KASIMLAR VE HACI HÜSEYİN AĞA

• 29 Aralık 2024 Pazar 23:11:33

KASIMLAR
ve
Hacı Hüseyin Ağa
*
Acıpayam’da eğitim ateşini başlatan Yüreğil Mektebi’nin ilk muallimi, Karahöyüklü Ali Vehbi Aykota’nın (1881-1959) “Acıpayam (Garbi Karaağaç) Halkının Asırlık Tarihçesi” adlı değeri paha biçilmez eserinde 1915 öncesi Acıpayam ve köyleri hakkında tarihi, sosyal, ekonomik, kültürel açıdan bizlere kaynak olacak çok aydınlatıcı bilgiler bulunmaktadır.
*
Ali Vehbi Hoca eserinde Dedesil (Dedebağı) Köyünün çiftçilerinin çalışkanlığından, tarlayı işlemede ve buğday yetiştirmedeki ustalıklarından övgüyle söz eder. Dürüst, hilesiz, hurdasız, çiftçilik anlayışıyla çalıştıklarını anlatır.
*
Eserinde köydeki tanınmış aileleri anlatırken Kasımlar’dan başlar. Üç yüz yıl geriye giderek Kasım Ağa’nın (Doğum 1724) varlıklı, saygın konuksever kişiliğinden, hayır ve hasenat sahibi bir şahsiyet olduğunu vurgular.
*
Kasım Ağa’nın oğlu Molla Ahmet (1769) ve torunları Hacı Hüseyin (1800) ve Hacı Hasan (1836) dedelerinin ve babalarının yolunu izlemişlerdir. Dedelerinin getirttiği üç çeşmenin bakımını üstlendiklerini ve Kasımlar Konuk Odasını çalıştırdıklarını vurgular.
*
Çocukluğumda anımsadığım bu konuk odası iki katlı, altı ahır ve üstü iki odalı, çağına göre gösterişli bir yapıydı. İnsan beli kalınlığında özlerle sayvantı yükseltilmiş bir yapıydı ve günümüzden 40-50 yıl önce bakımsızlıktan yıkılmıştır.
*
Kasım Ağa’nın torunu Hacı Hasan’ın oğlu Hacı Hüseyin Ağa (1856-1924) zamanında Kasımlar soyu “altın çağını” yaşamıştır.
*
Büyüklerimden dinlediğime göre Hacı Hüseyin Ağa’nın geniş toprakları, ovada koyun sürüleri, dağda keçi sürüleri varmış. Emrinde çobanlar, hizmetkârlar ve konağında hizmetçi kadınlar bulunurmuş. Elinde dürbünü, omzunda silahı ve altında koşumları süslü al atıyla ovayı kolaçan eder, ürünlerin zarar görmesini önlermiş.
*
Ali Vehbi Hoca’nın anlatımıyla, uzun yıllar “meclisi idare ve mahkeme üyeliği” yapan, ilçede hatırı sayılır bir ağaymış. “Yurdumuz için her vakit faydalı olmayı, kendisine verilen bir vazifeyi emanet olduğundan halkın menfaat ve haklarını kendi arzu ve isteklerinden üstün tutarak aile asalet ve şerefinin bununla tezahür edeceğine inanmış olan Hacı Hüseyin Ağa halka hizmeti kutsal bir borç olarak tanıyan bir şahsiyetmiş.”
*
Hacı Hüseyin Ağa’nın kardeşi Arif seferberlikte şehit olmuş. (Günümüzde Hacı Ethem ve oğulları, torunları olarak süregelenlerdir.) Diğer kardeşi Atak Mustafa ve oğulları, torunları günümüzde Ataklar olarak süregelenlerdir.)
*
Hacı Hüseyin Ağa’nın çok eşlilikten dolayı birçok çocuğu olmuş. Üç kızını komşu köy Darıveren’e gelin yollamış. Günümüzde Oymaklar, Özkayalar ve Yardımlar olarak sürmektedirler. Diğer kızlarını köyden Karahasanlar’a (Aslan) Külcüler’e (Aktekin) ve Hacı Yusuflar’a (Yılmaz) gelin vermiş. Bir kızı da kardeşinin oğluna vermiş.
*
En büyük oğlu Ömer Ağa (ölümü 1948) varlığı ile ağalık unvanını korusa da onun çocukları varlığı eritip, eski ihtişamlarını yitirmişler.
En küçük oğlu Şevki sert mizaçlı biriydi. Köy muhtarlığı yapmış. Onun da iki eşinden olan çocukları ve torunları “Şavkılar” olarak sürmektedirler.
*
Ortanca oğlu Hacı Efendi (1888- 1965) olarak bilinen Hasan Hüseyin gözündeki şaşılık nedeniyle askere alınmamış, halim selim bir adammış. Yatağan Medresesi’nde din eğitimi görmüş.
İbrahim Hoca’nın (1952) hac görevinde vefat etmesiyle onun yerine Yukarı Mahalle imam hatipliği yapmıştır. Onun da ilk eşi Gülizar Bılla’dan olma en büyük oğlu Hüseyin (1921-1964) genç yaşta gerisinde bir kız evladı bırakarak vefat etmiştir. Bayburt kökenli “Sevgi” veya “Kasap Şükrüler” olarak sürmektedirler.
*
Hacı Efendi’nin ikinci hanımı Havana’dan iki kız ve iki oğlu olmuş. İlk kızı Fatma Hanım (1922-2005 annem) Garallar’a “Aykar” soyadını alarak ve ikinci kızı Zahide (1925- 2011) teyzem) Apalılar’a “Saygın” soyadını alarak gelin olmuşlardır.
*
Büyük oğlu Ormancı Faik (1928-2011) uzun yıllar orman muhafaza memurluğu yapmış ve emekli olmuştur. Oğulları Denizli’de yaşamaktadırlar.
Hacı Efendi’nin en küçük oğlu Remzi Çavuş’un yaşam öyküsü romanlara konu olacak şekilde çalkantılıdır. (1932-1993)
***
Veli Aykar
23 Aralık 2024