NARSİSTLERDEN UZAK DURUN

• 24 Haziran 2024 Pazartesi 10:28:36

Narsistlik;. Narsisizm kelimesinin kökeni Yunan mitolojisinde ki ‘Narkissos’ adlı bir avcıdan günümüze yerleşmiş bir kavramdır. Burada adı geçen Narkissos, su içmek için indiği nehirde kendi yansımasını görür ve sudaki görüntüsüne aşık olur. Yemeden, içmeden kesilen avcı, günlerini nehrin başında kendi görüntüsüne bakarak geçirir. Efsaneye göre bu şekilde kendini tüketip ölür ve bedeni nehirdeki bir nergis çiçeğine dönüşür.
Narsisizm, toplumdaki bazı bireylerin yükseltilmiş özgüven ile kendilerini sürekli diğer insanlardan üstün görmesiyle ortaya çıkan bir kişilik bozukluğudur. Diğer insanlara göre kendilerini üstün görürler. Ancak bu özelliklere sahip olan tüm insanlarda kişilik bozukluğu olmayabilir. Narsistik kişilik bozukluğu taşıyan bireylerin çoğunluğu yükseltilmiş özgüven ve kendilerine besledikleri çarpıtılmış hayranlık ile yaşamlarını sürdürür. Bu insanlar çevrelerinden de aynı şekilde hissettikleri bu duyguların çoğaltılmasını beklerler. Çoğunlukla benmerkezci kişilik özellikleri ile beraber empati yoksunluğu, kişiliği fazlasıyla büyütme, başarıya ve güce bağımlı davranışlarla kendilerini belli ederler.
• Kendilerini eleştirilerin üstünde görürler.
• Manipüle edici davranışlar sergilerler.
• Kişileri kendi kazanımları için kullanırlar.
• Kendisiyle aynı statüye sahip insanlarla arkadaşlık kurmak isterler. Fakat bu gerçekleştiğinde bile önde olma dürtüsü ile çevresiyle yarış halinde olurlar.
• Kendi yetenek ve başarılarını abartıp, üstün görürler.
• Sürekli haklı çıkacağı ortamları yaratıp onaylanmak isterler.
• Sürekli övgü bekler ve bunun için baskı ortamı kurarlar.
• Diğer insanları kendinden daha yeteneksiz, daha başarısız, daha az zeki ve daha az güzel bulurlar.
• İnsanların kendine hizmet etme durumunda olduklarını varsayarlar.
• Kendisini toplumun parçası olarak görse de bu toplumun içerisinde özel muameleyi hak ettiğini düşünüp, o toplumun en üstündeki kişi olduğunu iddia ederler.
• Başkaları üzerinden var olurlar.
• Genellikle bu bozukluğun temelinde çocuklukta yaşanılan değersizlik ve sevgisizlik gibi kavramlar vardır.
• Ne kadar dışarıya özgüven sahibi gözükseler de içlerindeki kendine güven kavramı kırılgandır ve bunu göstermek en büyük korkularıdır.

Narsistik kişilik bozukluğu olan kişilerin, ideallerinde oluşturdukları, kendi şişirilmiş ihtişamlı imajına aşık olduklarını söylemek daha doğrudur. Böylelikle, özgüvensizliklerinden uzaklaşmalarını sağlar. Öte yandan ihtişam sanrılarını besleyebilmek çok fazla çaba gerektirir - ve işte o zaman olumsuz tutumları ve davranışları ortaya çıkar.
Narsistik kişilik bozukluğu, ben merkezci ve kibirli bir düşünce ve davranış yapısını, diğer insanlara karşı düşüncesiz davranışları, empati eksikliğini ve de hayranlar edinmeye aşırı ihtiyaç duyma hallerini içerir. Çevrelerindeki insanlar sıklıkla, NKB’li kişileri ukala, manipülatif, bencil, buyurgan ve talepkâr olarak betimlerler. Narsist kişinin bu düşünce ve davranış biçimleri, iş, arkadaşlık, aile ve aşk ilişkilerinde, yani kısaca yaşamlarının her alanında kendini gösterir. Narsistik kişilik bozukluğu olan kişi, kendine bile sorun yaratan davranışlarını değiştirme konusunda aşırı direnç gösterir. Suçu başkalarında bulma eğilimindedir. Dahası, en ufak eleştirileri, algı farklarını veya anlaşmazlıkları, kişisel saldırılar olarak gördükleri için son derece büyük tepki verirler. Çevresindeki insanlara, bir narsistin şiddetli öfkesine ve soğukluğuna maruz kalmaktansa, taleplerini yerine getirmek daha kolay gelir.
Onlara göre pişmanlık bir zayıflık göstergesidir. Ancak nadiren de olsa hayatlarının bazı dönemlerinde pişmanlık yaşarlar. Pişmanlık yaşadıkları fark edildiğinde ise genelde kendilerini dışa kapatırlar.
Narsist kişilik bozukluğu olanlarla ilişki içinde olanların en çok sorduğu sorudur. Bu tip insanlar bazı dönemlerde sevgisini abartırken, bazen de sevdiğini söylediği insanı deyim yerindeyse yerin dibine sokabilir. Özellikle ilişkinin başında sevgi doluyken, zamanla ilişkinin seyrini değiştirerek acımasız ve kibirli bir insan oluverirler.
Narsistik kişilik bozukluğu olanların iyileşmesi uzun bir terapi sürecine bağlıdır. Ancak kişilik bozukluğu nedeniyle ortaya çıkan kaygı bozukluğu ve depresyon için ilaçlar verilmektedir. İlaçlar sayesinde kişilik bozukluğunun diğer sorunlara bağlı olarak büyümesi engellenebilmektedir.
Bu hafta da köşemde etrafımızda bolca olan narsistleri tanımanız için narsistliği araştırıp köşeme taşıdım. Narsistlerden uzak durun yoksa size çok çekrirler. Allah’a ısmarladık, hoşça kalın…

Aydın Benli
Siyaset Bilimci Yazar