Türk ve Dünya Edebiyatında İlkler

• 2 Ocak 2025 Perşembe 01:47:59

• Sahnelenen ilk tiyatro: Namık Kemal / Vatan yahut Silistre
• Noktalama işaretlerini ilk kez kullanan, ilk Türk gazeteci: Şinasi
• İlk yarı resmî gazete: Ceride-i Havadis 1840
• Kurtuluş savaşımızı doğrudan işleyen roman: Ateşten Gömlek
• İlk resmi Türkçe gazete: Takvim –i Vakayi 1831
• İlk psikolojik roman: Mehmet Rauf / Eylül
• Konuşma diliyle yazılmış ilk hikâyenin yazarı: Ömer Seyfettin
• İlk yerli roman: Şemsettin Sami / Taaşşuk-ı Talat ve Fıtnat 1872
• Batılı tekniğe uygun ilk roman: Halit Ziya Uşaklıgil / Aşk-ı Memnu
• Batılı anlamda ilk tiyatro eseri: Şinasi – Şair Evlenmesi 1859
• Fabl türü ilk eser: Harnâme – Şeyhi
• İlk video edebiyat dergisi/ Burak Çakır: #sonümit 2019
• Heceyle yazılan ilk manzum tiyatro eseri: A.Hamit / Nesteren
• Bizde epik tiyatro türünün kurucusu: Haldun Taner
• Türkçe’nin ilk dil bilgisi kitabı: Süleyman Paşa / Sarf-ı Türki
• İlk edebi roman: İntibah / Namık Kemal 1876
• İlk edebi bildiriyi yayımlayan topluluk: Fecr-i Ati
• Şarkı nazım şeklini oluşturan: NEDİM
• İlk yazılı eser ve Türk adının geçtiği ilk Türkçe metin: Orhun Abideleri
• Süslü nesrin ilk temsilcisi: Sinan Paşa
• Bilinen ilk Türk şairi: Aprınçur Tigin
• En başarılı psikolojik roman yazarımız: Peyami Safa / 9.Hariciye Koğuşu
• İlk realist roman: Recaizade Mahmut Ekrem / Araba Sevdası
• Tasavvuf konulu ilk şiirler ve tekke şiirinin babası: Divan- ı Hikmet – Hoca Ahmet Yesevi
• Şiire ilk kez müstakil ad koyan şair: ŞİNASİ
• Şiirde ilk defa Türk kelimesini kullanan: Mehmet Emin Yurdakul
• İlk Türkçe sözlük: Şemsettin Sami – Kamus-ı Türki
• İlk Türk yazarı: Yolluğ Tigin
• İlk Türk dili sözlüğü: Divan-ı Lügati’t Türk – Kaşgarlı Mahmut
• İlk Türk destanı: Alp Er Tunga Destanı
• İlk tiyatro çevirileri: Ahmet Vefik Paşa – Moliere’den
• İlk Tezkire (biyografik eser): Mecalisü’n Nefais – Ali Şir Nevâi
• İlk tarihi roman: Namık Kemal / Cezmi, A. Mithat / Yeniçeri
• İlk tarih ve coğrafya ansiklopedisi: Kamus’ul Âlam
• İlk şiir çevirisi: Şinasi Tercüme – i Manzume adlı eseri
• İlk seyahatname: MİR’ATÜL MEMALİK / SEYDİ ALİ REİS
• İlk roman çevirisi: Yusuf Kâmil Paşa / Fenelon’dan Telemak /1859
• İlk psikolojik roman denemesi: Zehra – Nabizâde Nazım
• İlk pastoral şiir: Abdül Hamit Tarhan /Sahra
• İlk özel gazete: Tercüman-ı Ahval / Şinasi ile Agah Efendi 1860
• İlk özdeyiş örneklerini veren:Ali Bey / Lehçet’ül Hakayık
• İlk öykü denemesi: Emin Nihat’ın Müsameretname adlı eseridir.
• İlk naturalist eserimizin yazarı: Nabizâde Nazım / Zehra
• Trajedi türünün ilk büyük ustası: Aiskylos
• İlk mizah dergisi: Diyojen /Teodor Kasap
• İlk mesnevi, Türkçe yazılan ilk kitap, ilk siyasetnâme, ilk didaktik şiir örneğimiz ve aruzla yazılan ilk eserimiz: Kutadgu Bilig – Yusuf Has Hacip
• İlk mensur şiir örneklerini veren: Halit Ziya
• İlk makale: Tercüman-ı Ahval Mukaddimesi Şinasi
• İlk köy şiiri: Muallim Naci / Köylü Kızların Şarkısı
• İlk köy romanı: Nabizade Nazım / Karabibik
• İlk kadın romancımız: Fatma Aliye Hanım – Muhaderat
• İlk hikâye örneği: Letaif-i Rivayet Ahmet Mithat Efendi (Kıssadan Hisse)
• İlk hatıra kitabı: Babürşah /Babürname
• İlk hamse yazarı: Ali Şir Nevai
• İlk fıkra yazarı: Ahmet Rasim
• İlk eleştiri, (batılı anlamda ilk eleştiri): Tahrib-i Harabat, Renan Müdafaanamesi Namık Kemal
• İlk Edebiyat tarihçimiz: Abdulhalim Memduh Efendi
• İlk divan şairi: Hoca Dehhani
• İlk çocuk şiirlerini yazan: Tevfik Fikret / Şermin
• İlk bibliyografya: Keşfü’z Zünun /Kâtip Çelebi
• İlk Atasözleri (Folklor) Kitabı: Şinasi /Durub-i Emsal-ı Osmaniye
• İlk aplikasyon edebiyat dergisi / Can Yayınları: Trendeki Yabancı 2021
• İlk antolojisi: Ziya Paşa /Harabat
• İlk alfabemiz: Göktürk Alfabesi
• Hikâyede gerçek anlamda ilk kez Anadolu’yu işleyen: Refik Halit Karay
• Edebiyatımızdaki milli dönemin açılmasına öncülük eden: Mehmet Emin Yurdakul
• Edebiyatımızda objektif eleştirinin nasıl olacağını ilk açıklayan: R. Mahmut Ekrem
• Edebiyat kelimesini bizde ilk kullanan: Şinasi
• Dünya edebiyatındaki ilk hikâyeci ve eseri: Boccaio Decameron Öyküleri
• Dünya Edebiyatında ilk önemli roman örneği: Cervantes’in Don Kişot adlı eseridir.
• Divan Edebiyatında mahallileşme akımının temsilcisi: Nedim
• Dilde sadeleşmeyi savunan ilk yayın organı: Genç Kalemler
• Komedi türünün ilk büyük ustası: Aristofanas
• Kafiyesiz ilk şiir: Abdulhak Hamid Tahran – Validem
• Deneme türünün kurucusu: Montaigne
• Batılı anlamda ilk hikayeler (İlk Realist Hikayeler) : Sami Paşazade Sezai – Küçük Şeyler
• Batılı anlamda ilk hatıra: Namık Kemal – Magosa Hatıları
• Batılı anlamda ilk gezi yazıları: Ahmet Mithat – Avrupa’da Bir Cevelan
• Batı anlayışındaki ilk edebiyat tarihçimiz: Fuat Köprülü
• Aruzla ilk manzum tiyatro eseri yazan: A.Hamit / Eşber veya Sardanapal