KIBRIS HAREKATI.

• 2 Haziran 2024 Pazar 20:29:53

20 TEMMUZ 1974 KIBRIS BARIŞ HAREKATI.
Kıbrıs Savaşı; 20 Temmuz 1974 senesinde, Türk Silahlı Kuvvetlerinin Kıbrıs’ta başlatmış olduğu ve 14 Ağustos’ta Türk Birliklerinin Kıbrıs’ın başkenti Lefkoşa’ya girmesiyle sonuçlanmış olan, askeri harekattır.

Türkiye Cumhuriyeti bu harekâtı, Zürih ve Londra Antlaşmalarının, 4. Maddesine göre gerçekleştirildiğini ileri sürmektedir. Ama Birleşmiş Milletler ve Avrupa Konseyi, bu harekâtı bir işgal olarak değerlendirmişlerdir. Türkler ile Rumlar arasında yaşanan ilk olaylar, Osmanlı İmparatorluğunun Kıbrıs’ı 1878 tarihinde, 50 yıl süreli kiralama antlaşmasıyla birlikte, Birleşik Krallık’a bırakmasının ardından, 1920 senesinde, kiralama süresinin dolmasına 8 sene kala başladı. Bu olaylar sadece, siyasi kavgalar şeklinde sürmüştür. Silahlı çatışma biçiminde olmamıştır. 1920’de Rumların, İngiltere onayını almadan Yunanistan’a katılmak istemesi ve Birleşik Krallıkların buna izin vermemesi durumu, Rumların ilk önce Birleşik Krallık adadan çıkarmaya yönelik şekilde uğraşmasına neden oldu. 1950’lerin sonuna kadar devam eden bağımsızlık hareketi, 1960 senesinde uluslararası anlaşmalara dayanmakta olan, bir Kıbrıs Cumhuriyeti kurulmasının yolunu açmış oldu. Rumlar Birleşik Krallık’ın adadan çekilmesiyle, Türklerle beraber olan bir ortak devlete razı olmadılar. Kıbrıs’ın bütün yönetimine kendileri el koymak istediler.

Türkiye Cumhuriyeti tarafından dönemin Başbakanı olan Bülent Ecevit, Kıbrıs konusunu görüşmek ve gerektiği zaman ortak müdahale yapılabilmesi için, İngiltere ye gitti. Bu esnada, koalisyondaki MSP genel başkanı ve Başbakan Vekili Necmettin Erbakan, Milli Güvenlik Kurulu nu Başbakan Ecevit’in vermiş olduğu talimatla toplayarak, müdahale kararının alınmasını sağlamış oldu. 8 Ağustos’ta 2. Cenevre Konferansının gerçekleşmekte olduğu zamanda, Türklerin Limasol ve Larnaka bölgesi civarında bir miktar köyü boşaltmış olmalarına rağmen, Rumların EOKA-B adlı örgütü, ele geçirdikleri yerleri boşaltmadıkları gibi, ellerinde bulunan esirleri de bırakmamışlardır.

Cenevre’de devam ettirilen görüşmeler sırasında, anlaşmanın kesinlikle mümkün olmadığı kanaatine varılınca, Harekâtın yeniden başlayacağı anlamına gelen Ayşe Tatile Çıksın adlı parolayı, Türk Dışişleri Bakanı olan Turan Güneş, Başbakan Bülent Ecevit’e bildirdi. Daha sonra ciddi bir harekât daha oldu.

Kıbrıs Barış Harekâtı sonucunda, tarafların kayıpları şu şekildeydi; Türk Silahlı Kuvvetlerinden 415 tane Kara, 65 tane Deniz, 5 tane Hava, 13 tane de Jandarma olmak üzere toplam: 498 tane şehit ve 1200 yaralı olmuştur. Kıbrıs Türk bölümü ise 70 tane mücahit ölü, 270 tane sivil ölü, 1000 tane yaralı olarak kaydedilmiştir. Kıbrıs Türkleri genel olarak, 1672 şehit ve binlerce de yaralı kişi vermiştir. Rumlar ve Yunanlar ise toplam 4 bin tane ölü ile 12000 yaralı vermiştir. Savaşın dışında bulunmasına rağmen, BM Barış Gücü askerleri de kayıp vermiştir. 3 tane Avusturyalı asker ölürken, 24 tane Avusturyalı, 17 tane Finlandiyalı, 4 tane İngiliz ve 3 tanede Kanadalı asker yaralanmıştır.