Kastamonu iline bağlı Pınarbaşı ilçesine doğal güzelliklere meraklı birinin yolu düşer yıllar yıllar önce. Pınarbaşı o zaman bir köydür. Kendi başına gezer dere tepe. Vahşi doğada gün olur ormanlar içinde kaybolur, gün olur bir dere kenarında durur. Doğal güzelliklere hasta olur, bırakıp gidemez. Bir başına gezer. Etrafta meyve ve otlardan karnını doyurup ayakta durmaya, hayatta kalmaya çalışır.
Çevreye alışır yavaş yavaş. Küçük dere, su kaynağı derken geçit vermez kayalarla kuşatılmış güneş görmez derelere doğru gider yolu. Düşe kalka gezer. Gün olur çamura batar, gün olur çimenlerde yatar. Vahşi hayvanlarla karşılaşsa da kimse kimseye zarar vermez. Derin vadiler ilgisini çekmeye başlamıştır. Her gün vadinin derinliklerinde biraz daha ilerlemektedir. İlerledikçe güzellikler ortaya çıkmakta olan vadide inadına geçit vermez bir hale gelmekte ve vahşileşmektedir. Zorlukları aşar, vadi vadi gezer.
Günün birinde vadi derinliği azalmaya başlar ve güneş gören açık bir alana çıkar. Doğal güzelliklere doymuş ve büyük çileler çekmiştir. Artık bu güzel ortamdan ayrılmak zorundadır. Geldiği yoldan yaşadığı büyük şehire döner. Gezdiği bu vahşi doğanın, vadinin sıradan bir yer olmadığı olsa olsa buranın kanyon olabileceği kanaatine varır. Gezisini anlatır önüne gelene. Tabii biraz abartı da vardır bu anlatmasında. Kimi güler geçer kimi biraz ciddiye alır kimi ise alay eder. Bizim meraklı ısrarla buranın kanyon olduğunu anlatır.
O zamanlar herkes kendi köyü içerisinde, zorunlu askerlik ve çok ileri derecede hastalık dışında kimse köyünden çıkmaz.
Söylediklerimizi doğrulamak amacıyla yemin etmek bazı yörelerde adet haline gelmiştir. Bazen şahitlikte de yemin etmek gerekir. Yemin kelimeleri Allah adı anılarak yapılır. Yerleşmiş kayıp olarak en çok “Vallahi” kelimesi kullanılır, bazen söylenileni daha fazla teyit etmek için “Vallahi” kelimesi “Vallahi Billahi” şeklinde de kullanılır. Bu kelimelere ilaveten “Tallahi” kelimesi de yemin için kullanılır. Günlük konuşmada en çok kullanılan “Vallahi” yemin kelimesi birkaç harfi eksilerek “Valla” şeklinde söylenmektedir.
Anlattıkları palavra diye bizim meraklı ile alay edilmeye başlanır. Kimse inanmaz. Dere mi, çay mı, vadi mi? Bizimki tutturur kanyon diye. Birkaç meraklı gidip bir bakalım doğru diye der ve o günün şartlarında zorlu yollardan bizim meraklı ile gelirler aynı bölgeye. Binbir eziyet ve zorluk içinde dere tepe aşıp gezerler.
Gelen ekip sonunda kararını verir ve buranın dere, çay vadi gibi kelimelerle ifade edilemeyeceğini söyler. Buraya başka bir isim vermek gerektiğini söylerler.
Bizim meraklı ısrarla “kanyon” der. Israrından da vazgeçmez.
Sonunda meraklıya hak verirler ve buranın “Valla Kanyon” olduğunu kabul ederler. Bu anlatım dilden dile yayılır, meraklıları gelir, bu alanı gezer ve burasının “Valla Kanyon” olduğunu haykırırlar. O günden sonra bu isim dilden dile yayılır. Artık bu isimle anılmaya başlanır. Araştırmalar yapılır, bu kanyonun Türkiye’de birinci sırada dünya çapında ise ikinci sırada yer aldığı ortaya çıkar ve tescillenir.
Doğal güzelliklere meraklı bir ekiple 12 Mayıs Pazar gününde bu bölgeye bir tur düzenledik. Horma Konyonu’ndan girip Ilıca Şelalesi’ne indik. Devamında “Valla Kanyon”u denen yere vardık. Etrafı seyre daldık.
Burası kanyon mu diye sorana; “Valla Kanyon” diyebiliriz.
Gittik, gördük, tasdik ettik.
“Valla Kanyon”
Bu bilgi nereden çıktı diye soracak olanlara şöyle izah edebilirim. Bu ismin nereden geldiğini merak ettim, o kadar araştırdım. Bu konuda hiçbir bilgi bulamadım. Biraz mizahi olsun diye bu hikayeyi ben uydurdum.
14/05/2024
Cemil UYGUN