiye Nazırı ve Başkomutan Vekili Enver Paşa, Mustafa Kemal’e tebrik telgrafı çekmiştir: “-Yeni rütbenizi tebrik ederim. Bu terfi, görmekte olduğunuzu büyük ve fedakarane hizmetlerinize karşılık bir mükafat değil, ancak memlekete daha mühim ve ordumuza daha kıymetli hizmetler görebilecek mevkilere erişmek için geçilmesi gereken bir basamaktır.” demiştir.

4/5 Haziran 1915’te İngilizlerin gece Arıburnu cephesindeki siperlere saldırıp bazı yerleri işgal etmişlerdir.. Mustafa Kemal yönettiği 19.Tümen birlikleri o bölgeye yönelerek işgal edilen siperleri geri almış ve düşmanı bölgeden söküp atmıştır.

15 Temmuz 1915’te Mustafa Kemal’e başarılarından dolayı, Harp Madalyası verilmiştir.

6/7/8 Ağustos 1915’te İngilizlerin Arıburnu cephesine ve Conkbayırı’na saldırmaları üzerine çok kanlı çarpışmalar olmuştur. Mustafa Kemal, 7 Ağustos 1915’te saat 05:05’te, Kuzey Gurubu Komutanlığı’na yazdığı raporda: “Düşman gece yarısından başlayarak topçusuyla şiddetli ateş altına aldığı 18. ve 27. Alay cephelerine, saat 04:30’da hücum etmişse de Tanrı’nın yardımıyla ağır kayıplar verdirilerek hücum sonuçsuz bırakılmıştır.” demiştir.

8 Ağustos 1915’te, Conkbayırı İngilizlerin eline geçmiştir. Mustafa Kemal, saat 19:00’da Kuzey Grubu Komutanı Esat Paşa’ya, Conkbayırı bölgesindeki kritik durumu belirterek 5. Ordu Komutanı Liman von Sanders’ı ikaz etmesini bildirmiştir. Conkbayırı’ndaki durumun iyice kötüye gitmesi üzerine, 5. Ordu Komutanı Liman von Sanders adına Kurmay Başkanı Albay Kazım (İnanç), Mustafa Kemal’i telefon başına çağırarak “durumu nasıl gördüğünü” sormuştur. Mustafa Kemal bu soruya: “Bütün mevcut kuvvetlerin, komutam altına verilmesinden başka çare kalmamıştır!” diye cevap verince, şaşıran Kurmay Başkanı, “Çok gelmez mi?” diye sorunca, Mustafa Kemal: “Az gelir!” cevabını vermiştir.

İşte o kritik aşamada Mustafa Kemal gece saat 21:45’te Maraşal Liman von Sanders’in emriyle Anafartalar Grubu Komutanlığı’na getirilmiştir. Mustafa Kemal derhal Grup Komutanlığı karargahının bulunduğu Çamlıtekke’ye giderek grubun komutasını eline almıştır. Anafartalar Grup Komutanı olarak emrinde üç kolordu (2.ci, 15.ci ve 16.cı kolordular) vardır. Bu, Ordu Komutanlığı niteliğinde bir komutanlıktır. Turgut Özakman’ın da belirttiği gibi, “Çanakkale Savaşı boyunca, Liman Paşa dışında hiçbir komutan, bu kadar uzun zaman, bu kadar çok birliği ve bu kadar geniş bir alanı komuta etmemiştir.” (Özakman, age,s. 112). (Mustafa Kemal, 5-10 kişiyi bile idare edemezdi” diyen sözde tarih profesörüne ithaf olunur.)

9 Ağustos 1915’te Mustafa Kemal’in komutasındaki kuvvetler Anafartalar bölgesinde düşmana saldırmıştır. Mustafa Kemal’in yönettiği 7. ve 12. Tümenlerin sabaha karşı başlayan taarruzu sonuç vermiş, düşman bozguna uğrayarak kaçmıştır.

10 Ağustos 1915’te, Mustafa Kemal, İngilizlerin 8 Ağustos’ta ele geçirdiği Conkbayırı’na taarruz etmiştir. Mustafa Kemal taarruz öncesinde askerlerine: “-Askerler! Karşınızdaki düşmanı mağlup edeceğinize hiç şüphe yoktur. Fakat siz acele etmeyin. Evvela ben ileri gideyim. Siz, ben kırbacımla işaret verdiğim zaman hep birlikte atılırsınız.” demiş, 4 saat süren kanlı süngü muharebeleri sonunda Conkbayırı’nın tamamı ele geçirilmiştir.. Bu savaş sırasında Mustafa Kemal, göğsündeki saate isabet eden bir şarapnel parçasıyla yaralanmıştır.

16 Ağustos’ta İngilizler, Anafartalar cephesindeki Kireçtepe’ye taarruz etmiş, Mustafa Kemal ateş hattında 5. Tümen Karargahı’nın bulunduğu 161 rakımlı tepeden savaşı yönetmiştir. Düşman bir sonuç alamadan çekilmek zorunda kalmıştır..

1 Eylül 1915’te Mustafa Kemal’e, Gelibolu’daki “üstün başarılarından” dolayı Gümüş Liyakat Madalyası verilmiştir.

31 Ekimde Enver Paşa, 3 Kasımda Ayan ve Mebusan Meclisi üyeleri savaş bölgesinde Mustafa Kemal’i ziyaret etmiştir.

7 Kasım 1915’te, İngiliz Savaş Kabinesi Çanakkale’yi boşaltma kararı almıştır.

11 Aralık 1915’te Mustafa Kemal İstanbul’a gelirken, onun yerine Anafartalar Grubu Karargahı’na Fevzi (Çakmak) Paşa atanmıştır.

19/20 Aralık 1915’te İngilizler, Çanakkale’deki siperleri boşaltarak çekilmeye başlamışlardır.
*
İşte, Mustafa Kemal’in Çanakkale Savaşları’ndaki akıl almaz liderliği, başarıları ve kahramanlığı… Sadece büyük zaferleri; Arıburnu zaferi, Conkbayırı taarruzu, Anafartalar zaferleri.., MUSTAFA KEMAL adının tarihe altın harflerle yazılmasına yeter de artar bile..
Sizler, Atatürk ve Cumhuriyet düşmanları, istediğiniz kadar Mustafa Kemal ’siz tarih yazmaya kalkın, nafile gayret.. Beyhude çaba.. Sadece komik oluyorsunuz.. Ve de Mustafa Kemal’in büyüklüğü karşısında küçüldükçe küçülüyorsunuz..

...............

Bu yazı , tarih araştırmacısı Sinan Meydan’ın eserlerinden kısaltılarak ve özetleyerek hazırlanmıştır.

TÜM ŞEHİT VE GAZİLERİMİZİN AZİZ RUHLARINI SEVGİ VE SAYGI İLE SELAMLIYORUM